en     km
en     km

វិភាគ៖ ស្ថានភាពសមុទ្រចិនខាងត្បូងកាន់តែក្តៅ អាចធ្លាក់កាន់តែជ្រៅបង្កើតផ្កាភ្លើងសង្គ្រាម

Share

បរិយាកាសទូទៅនៅសមុទ្រចិនខាងត្បូងនាពេលនេះ គឺកំពុងឡើងកម្តៅខ្លាំងបន្ទាប់ពីការបង្អួតសាច់ដុំ អំណាចយោធាដាក់គ្នាទៅវិញទៅមកមិនចេះចប់មិនចេះហើយ​​ ប្រ​លយសម្តីឌឺដងដាក់គ្នាបែបការទូត​ មើលទៅទំនងដូចជាចង់បង្ករ សង្គ្រាម។  ថ្ងៃនេះលោកសេរីវឌ្ឍនៈ នឹងលើកយកបញ្ហាចម្រូងចម្រាស់នៅតំបន់សមុទ្រចិនខាងត្បូងមកធ្វើការសិក្សាពន្យល់ ដោយលោកថា បើស្ថានភាពកាន់តែតានតឹង នុះនឹងបង្ករគ្រោះថ្នាក់បំផុតដល់សន្តិសុខក្នុងតំបន់ និង តុល្យភាពនយោបាយពិភពលោក។

ដូចដែលបានលើកឡើង និង ធ្វើការសិក្សាពន្យល់ជារឿយថា ស្ថានភាពសមុទ្រចិនខាងត្បូងមិនយូរមិនឆាប់ គង់តែនឹងឡើងកម្តៅ ហើយឥឡូវនេះបរិយាកាសនៅសមុទ្រចិនខាងត្បូងគឺតានតឹងមែនទែនហើយ។ ចិន ដែលជាមហាអំណាចទើបនឹងរះ បានពង្រឹងសមត្ថភាពយោធារបស់ខ្លួនយ៉ាងខ្លាំងក្លារ ហើយជារឿយតែងតែទាមទារអោយប្រទេសក្នុងតំបន់អាស៊ានជ្រើសរើសថា តើចិន និង អាមេរិក ជ្រើសយកមួយណា?

អាមេរិកវិញក៏មិនឈរអោបដៃស្ងៀម ឈរមើលប្រទេសចិន ក្អេងក្អាងវាតទី តាមតែអំពើចិត្តរបស់ខ្លួនបានដែរ។ នៅថ្ងៃអង្គារ ទី ២៧ ខែ កក្កដា ថ្មីៗនេះ រដ្ឋមន្រ្តីការពារជាតិអាមេរិក លោក Lloyd Austin តាមរយៈដំណើរទស្សនកិច្ចនៅប្រទេសសឹង្ហបុរី បានបង្ហាញពីចេតនាចំៗ ថា អាមេរិកពេលនេះ ចង់ដោះស្រាយវិវាទសមុទ្រចិនខាងត្បូងដោយសន្តិវិធីបំផុត តាមរយៈការគៀងគរការសហការគ្នា ទប់ទល់ទៅនឹងសកម្មភាពវាតទី កាងយកសមុទ្រចិនខាងត្បូងតែឯងរបស់ចិន។ ទៅ​ដល់​ប្រទេសសិង្ហបុរី នាពេលនោះ លោករដ្ឋមន្ត្រី​ការពារជាតិ​អាមេរិក បានថ្លែង​សន្ទរកថា នៅ​ឯវិទ្យាស្ថាន ​អន្តរជាតិ​សិក្សា​​យុទ្ធសាស្ត្រ (IISS) ដោយ​​លោក​​បានលើក​ឡើង​ថា ការ​ទាមទារ​ច្បាម​យក​​តំបន់​ដែន​សមុទ្រ​​ចិន​​ខាងត្បូង ពី​សំណាក់ចិន គឺ​ធ្វើឡើង​ដោយ​​គ្មាន​​ផ្អែកលើ​​មូលដ្ឋាន​ច្បាប់​អន្តរជាតិ​ទេ។ ​លោក​បន្តថា ការ​ទាមទារ​របស់ចិន​ គឺវា​បាន​​រំលោភ​បំពាន ប៉ះពាល់ ​ដល់​អធិបតេយ្យភាព​ បូរណភាព​ដែនដី របស់​​ប្រទេស​ផ្សេងទៀត នៅក្នុង​តំបន់នេះ។

ចំណែកឯចិនវិញ ខណៈពេលដែលរដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងការពារជាតិអាមេរិកធ្វើដំណើរទៅទស្សនកិច្ចនៅប្រទេសសឹង្ហបុរី កងទ័ពជើងអាកាសនៃកងទ័ពរំដោះប្រទេសចិនបានធ្វើការហោះហើរវាតទីចូលទៅកាន់ដែនអាកាសរបស់កោះតៃវ៉ាន់ បែបទំនងចង់ប្រាប់ថា គ្មានការញញើត និង ភ័យខ្លាចណាមួយឡើយសម្រាប់ចិន បើចង់ត្របាក់យកកោះតៃវ៉ាន់។ កោះតៃវ៉ាន់ឯណោះវិញ បានអំពាវនាវសុំអោយមានការធ្វើអន្តរាគមន៍ពីសំណាក់ប្រទេសមហាអំណាចលោកខាងលិច ដើម្បីប្រឆាំងនឹងការច្បាមយកតែឯងរបស់ចិន។

US-China Tensions Rise in South China Sea Dispute

ស្ថានភាពនាពេលនេះឡើងកម្តៅមែនទែន ព្រោះថា ជប៉ុនដែលជាប្រទេសដែលមានសម្ពន្ធភាពរវាងអាមេរិកនោះ បានប្រកាសថានឹងការពារតៃវ៉ាន់ទោះស្ថិតនៅក្នុងតម្លៃណាក៏ដោយ។ ជប៉ុន នាពេលថ្មីៗនេះ បានអះអាងថា ខ្លួននឹងបញ្ចេញកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធការពារខ្លួនរបស់ខ្លួន ជាជំនួយទៅជ្រោមជ្រែងកោះតៃវ៉ាន់ ប្រសិនបើចិនហ៊ានប្រហើនបោះជំហានចូលទឹកដីកោះតៃវ៉ាន់មែននោះ។ ពេលនោះជប៉ុនអះអាងថា បើចិនយកបានកោះតៃវ៉ាន់ គឺវាមានន័យថាមិនយូរមិនឆាប់ឥទ្ធិពលអាក្រក់ពីការបាត់បង់កោះតៃវ៉ាន់ក៏នឹងជះមកលើខ្លួនផងដែរ។

រដ្ឋមន្ត្រី​ក្រសួង​ការពារ​ជាតិ​ជប៉ុន ធ្លាប់​បាន​ទទូច​ដល់​បណ្តា​ប្រទេស​នៅ​អឺរ៉ុប ឱ្យ​មាន​ការចូលរួម​ផ្នែក​យោធា​កាន់តែ​សកម្ម​នៅ​អាស៊ី​ប៉ាស៊ីហ្វិក។ រដ្ឋមន្ត្រី​ការពារ​ជាតិ​ជប៉ុន​រូប​នេះ គឺ​លោក Nobuo Kishi។ លោក​បាន​អំពាវនាវ​ដល់​សហភាព​អឺរ៉ុប ឱ្យ​ពង្រឹង​ការ​ប្ដេជ្ញាចិត្ត​របស់​ខ្លួន​ចំពោះ​តំបន់​ឥណ្ឌូ-ប៉ាស៊ីហ្វិក ដែល​លោក​ថា ចិន​បាន​បង្កើន​កម្លាំង​យោធា​យ៉ាង​រហ័ស ហើយ​មិន​ប្រាកដ​ថា​ចេតនា​របស់​ចិន គឺជា​អ្វី​នោះ​ទេ តែ​ពិតជា​មាន​ការ​ព្រួយបារម្ភ​យ៉ាង​ខ្លាំង​ចំពោះ​បញ្ហា​នេះ។ លោក​រដ្ឋមន្ត្រី​បាន​ទទូច​ថា គ្រប់​ភាគី​ទាំងអស់​ដូចជា​ជប៉ុន និង​សហភាព​អឺរ៉ុប ត្រូវ​ចូលរួម​ដោះស្រាយ​រួមគ្នា​ប្រយុទ្ធ​ប្រឆាំង​នឹង​កម្លាំង​វាតទី​និយម។

កាលពី​ខែ​មេសា បន្ទាប់ពី​ជំនួប​ទល់មុខ​គ្នា​លើកដំបូង​នៅ​ទីក្រុង​វ៉ាស៊ីនតោន នាយករដ្ឋមន្ត្រី​ជប៉ុន លោក Yoshihide Suga និង​ប្រធានាធិបតី​អាមេរិក លោក Joe Biden បាន​ចេញ​សេចក្តី​ថ្លែងការណ៍​រួម​មួយ​បង្ហាញ​ពី​ការ​ព្រួយបារម្ភ​អំពី​សមុទ្រ​ចិន​ខាងកើត សមុទ្រ​ចិន​ខាងត្បូង និង​ច្រកសមុទ្រ​តៃវ៉ាន់។ ប៉ុន្តែ​គេ​ដឹង​ថា ចិន និង​ជប៉ុន មាន​ជម្លោះ​ដែន​កោះ​ជា​ប្រវត្តិសាស្ត្រ​ទៅ​ហើយ។ ជប៉ុន​អះអាង​ប្រាប់​អង់គ្លេស អាមេរិក និង​មហាអំណាច​ដទៃ​ទៀត​ថា ខ្លួន​នឹង​បន្ត​តាមដាន​ដោយ​យកចិត្ត​ទុកដាក់​ចំពោះ​ការ​ផ្លាស់ប្ដូរ​តុល្យភាព​យោធា​របស់​ចិន ឆ្លងកាត់​ច្រកសមុទ្រ​តៃវ៉ាន់ ហើយ​ថា​ស្ថិរភាព​ជុំវិញ​កោះ​តៃវ៉ាន់​មាន​សារសំខាន់​សម្រាប់​សន្តិសុខ​របស់​ជប៉ុន ហើយ​ក៏​មាន​សារសំខាន់​ផង​ដែរ​សម្រាប់​សហ
គមន៍​អន្តរជាតិ។

បើគេសង្កេតអោយយូរៗទៅ តាមពិតចិនគ្មានសោះឡើយសត្រូវនៅជុំវិញខ្លួន តែបែរជាសំបូរអ្នកមិនទុកចិត្តចិនខ្លួនឯង។ អាមេរិកឯណោះវិញ ត្រឹមតែនិយាយតែមាត់ប្រហែលមើលទៅគ្មានប្រសិទ្ធិភាព ក៏បញ្ចូនដែរ បញ្ចូននាវា USS Ronald Reagan តាំងតែពីដើមខែកក្កដាមកក្នុងលំហរសមុទ្រចិនខាងត្បូង ត្រៀមជួបនិងធ្វើសមយុទ្ធរួមគ្នាជាមួយ កងទ័ពជើងទឹកដែលជាប្រទេសសម្ព័ន្ធមិត្ត ដែល​មកពី​ប្រទេស​ជប៉ុន អូស្ត្រាលី កាណាដា កូរ៉េ​ខាងត្បូង នូវែលហ្សេឡង់ និង​រដ្ឋ​មួយ​ចំនួន​នៅ​អឺរ៉ុប រួម​មាន​បារាំង ដាណឺម៉ាក ក្រិក និង​អ៊ីតាលី នៅ​ក្នុង​ខែ​កញ្ញា ខាងមុខ​នេះ។

ផងដែរ មហាអំណាច​ជើងទឹក​ដែល​ត្រូវ​បាន​គេ​ស្គាល់​ថា​ជា​ចក្រភព​អង់គ្លេស នៅ​ពេល​នេះ​ក៏បាន​ប្រកាស​ថា នឹង​ដាក់​ពង្រាយ​នាវា​ចម្បាំង​ចំនួន ២​គ្រឿង​ដាក់​ជា​អចិន្ត្រៃយ៍​នៅ​ក្នុង​ដែនទឹក​អាស៊ី គឺ​នៅ​សមុទ្រ​ចិន​ខាងត្បូង និង​សមុទ្រ​ចិន​ខាងកើត។

ការប្រកាស​នេះ ធ្វើឡើង​ខណៈ​នាវា​ដឹក​យន្តហោះ HMS Queen Elisabeth នឹង​មក​ដល់​សមុទ្រ​ប្រទេស​ជប៉ុន ក្នុង​ខែ​កញ្ញា នេះ​ហើយ ក្នុង​នោះ​នាវា​ចម្បាំង​ចំនួន ២​គ្រឿង​របស់​ប្រទេស​មហាអំណាច​នេះ​ដែល​នឹង​ពង្រាយ​នៅ​សមុទ្រ​អាស៊ី នឹង​មក​ដល់​ទន្ទឹម​គ្នា។

តែ​នៅ​​ពេល​នេះ នាវា​ផ្ទុក​យន្តហោះ​ចម្បាំង​អង់គ្លេស​នោះ គឺ​កំពុង​ល្បាត​ជាមួយ​នាវាពិឃាត​ពីរ​គ្រឿង នាវាចរ​ជំនួយការ ២​គ្រឿង​នឹង​មក​ដល់​សមុទ្រ​ចិន​ខាងត្បូង​ហើយ​មុន​ទៅកាន់​សមុទ្រ​ជប៉ុន គឺ​កងនាវា​នេះ​ត្រូវ​រួម​ដំណើរ​ជាមួយ​នាវា​ផ្ទុក​យន្តហោះ​ចម្បាំង​របស់​សហរដ្ឋ​អាមេរិក USS Ronald Reagan បើក​ក្នុង​លំហសមុទ្រ​ចិន​ខាងត្បូង​មួយ​រយៈ។

លោក​រដ្ឋមន្ត្រី​ការពារជាតិ​អង់គ្លេស Wallace មាន​ប្រសាសន៍​ថា ចក្រភព​អង់គ្លេស​មាន​កាតព្វកិច្ច​ការពារ​សេរីភាព​នៃ​ការ​ធ្វើ​នាវាចរណ៍​ទៅកាន់​សមុទ្រ​ប្រទេស​ជប៉ុន ដោយ​ឆ្លងកាត់​សមុទ្រ​ចិន​ខាងត្បូង។ តែ​បើ​តាម​បណ្ដាញ​ផ្សាយ​ព័ត៌មាន Aljazeera នាវា​ចម្បាំង​អង់គ្លេស​ដែល​ត្រូវ​មក​ល្បាត​សមុទ្រ​ចិន​ខាងត្បូង និង​សមុទ្រ​ចិន​ខាងកើត គឺ​នាវា HMS Spey និង HMS Tamar នឹង​ចាប់ផ្តើម​ដាក់​ពង្រាយ​ជា​អចិន្ត្រៃយ៍​នៅ​សមុទ្រ​អាស៊ី​នៅ​ខែ​កញ្ញា ខាងមុខ​នេះ​តទៅ។

តាម Aljazeera កា​រដាក់​ពង្រាយ​នាវា​ពីរ​គ្រឿង​របស់​អង់គ្លេស​នេះ នឹង​មាន​ការ​គាំទ្រ​ពី​នាវា​មកពី​អូស្ត្រាលី ជប៉ុន និង​សិង្ហបុរី។​ តាម​រដ្ឋមន្ត្រី​ការពារ​ជាតិ​អង់គ្លេស គឺ​នាវា​ពីរ​គ្រឿង​របស់​អង់គ្លេស នឹង​មក​ជាមួយ​ដោយ​កង​ម៉ារីន​មួយ​ក្រុម ដើម្បី​អនុវត្ត​បេសកកម្ម​ប្រឆាំង​ភេរវកម្ម​នៅ​ក្នុង​តំបន់​នេះ​ទៀត​ផង។​ ចិន ទាមទារ​អធិបតេយ្យភាព​លើ​សមុទ្រ​ចិន​ខាងត្បូង​ស្ទើរតែ​ទាំងអស់។ ការ​ទាមទារ​នេះ បាន​ធ្វើ​ឱ្យ​ប្រទេស​ជិតខាង​ក្នុង​តំបន់​របស់​ខ្លួន​ខឹងសម្បា ដោយ​ពួកគេ​បាន​សុំ​ជំនួយ​ពី​សហរដ្ឋ​អាមេរិក។

លោក Wallace បាន​បន្ត​ថា ប្រទេស​ចិន​មិន​គួរ​ក្លាយ​ជា​ឧបសគ្គ​ចំពោះ​ការ​ឆ្លងកាត់​ដែនទឹក​អន្តរជាតិ​ឡើយ។ លោក​សង្ឃឹម​ថា ប្រទេស​ចិន​គោរព​ច្បាប់​អន្តរជាតិ ព្រោះ​នាវា​អង់គ្លេស​ត្រូវ​ធ្វើ​ដំណើរ​លើ​ផ្លូវ​ដែល​ច្បាប់​សមុទ្រ​អន្តរជាតិ​អនុញ្ញាត។

គេ​មិនទាន់​អាច​ដឹង​ថា តើ​ជំហរ​របស់​ចិន​ចំពោះ​មុខ​អង់គ្លេស យក​នាវា​ចម្បាំង​មក​ដាក់​ពង្រាយ​លើ​ដែនទឹក​អាស៊ី​មាន​ប្រតិកម្ម​ដូចម្ដេច​នោះ​ទេ។ ប៉ុន្តែអ្នកវិភាគភូមសាស្រ្តនយោបាយពិភពលោកបានធ្វើការ ចាត់ទុកថា​សកម្មភាព​នាវា​ចម្បាំង​របស់​អង់គ្លេស គឺជា​សកម្មភាព​គំរាមកំហែង​ដល់​ប្រទេស​ចិន ហើយវាគឺជាគ្រោះថ្នាក់ធ្វើឲ្យមានការប៉ះពាល់ដល់ស្ថិរភាព និងសន្តិសុខក្នុងតំបន់ និងគ្រោះថ្នាក់បំផុតដោយសារតែទាំងចិន និងអាមេរិកកំពុងប្រជែងគ្នាចង់ក្លាយជាបងធំកាងប្លុកសមុទ្រចិនខាងត្បូង និង លំហរសមុទ្រអាស៊ីបា៉ស៊ីហ្វិក។ ក៏ប៉ុន្តែ ប្រសិនបើផ្កាភ្លើងនេះបង្ករអោយផ្ទុះសង្គ្រាមមែននោះ គេមិនគួរសួរថា តើរវាងអាមេរិក និង ចិន មួយណាជាអ្នកឈ្នះពិតប្រាកដមែនទេ? គេគួរសួរថា តើរវាងអាមេរិក និង ចិន មួយណាទ្រាំទ្រសង្គ្រាមបានយូរជាងគេ។

Share

Image
Image
Image