ក្រុងភ្នំពេញ៖ ក្រសួងការបរទេស កម្ពុជាបានចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍ចាត់ទុកសាររបស់ទូតអាមេរិកប្រចាំនៅកម្ពុជាដែលបានហៅ ការបោះឆ្នោត សភានីតិកាលទី៦ ថាជាការបំផ្លាញ លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ គឺជាអាកប្បកិរិយាខ្វះការទូតដោយ វាយប្រហារយ៉ាងគគ្លើនលើអធិបតេយ្យកម្ពុជាជាម្ចាស់ប្រទេស។
យ៉ាងណា សង្គមស៊ីវិលយល់ថា សាររបស់អាមេរិកប្រាកដជាមានទិន្នន័យ និង ភស្តុតាងច្បាស់លាស់ចំពោះការបោះឆ្នោតនៅពេលនោះ។
ស្តាប់ការរាយការណ៍របស់លោក សេរី វឌ្ឍនៈ៖
ការបោះឆ្នោតនៅខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៨ មិនមានគណបក្សសង្រ្គោះជាតិ ចូលរួមប្រកួតនោះទេ ព្រោះ បក្សប្រឆាំងនេះ ត្រូវបានតុលាការកំពូលរំលាយនៅចុងឆ្នាំ ២០១៧ ដែលអ្នកសង្កេតការណ៍ ជាតិនិងអន្តរជាតិ ជាពិសេស សហរដ្ឋអាមេរិកនិង សហភាពអឺរ៉ុប ចាត់ទុកថា
ជាព្រឹត្តិការណ៍រំលាយគូប្រជែងខ្លាំងមួយហើយទុកឱកាសខ្លួនឈ្នះតែឯង ហើយជាការបំបាត់សំឡេងអ្នកគាំទ្របក្សប្រឆាំង។
ក្នុងន័យនេះ ស្ថានទូតអាមេរិក កាលពីថ្ងៃទី៣០កក្កដា បានរំលឹកខួប មួយឆ្នាំ នៃការបោះឆ្នោតមួយ ដែលទូតមហាអំណាចនេះ ថា ការបោះឆ្នោតនោះមិនផ្អែកលើឆន្ទៈពលរដ្ឋឡើយដោយបានទាញប្រទេសកម្ពុជាងាកចេញពីប្រជាធិបតេយ្យមួយមានពហុបក្ស។
ដោយប្រតិកម្មដូចនេះ ក្រសួងការបរទេស និង សហប្រតិបត្តិការអន្តរជាតិកម្ពុជាបានផ្សព្វផ្សាយតាមរយៈអ្នកនាំពាក្យ កាលពីយប់ថ្ងៃទី ៣១ ខែ កក្កដា ឆ្នាំ ២០១៩ បានចេញសេចក្ដីថ្លែងការណ៍ដោយទាត់ចោលសាររបស់ស្ថានទូតអាមេរិក។
សេចក្ដីថ្លែងការណ៍ក្រសួងការបរទេស បានហៅ ទង្វើរបស់ស្ថានទូតអាមេរិកថាជាការវាយប្រហារដ៏គគ្លើន មួលបង្កាច់ឥតឈប់ឈរ ដោយរំលោភលើបទប្បញ្ញាត្តិទាំងឡាយដែលមានចែងក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញអង្គការសហប្រជាជាតិ។
នៅក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍កម្រាស់ ២ ទំព័រនោះបានវាយបកទៅស្ថានទូតអាមេរិកដោយរំលឹកសារជាថ្មីដល់ស្ថានទូតនេះ ពីគោលបំណងតែមួយដែលចែងយ៉ាងច្បាស់ក្នុងមាត្រា ១ នៃធម្មនុញ្ញអង្គការសហប្រជាជាតិដែលចែងយ៉ាងច្បាស់ថា គោលបំណងតែមួយក្នុងចំណោមគោលបំណងទាំងឡាយដោយផ្អែកលើការគោរពគោលការណ៍នៃសិទ្ធិស្មើភាពគ្នា និងសិទ្ធិស្វ័យសម្រេចរបស់ប្រជាជន និងសមស្របទាំងឡាយផ្សេងទៀត ដើម្បីពង្រឹងសន្តិភាពសកល។ សេចក្តីថ្លែងការនេះចាត់ទុកថាជាទង្វើមួលបង្កាច់ឥតឈប់ឈរ។
យ៉ាងណាវិទ្យុស្រ្តីមិនបានទទួលការឆ្លើយតបពីស្ថានទូតអាមេរិកនៅឡើយទេពាក់ព័ន្ធនឹងបញ្ហានេះ។ តែសេចក្តីថ្លែងការណ៍របស់ស្ថានទូតអាមេរិកនៅកម្ពុជា បានហៅព្រឹត្តិការណ៍នេះថាជាការបោះឆ្នោតដែលធ្វើឲ្យបាត់បង់ថែមទៀតនូវសមិទ្ធផលរបស់កម្ពុជា ក្នុងការជំរុញឲ្យមានការផ្សព្វផ្សាយនយោបាយជាតិ និង លើកកម្ពស់កំណើនសេដ្ឋកិច្ចជាតិ ចាប់តាំងពីមានកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពក្រុងប៉ារីសឆ្នាំ ១៩៩១ មក។
យ៉ាងណាក៏ដោយ មន្រ្តីអ្នកនាំពាក្យគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត លោក ហង្ស ពុទ្ធា បានផ្តល់បទសម្ភាសន៍ជាមួយវិទ្យុស្រ្តីថា ការការពារពីការវាយប្រហាររបស់ស្ថានទូតអាមេរិកគឺជារឿងត្រឹមត្រូវ។ លោកថា ការសាររបស់ទូតអាមេរិកគ្រាន់តែជាមតិ និង ការគិតពីមជ្ឈដ្ឋានខាងក្រៅ ពោលគឺមានបំណងចង់បំបែកបំបាក់ផ្ទៃក្នុង ហើយបង្ហាញពីទំនោជ្រុលនិយមទៅលើគណបក្សប្រឆាំងទៅវិញ។
លោក ហង្ស ពុទ្ធា បន្តថា៖ ការការពាររបស់ក្រសួងការបរទេសគីជារឿងដែលត្រឹមត្រូវ ហើយការបោះឆ្នោតមួយមិនមែនមានន័យថាទាល់តែមានគណបក្សប្រឆាំងចូលរួមបានត្រឹមត្រូវនោះទេ ព្រោះអត់មានបានចែងក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញ។
មន្រ្តីអ្នកនាំពាក្យរូបនេះបានចាត់ទុកថាការបោះឆ្នោតកាលពីឆ្នាំ ២០១៨ ជាការបោះឆ្នោតដែលមានភាពត្រឹមត្រូវ លោកថាការបោះឆ្នោតនេះ មិនមែនទាល់តែមានវត្តមានបក្សប្រឆាំងទើបហៅថាត្រឹមត្រូវនោះទេ ព្រោះក្នុងច្បាប់រដ្ឋធម្មនុញ្ញមិនមានចែងនោះទេ ហើយការចូលរួមរបស់ពលរដ្ឋលើសពី ៨០ ភាគរយផងដែរ។
ផ្ទុយពីការយល់ឃើញរបស់មន្រ្តីនាំពាក្យរូបនេះ លោក កន សាវាង្ស អ្នកសម្របសម្រួលផ្នែកអង្គេតការរបស់អង្គការឃ្លាំមើលការបោះឆ្នោត ខុមហ្វ្រែល យល់ និង ជឿជាក់ថា អ្វីដែលស្ថានទូតអាមេរិកប្រចាំកម្ពុជាលើកឡើងគឺមានភាពត្រឹមត្រូវ និង ភស្តុតាងច្បាស់លាស់។
លោកថា ការបោះឆ្នោតមួយដែលពុំមានគណបក្សប្រឆាំង និង ការបិទសិទ្ធិធ្វើនយោបាយរបស់ថ្នាក់ដឹកនាំ ១១៨ នាក់ រួមទាំងការបាត់បង់សិទ្ធិស្របច្បាប់របស់ក្រុមប្រឹក្សាឃុំសង្កាត់របស់គណបក្សប្រឆាំងនោះគឺជារឿងមួយដែលគ្រប់ភាគីពាក់ព័ន្ធត្រូវតែពិនិត្យ និង គោរព ដើម្បីឲ្យដំណើការបោះឆ្នោតមួយមានភាពច្បាស់លាស់។
លោក កន សាវាង្ស បន្តថា៖ ការលើកឡើងរបស់អាមេរិកហ្នឹង! មិនមែនគេចេះតែលើកឡើងទេ ប្រាកដជាគេមានភស្តុតាងទិន្នន័យច្បាស់លាស់ហើយ ហើយការបោះឆ្នោតមួយដែរគ្មានគណបក្សប្រឆាំងដែលមហាជនគេទទួលស្គាល់ ហើយគ្មានការគម្រាមកំហែង និង ភាពភ័យខ្លាច ហើយគ្រប់ភាគីពាក់ព័ន្ធត្រូវចូលរួមពិនិត្យ និង គោរពទាំងអស់គ្នា
យ៉ាងណា លោកថា ការបោះឆ្នោតមួយដែលមានភាពត្រឹមត្រូវគឺ ជាការបោះឆ្នោតដែលមានការចូលរួមពីគ្រប់គណបក្សនយោបាយដែលអាចទទួលយកបាន ហើយចូលរួមដោយមិនមានការភ័យខ្លាច និង ការគម្រាមកំហែង។
ប្រធានស្តីទីនៃអតីតគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ លោក សម រង្សី ថ្មីៗនេះ បានបង្ហោះខ្លីបវីដេអូ ចាត់ទុកការបោះឆ្នោតកាលពីថ្ងៃទី ២៩ ខែ កក្កដា ឆ្នាំ ២០១៨ គឺជាការសម្លាប់ និង បំផ្លាញលិទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យកម្ពុជា និង ហៅរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាថាជារបបឯកបក្ស។
ដោយ ចាត់ទុកលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅ កម្ពុជា ជួបគ្រោះថ្នាក់ ដោយពុំមានសំឡេងប្រឆាំងនៅក្នុងរដ្ឋសភា សហភាពអឺរ៉ុបកំពុងពិចារណាក្នុងការដកហូតប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ EBA ពីកម្ពុជា ហើយតំណាងរាស្រ្តសហរដ្ឋអាមេរិកក៏កំពុងស្នើច្បាប់ដាក់ទណ្ឌកម្មសេដ្ឋកិច្ចលើប្រទេសកម្ពុជាផងដែរ ប្រសិនបើរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាមិនស្តារលិទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជាឡើងវិញ។
ទោះបីជាមានការរិះគន់ពីមជ្ឈដ្ឋានជាតិ និង អន្តរជាតិយ៉ាងណាក្តី រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាចាត់ទុកថាពាក្យសម្តីទាំងនោះ គ្រាន់តែជាការគិត និង មតិ តែប៉ុណ្ណោះ។ ថ្មីៗនេះ សម្តេចនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែន បានថ្លែងពីទីក្រុងហ្សឺណែវថា បើគ្មាន EBA ក៏កម្ពុជាមិនស្លាប់ដែរ។
ការបោះឆ្នោតកាលពីថ្ងៃទី២៩កក្កដា ឆ្នាំ២០១៨ មានគណបក្សចូលរួមប្រកួត ២០គណបក្ស តែមានបក្ស ប្រជាជនកម្ពុជាមួយគត់ បានអាសនៈទាង១២៥នៃរដ្ឋសភា អាណត្តិទី៦។ សហគមន៍អន្តរជាតិ ជាពិសេស អាមេរិក និងសហភាពអឺរ៉ុប ចាត់ទុករដ្ឋសភាកម្ពុជា ជាសភាឯកបក្ស ព្រោះគ្មានសំឡេង ប្រឆាំង ឬសំឡេងភាគតិចកើតចេញពីការបោះឆ្នោត៕
អត្ថបទដោយ៖ សេរី វឌ្ឍនៈ
