យោងតាមអង្គការអ្នកកាសែតគ្មានព្រំដែន សន្ទស្សន៍សេរីភាពសារព័ត៌មានអន្តរជាតិនៅឆ្នាំ២០២៥នេះ មានស្ថានភាពកាន់តែយ៉ាប់យ៉ឺន និងលំបាកជាទីបំផុត។ ក្នុងនោះ ៤០% នៃប្រទេសក្នុងតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ ត្រូវបានចាត់ថ្នាក់ក្នុងប្រភេទធ្ងន់ធ្ងរ និងអាចឈានទៅដល់ការបាត់បង់ព័ត៌មានឯករាជ្យ ប្រសិនបើសិទ្ធិសេរីភាពរបស់សារព័ត៌មាននៅតែរាំងស្ទះ។
«សេរីភាពសារព័ត៌មាន គឺមានន័យសំដៅដល់ការផ្តល់សិទ្ធិសេរីភាពពេញលេញឱ្យអ្នកសារព័ត៌មានជ្រើសរើសប្រធានបទដែលខ្លួនចង់សរសេរ ផលិត ផ្សព្វផ្សាយព័ត៌មាន និងបញ្ចេញសមត្ថភាពក្នុងការរាយការណ៍អមដោយវិជ្ជាជីវៈក្នុងការផ្តល់ដំណឹងជាក់ច្បាស់ឥតលម្អៀងទៅដល់សាធារណជន។ អ្នកសារព័ត៌មានឯករាជ្យមិនមានការទទួលយកនិន្នាការផ្នែកនយោបាយ សេដ្ឋកិច្ច ច្បាប់ និងសង្គម ហើយគ្មានការគំរាមកំហែងដល់សុវត្ថិភាពផ្លូវកាយ និងផ្លូវចិត្តនោះទេ។»។ នេះគឺជានិយមន័យនៃសេរីភាពសារព័ត៌មានរបស់សន្ទស្សន៍សេរីភាពសារព័ត៌មាន (PFI) ដែលចេញផ្សាយដោយអង្គការអ្នកកាសែតគ្មានព្រំដែន។
បើតាមប្រភពអង្គការដដែល សន្ទស្សន៍សេរីភាពសារព័ត៌មានគឺជាឧបករណ៍សម្រាប់ប្រើប្រាស់ក្នុងការតស៊ូមតិ ដែលចូលរួមវាយតម្លៃស្ថានភាពប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយនៅក្នុងប្រទេសចំនួន ១៨០ នៅលើសកលលោក។ ទីភ្នាក់ងារសារព័ត៌មាន អ្នកការទូត និងស្ថាប័នអន្តរជាតិ ប្រើប្រាស់សន្ទស្សន៍សេរីភាពសារព័ត៌មានដើម្បីវាស់វែង និងប្រៀបធៀបស្តង់ដារសារព័ត៌មានអន្តរជាតិ ដោយឈរលើគោលការណ៍ថា គ្មានលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យដែលល្អប្រសើរឡើយ បើគ្មានប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយល្អនោះ។
ដើម្បីដឹងពីសន្ទស្សន៍សេរីភាពសារព័ត៌មាន (PFI) គេត្រូវយកពិន្ទុទៅគណនាដោយផ្អែកលើការស្ទង់មតិតាមសូចនាករសំខាន់ៗចំនួនប្រាំដូចជា តើមានការការជ្រៀតជ្រែកផ្នែកនយោបាយ សេដ្ឋកិច្ច ច្បាប់ និងសង្គម ព្រមទាំងសុវត្ថិភាពផ្លូវកាយ និងផ្លូវចិត្តដែរឬទេ។ ប្រព័ន្ធពិន្ទុនៃសន្ទស្សន៍នេះគឺពីវាស់ពី ០ ដល់ ១០០ពិន្ទុ ដោយ 0 ជាពិន្ទុទាបបំផុត រីឯ ១០០ពិន្ទុគឺជាខ្ពស់បំផុត។ នៅក្នុងឆ្នាំ២០២៥នេះ អង្គការអ្នកកាសែតគ្មានព្រំដែនរកឃើញថា ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយនិងអ្នកសារព័ត៌មានរងសម្ពាធយ៉ាងខ្លាំងពីបញ្ហាសេដ្ឋកិច្ច។ កត្តាសេដ្ឋកិច្ចគឺមានឱកាសនិយមបំផុតក្នុងការផ្តល់ជំនួយនិងបេសសកម្មរបស់ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយនិងអ្នកសារព័ត៌មាន និងជាសូចនាករដែលមានទម្ងន់ធ្ងន់បំផុតនាពេលបច្ចុប្បន្ន ដោយពិន្ទុសកលនឹងមកនៅកម្រិតទាបបំផុតក្នុងឆ្នាំនេះ គឺនៅត្រឹម ៤៤.១ពិន្ទុ។ ខណៈពេលដែលការវាយប្រហារលើរូបរាងកាយ និងការចាប់ខ្លួនអ្នកកាសែតធ្វើឡើងជាញឹកញាប់ផងដែរក្នុងឆ្នាំ២០២៥ ដែលបញ្ហានេះត្រូវបានគេមើលឃើញកើតឡើងច្រើនបំផុត។
របាយការណ៍របស់អង្គការអ្នកកាសែតគ្មានព្រំដែន បានពន្យល់ដែរថា មានមូលហេតុជាច្រើនដែលបណ្តាលឱ្យកើតមានបញ្ហាសេដ្ឋកិច្ចដូចជាការបង្រួបបង្រួមភាពជាម្ចាស់ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយហួសហេតុ តាមរយៈការបង្កើតផ្តាច់មុខ និងការបង្រួបបង្រួមប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយនៅក្នុងដៃរបស់រដ្ឋជាដើម។
លើសពីនេះ ជម្លោះផ្ទៃក្នុង ដូចជាសង្រ្គាមស៊ីវិល ក៏បានជះឥទ្ធិពលយ៉ាងខ្លាំងទៅលើស្ថិរភាពសេដ្ឋកិច្ច ដែលចាំបាច់ត្រូវមានការផលិតព័ត៌មានប្រកបដោយស្តង់ដាខ្ពស់ដូចករណីនៅក្នុងប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា។ ចាប់តាំងពីរដ្ឋប្រហារយោធាមក ហាងឯករាជ្យជាច្រើនត្រូវបានរុះរើ ឬបង្ខំឱ្យធ្វើការនៅក្រោមដី ប៉ុន្តែការងាររបស់ពួកគេស្ទើរតែមិនអាចទៅរួច ដោយសារតែខ្វះប្រាក់ចំណូលគ្រប់គ្រាន់សម្រាប់ទ្រទ្រង់ការចំណាយ។ ទីភ្នាក់ងារព័ត៌មាន Delta (DNA) គឺជាប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយឯករាជ្យមួយរបស់ភូមា ដែលរងផលប៉ះពាល់ដោយរឿងនេះ។ ចាប់តាំងពីបានផ្លាស់ប្តូរការិយាល័យរបស់ពួកគេទៅប្រទេសថៃដែលជាប្រទេសជិតខាងមក ទីភ្នាក់ងារព័ត៌មាននៅតែបន្តផលិតមាតិកានៅលើប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ ក្រោមភាពតានតឹងផ្នែកហិរញ្ញវត្ថុយ៉ាងខ្លាំង។
ការគាបសង្កត់នៃការប្រើប្រាស់ច្បាប់សេដ្ឋកិច្ច បទប្បញ្ញត្តិ និងការរើសអើង ការបែងចែកឧបត្ថម្ភធនសាធារណៈ ការអនុគ្រោះដល់ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយដែលគាំទ្ររដ្ឋាភិបាល និងការបង្កកមូលនិធិប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយឯករាជ្យបន្ថែមលើបញ្ហាទាំងនេះ នាំឱ្យអ្នកសារព័ត៌មាន និងប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយខ្វះខាតហិរញ្ញប្បទានយ៉ាងខ្លាំងផ្គត់ផ្គង់ការចំណាយនៅក្នុងស្ថាប័ន។ ករណីផ្សេងទៀតដូចនៅឥណ្ឌា ម៉ាឡេស៊ី និងឥណ្ឌូនេស៊ី គឺជាកន្លែងដែលអ្នកសារព័ត៌មានពាក់ព័ន្ធនឹងរឿងនយោបាយ ដោយអ្នកសារព័ត៌មានបានស៊ីសំណូកយកប្រាក់ចូលហោប៉ៅដើម្បីជាផ្នូរផ្សព្វផ្សាយរឿងល្អៗពីក្រុមទាំងនេះ។ ចំណែកប្រទេសចិន និងវៀតណាមវិញ ស្ថានការណ៍កាន់តែធ្ងន់ធ្ងរជាងមុន ដោយសារទីភ្នាក់ងារសារព័ត៌មានភាគច្រើនជាកម្មសិទ្ធិរបស់រដ្ឋ ឬនៅក្នុងដៃក្រុមដែលមានទំនាក់ទំនងយ៉ាងជិតស្និទ្ធជាមួយគណបក្សកុម្មុយនិស្តរបស់ប្រទេស។
ជុំវិញបញ្ហាទាំងនេះ អង្គការអ្នកកាសែតគ្មានព្រំដែនបានលើកឡើងពីផលវិបាកមួយចំនួនរួមមាន ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយឯករាជ្យមានចំនួនតិច ធ្វើឱ្យមានការបែងចែកព័ត៍មាន ការរំលោភលើឯករាជ្យភាពនៃការបោះពុម្ពផ្សាយ និងការពង្រីកវិសាលនៃសារព័ត៌មានដែលលើកឡើងពីតថភាពសង្គម។
ចាប់តាំងពីលោក Donald Trump ចូលកាន់តំណែងជាប្រធានាធិបតីសហរដ្ឋអាមេរិកជាលើកទី២ លោកបានកាត់ថវិកាចំណាយទៅលើប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយឯករាជ្យ បញ្ឈប់អ្នកសារព័ត៌មាន និងបរិហារកេរ្តិ៍អ្នកសារព័ត៌មានដែលប្រឆាំងនឹងគោលនយោបាយរបស់ខ្លួន។ រដ្ឋបាលសហរដ្ឋអាមេរិកបានបំបាត់សំឡេងស្ថាប័នព័ត៌មានក្នុងស្រុកជាច្រើន។ ក្នុងនោះ សារព័ត៌មាន Associated Press (AP) ត្រូវបានដកចេញពីការផ្សាយព័ត៌មាននៅក្នុងការិយាល័យ Oval និងសេតវិមាននៅដើមឆ្នាំ២០២៥ បន្ទាប់ពីសារព័ត៌មាននេះមិនបានធ្វើតាមការណែនាំរបស់លោក Trump ក្នុងការប្តូរឈ្មោះឈូងសមុទ្រម៉ិកស៊ិកទៅជាឈូងសមុទ្រអាមេរិក។ យ៉ាងណា សារព័ត៌មាន AP ត្រូវបានអនុញ្ញាតឱ្យរាយការណ៍ពីសេតវិមានម្តងទៀត ដែល ព្រឹត្តិការណ៍ទាំងនេះបង្ហាញឱ្យឃើញពីរបៀបដែលសេរីភាពសារព័ត៌មានអាចត្រូវបានរឹតបន្តឹងយ៉ាងឆាប់រហ័ស សូម្បីតែនៅក្នុងប្រទេសប្រជាធិបតេយ្យដែលមានការអភិវឌ្ឍន៍ខ្ពស់ដូចជាសហរដ្ឋអាមេរិកក៏ដោយ។
នៅឆ្នាំ២០២៥ ក្នុងចំណោមប្រទេសដែលបានវាយតម្លៃចំនួន ១៨០ប្រទេស មានប្រទេសចំនួន ៧ប៉ុណ្ណោះ ត្រូវបានចាត់ថ្នាក់ក្នុងចំណាត់ថ្នាក់កំពូលដែលមានលក្ខខណ្ឌ “ល្អ” នៃសេរីភាពព័ត៌មាន ខណៈដែលប្រទេសចំនួន ៤២ផ្សេងទៀត ត្រូវបានវាយតម្លៃថាស្ថិតក្នុងស្ថានភាព “ធ្ងន់ធ្ងរ” ។
នេះឆ្លុះបញ្ចាំងពីស្ថានភាពកាន់តែអាក្រក់ និងការថយចុះនៃសេរីភាពព័ត៌មានជាអន្តរជាតិ។ ការវិវឌ្ឍន៍អវិជ្ជមាននៃសេរីភាពសារព័ត៌មានសកល និងផលវិបាករបស់វា បង្កជាការគំរាមកំហែងយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរដល់សេរីភាពនៃព័ត៌មាន ហើយគួរតែត្រូវបានយកចិត្តទុកដាក់យ៉ាងខ្លាំង។ ដូច្នេះ ការគាំទ្រសម្រាប់ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយឯករាជ្យដោយរដ្ឋ រដ្ឋាភិបាល និងម្ចាស់ជំនួយផ្សេងទៀត គឺមានសារៈសំខាន់ណាស់ក្នុងការរក្សាលំហស៊ីវិល និងសេរីភាពនៃព័ត៌មាន៕
