ថ្ងៃនេះ លោក សេរីវឌ្ឍនៈ សូមបន្តយកការវិភាគអំពីចិននិងអាមេរិកបន្តទៀត។ កាលពីសប្តាហ៍មុន លោក សេរីវឌ្ឍនៈ បានលើកឡើងថា ប្រសិនបើអាមេរិក និង ចិន ផ្ទុះសង្គ្រាម ចំនុចចាប់ផ្តើមនៃសង្គ្រាមគឺនឹងកើតចេញពីភូមិសាស្រ្តកោះតៃវ៉ាន់ និង សមុទ្រចិនខាងត្បូង។ លោកដាក់ជាសំណួរថា តើកោះតៃវ៉ាន់គឺជាភូមិសាស្រ្តនយោបាយដ៏សំខាន់ក្នុងការយកឈ្នះចាញ់ ឬ ការពារពីការលេបត្របាក់ពីបក្សកុម្មុយនីស្តចិន?
ដូចបានលើកឡើងម្តងហើយម្តងទៀត ទាំងតំបន់អាស៊ី និង បស្ចឹមលោក គេបានជជែកពិភាក្សាយ៉ាងផុសផុលអំពីការលេចត្រដែតឡើងដោយប្រទេសចិនក្នុងនាមជាប្រទេសមហាអំណាចសេដ្ឋកិច្ច។ ចិនជារឿយៗ តែងតែអះអាងថាខ្លួនគឺជាមហាអំណាចដ៏រុងរឿង អស្ចារ្យមួយ។ អាមេរិកវិញកាលសម័យគ្រប់គ្រងរដ្ឋអូប៉ាម៉ា ចង់បានណាស់ ចង់មានតួនាទីមួយលើសនរណាទាំងអស់នៅអាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិក តំបន់កោះតៃវ៉ាន់ ដែលចិនចាត់ទុកថាជាដែនអំណាចរបស់ខ្លួន។
ចាប់តាំងពីសម័យសង្គ្រាមត្រជាក់រលត់រលាយបាត់ទៅ ចិនជំនួសខ្លួនដោយរុស្សីដោយចេតនា ដោយដឹងថាថ្ងៃណាមួយខ្លួនប្រាកដក្លាយជាសត្រូវទី ១ របស់អាមេរិកជាក់ជាពុំខាន។ កាលពីឆ្នាំ ២០០១ កាលជំនាន់លោកប៊ូស ជាប្រធានាធិបតី ក៏ធ្លាប់និយាយដែល ដោយពេលនោះលោកថា ចិនគឺជាសត្រូវយុទ្ធសាស្រ្តទី ១ របស់អាមេរិក ចាប់ពីពេលនេះតទៅ មិនមែនសូវៀតនោះទេ។ មែនទែនទៅ អាមេរិកនិងចិន គឺមានមនោគមនយោបាយខុសគ្នាដាច់។ អាមេរិកតាំងខ្លួនថា ខ្លួនគឺជាជើងឯកប្រជាធិបតេយ្យ ឯចិនប្រកាន់យករបបកុម្មុយនីស្ត ថ្វីបើចិននាពេលក្រោយនេះ បានសម្រេចថាបោះបង់ចោលសេដ្ឋកិច្ចផែនការ ហើយបើកចំហរទីផ្សារសេរីជិត ៤០ ឆ្នាំទៅហើយក្តី។
ជាបឋម បើយើងសង្កេតមើលអោយជាក់ ភូមិសាស្រ្តកោះតៃវ៉ាន់នេះ គឺវាស្រដៀងគ្នាទៅនឹងភូមិសាស្រ្តរបស់ទីក្រុងប៊ែកឡាំងរបស់សហព័ន្ធអាល្លឺម៉ង់ នៅពេលដែលអាមេរិកប្រឈមមុខដាក់គ្នាជាមួយសហភាពសូវៀត។ កាលនោះ លោក Winston Churchill នាយករដ្ឋមន្រ្តីនៃប្រទេសអង់គ្លេសបានហៅជញ្ជាំងប៊ែកឡាំង ដែនពុះជ្រែកខណ្ឌអ៊ឺរ៉ុបខាងលិច និង ខាងកើត ថាជា«វាំងននដែក»។ ជាការឆ្លើយតបសហរដ្ឋអាមេរិក និង ចក្រភពអង់គ្លេស ដោយនៅទីបំផុតផ្តួលសហភាពសូវៀតបាន ហើយថែមទាំងដណ្តើមបានទីក្រុងប៊ែកឡាំងដែលជាបេះដូងនៃទ្វីបអឺរ៉ុបផងដែរ។
ចិនកុម្មុយនិស្តបានលើកឡើងម្តងហើយម្តងទៀតថា កោះតៃវ៉ាន់គឺជាផ្នែកមួយនៃប្រទេសចិន។ ជនជាតិតៃវ៉ាន់ទទូចថាពួកគេជាប្រជាជាតិឯករាជ្យ ហើយស្រែកក្តែងៗថា ខ្លួននឹងការពារបូរណភាពទឹកដីរបស់គេទោះក្នុងស្ថិតតម្លៃណាក៏ដោយ។
កោះតៃវ៉ាន់ ដែលជាភូមិសាស្រ្ត ឬ ជាកូនសោរយ៉ាងសំខាន់មួយឆ្ពោះទៅកាន់តំបន់អាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិក។ ប្រសិនបើមានការវាយលុករបស់ចិនណាមួយ សហរដ្ឋអាមេរិក អូស្ត្រាលី ជប៉ុន ហ្វីលីពីន ញូវហ្សេឡែន អាចនឹងចូលរួម និង ចាត់វិធានការឆ្លើយតប។ ដូចគ្នាទៅនឹងតំបន់យុទ្ធសាស្រ្តទីក្រុងប៊ែកឡាំងកាលពីឆ្នាំ ១៩៤៨ ឬឯ កោះតៃវ៉ាន់គឺជាភូមិសាស្រ្តសំខាន់ក្នុងឆ្នាំ ២០២១ នេះដូចគ្នា។
ឧបនាយករដ្ឋមន្រ្តីជប៉ុន លោក Taro Aso កាលពីដើមសប្តាហ៍នេះ បានអះអាងថា ជប៉ុននឹងរួមគ្នាការពារកោះតៃវ៉ាន់ ក្នុងករណីមានការវាយប្រហារណាមួយពីចិន។ លោកបន្តទៀតថា ប្រសិនបើចិនដណ្តើមបានកោះតៃវ៉ាន់ ទីក្រុងតូក្យូនឹងក្លាយជាគោលដៅនៃការបង្រួម និង ជះមនោគមវិជ្ជាកុម្មុយនីស្តពីបក្សមជ្ឈឹមកុម្មុយនីស្តចិន។ គាត់បន្តអះអាងទៀតថា៖«ប្រសិនបើយើងមិនអាចការពារកោះតៃវ៉ាន់បាន គឺស្មើនឹងយើងមិនអាចការពារជប៉ុនអញ្ជឹង!»។
យ៉ាងណាកាលពីសប្តាហ៍មុន លោកស៊ី ជីងពីង ក្នុងខួប ១០០ ឆ្នាំនៃបក្សកុម្មុយនីស្តចិនបានបញ្ចេញនូវជំហរចង់បង្រួបបង្រួម ហើយបញ្ចេញនូវផែនទីគូសវាសអំពីនាវាចម្បាំង និង អាវុធយុទ្ធភ័ណ្ឌមានលក្ខណៈជាក់លាក់មួយចំនួន បូកនឹងផែនការបីដំណាក់កាលដែលអាចទៅរួចសម្រាប់ការលុកលុយទៅលើកោះតៃវ៉ាន់។ លោកប្រធានាធិបតីស៊ីជិនពីង បានបញ្ជាក់យ៉ាងច្បាស់ថា“ ការបង្រួបបង្រួមឡើងវិញ” គឺជាជំហានអាទិភាពមួយរបស់លោក។
ក៏ប៉ុន្តែគេត្រូវដឹងរឿងមួយទៀតថា ប្រសិនបើតៃវ៉ាន់ត្រូវចិនយកបានមែន ពេលនោះប្រទេស ២ ដែលមានភូមិសាស្រ្តនៅលើសមុទ្រចិនខាងត្បូង គឺ ហ្វីលីពីន និង ឥណ្ឌូនេស៊ី គឺមានជំហរទៅរកចិន។ អញ្ចឹងយើងបកមកសួរវិញថា តើអាមេរិកត្រៀមខ្លួនសម្រាប់សេណារីយ៉ូបែបនេះហើយឬនៅ?
សំណួរនេះ អាចឆ្លើយទៅបានគឺ យើងត្រូវដឹងថាអាមេរិកមានសម្ព័ន្ធមិត្តសំខាន់ៗនឹងក្រុមប្រទេសទាំងនេះ ដែលគេស្គាល់ថា« Quad» ក្នុងនោះមាន អូស្រ្តាលី ជប៉ុន និង ឥណ្ឌា ដែលសុទ្ធសឹងតែជាកម្លាំងឆ្លើយតបទៅនឹងការវាតទីរបស់ចិនមកលើកោះតៃវ៉ាន់ ក្នុងតំបន់អាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិក ដែលនេះគឺជាទស្សនៈវិស័យរបស់ពួកគេក្នុងការទប់ទល់នឹងប្រទេសចិនអំពី តំបន់ប៉ាស៊ីហ្វិកសេរី និង ចំហរ។ តាំងពីជំនាន់ រដ្ឋការលោកដូណាល់ត្រាំ ជាពិសេសការសម្រេចចិត្តទាំងមូលពីទីក្រុងវ៉ាស៊ីនតោនកាលពីឆ្នាំ ២០១៨ផងដែរ ក៏បានបើកភ្លើងខៀវ ឲ្យក្រុមហ៊ុនដៃគូក្រសួងការពារជាតិអាមេរិក សហការ ជួយតៃវ៉ាន់ ឲ្យអាចសាងសង់នាវាមុជទឹកដោយខ្លួនឯង។ ដំណឹងនេះមានចេញពីមាត់អ្នកនាំពាក្យរបស់ក្រសួងការពារជាតិតៃវ៉ាន់។
តាមពិតទៅ តាំងតែពីផ្ទុះបញ្ហាវិវាទអធិបតេយ្យភាព នៅតំបន់សមុទ្រចិនខាងត្បូងនេះ គឺ សហរដ្ឋអាមេរិក គេមិនដែលនិយាយដោយចំហរ ថាគេកាន់ជើង ថាភាគីណាត្រូវទេ។ អាមេរិកគ្រាន់តែថា ចិនទាមទារវាទទីនេះ គឺខុសទាំងស្រុង ដោយអាមេរិកលើកឡើង ពីគោលការណ៍នៃសិទ្ធិសេរីភាពចរាចរណ៍សមុទ្រ ព្រោះតំបន់នេះមិនមែនជាកម្មសិទ្ធិផ្តាច់មុខរបស់ចិន។
អតីតរដ្ឋមន្ត្រីការពារជាតិអាមេរិក លោក Mark Esper បានបញ្ជាក់ កាលពីឆ្នាំមុន ថាអាមេរិកការពារគោលការណ៍នេះ ហើយនឹងនៅតែមានសិទ្ធិ បញ្ជូននាវាចម្បាំង ទៅការពារសន្តិសុខក្នុងតំបន់នេះ ព្រោះវាជាច្រកចរាចរណ៍នាវាដឹកទំនិញ របស់ពិភពលោកដ៏សំខាន់មួយ។ លោកក៏បានអះអាងដែរថា កងទ័ពអាមេរិក នឹងនៅតែមានវត្តមានឆ្លងកាត់ ច្រកសមុទ្រ ចន្លោះចិននិងកោះតៃវ៉ាន់ និងបន្តលក់អាវុធទៅឲ្យតៃវ៉ាន់ ព្រោះអាមេរិក គោរពពាក្យសន្យាជាមួយតៃវ៉ាន់ ក្នុងការរក្សាការពារសន្តិសុខតំបន់ ព្រមទាំងធានាស្ថិរភាព សន្តិភាព។
តែយ៉ាងណាក៏ដោយ សម្រាប់ពេលនេះ គឺភាគីទាំងចិន ទាំងអាមេរិក សុទ្ធតែអះអាងប្រកាសសម្តី យកត្រូវរៀងៗខ្លួន។ ទាក់ទិននឹងបញ្ហាតៃវ៉ាន់ បើថ្ងៃណាមួយចិនប្រើកម្លាំងវាយយកមកវិញមែន សួរថា តើអាមេរិក ពិតជាហ៊ានប្តូរជីវិត ធ្វើសង្រ្គាមជាមួយចិនមែនឬយ៉ាងណា? អ្វីៗវាអាស្រ័យទៅលើគោលជំហរ របស់រដ្ឋាភិបាលអាមេរិក លោក ចូ បៃឌិន។ ប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ ចិនបានបន្ថែមការចំណាយច្រើនណាស់លើវិស័យកងទ័ព និងជាពិសេសនោះ គឺផ្នែកនាវាចម្បាំង ដែលបានឡើងដល់ទៅ៦០០គ្រឿង ច្រើនជាងប្រទេសណាៗ ទាំងអស់៕
