ការជំនុំជម្រះក្ដី ដែលនាំទៅរកការដកហូត តំណែង ប្រធានាធិបតីពីលោកដូណាល់ត្រាំបាន ចាប់ផ្ដើម ហើយ កាលពីថ្ងៃទី២១ មករាក្នុងសាលប្រជុំរបស់ព្រឹទ្ធសភា ដែលក្រោមឥទិ្ធពលនៃព្រឹទ្ធសភា នៃគណបក្សសាធារណរដ្ឋ ដែលលោកត្រាំ ជាប្រធានាធិបតីរបស់បក្សកាន់អំណាចនេះ។
តាមបណ្ដាញផ្សាយព័ត៌មាន BBC សវនាការរបស់ព្រឹទ្ធសភា បានបង្កអោយព្រឹទ្ធសភា មកពីគណបក្ស ប្រជាធិបតេយ្យ ជួបរឿងអាម៉ាស់ជាខ្លាំង ដោយសារព្រឹទ្ធសភាមកពីគណបក្សសាធារណរដ្ឋ បាន ទាត់ចោល ការស្នើសុំបន្ថែម សាក្សី និងឯកសារ ប្រឆាំងលោកត្រាំ គឺសំឡេងទាត់ចោល មាន ៥៣ ទល់នឹង សំឡេងជំទាស់ ៤៧ដែលនាំអោយព្រឹទ្ធសភាសម្រេច មិនអោយមានសាក្សីនិងភស្តុតាងបន្ថែមទៀតឡើយ។ សវនាការនេះ ប្រព្រឹត្តទៅ ៦ម៉ោង គឺជារៀងរាល់ថ្ងៃ លើកលែងតែថ្ងៃអាទិត្យ ហើយ ប្រធានក្រុមប្រឹក្សាជំនុំជម្រះក្ដី គឺ លោក John Roberts ប្រធានតុលាការកំពូល។
ប្រធានព្រឹទ្ធសភាសំឡេងភាគច្រើនមកពីបក្សសាធារណរដ្ឋ លោក Mitch McConnell បានដាក់ចេញនូវបទបញ្ញតិ ដែលហាមឃាត់ការបង្ហាញខ្លួនរបស់ សាក្សីសំខាន់ៗក្នុងនោះរួមមានទាំងអតីតទីប្រឹក្សាសន្តិសុខជាតិអាមេរិក លោក ចន ប៊ូលតុននិងការបន្ថែមភស្តុតាងនៅក្នុងសវនាការ។ ការសម្រេចរបស់លោក McConnell ដូចនេះ បន្ទាប់ពី សមាជិក សភាបក្សសាធារណរដ្ឋដាក់សម្ពាធលើរូបលោក ដោយបានធ្វើអោយ សមាជិកព្រឹទ្ធសភាបក្សប្រជាធិបតេយ្យ ស្រឡាំងកាំងហើយចោទថា នេះគ្រាន់តែជាការជួយបិទបាំងបទឧក្រិដ្ឋរបស់លោក ដូណាល់ ត្រាំ តែប៉ុណ្ណោះ ។
ប្រធានាធិបតីលោក ដូណាល់ ត្រាំ ត្រូវបានសភាតំណាងរាស្ត្រគ្រប់គ្រងដោយគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យ បោះឆ្នោតចោទប្រកាន់ និងដកតំណែងកាលពីថ្ងៃទី១៨ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០១៩ ។
លោកត្រាំ កំពុងកា្លយជាប្រធានាធិបតីទី ៣ នៅក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រអាមេរិក ដែលត្រូវបានសភានិងព្រឹទ្ធសភាដំណើរការនីតិវិធីដកតំណែងជាផ្លូវការ បន្ទាប់ពីអតីតប្រធានាធិបតី លោក Andrew Johnson) និងលោក Bill Clinton។តែអតីតប្រធានាធិបតី ទាំងពីរនេះមិនត្រូវបានព្រឹទ្ធសភាបោះឆ្នោតដកតំណែងនោះទេ ។តែសម្រាប់លោក ត្រាំ ក៏ត្រូវបានរំពឹងថា អាចនឹងគេចផុតពីការដកហូតតំណែងរបស់លោក គឺដូចនឹង អតីតប្រធានាធិបតី២រូបនេះដែរ។
1/-តើបទចោទអ្វីនាំអោយលោកត្រាំប្រឈមនឹងការដកហូតតំណែង?
បទចោទចំនួនពីរករណីនោះគឺ រំលោភអំណាច និងបង្កការរាំងស្ទះដល់ការស៊ើបអង្កេតរបស់សភាករណី លោកត្រាំបានគំរាមផ្ដាច់ជំនួយយោធាទៅអោយរដ្ឋាភិបាលអ៊ុយក្រែន។
តាមរយៈជំនួយនេះ លោកត្រាំគំរាម បង្ខំឱ្យរដ្ឋាភិបាលអ៊ុយក្រែន បើកការស៊ើបអង្កេតពីបទពុករលួយប្រឆាំងនឹង បេក្ខជនប្រធានាធិបតីអាមេរិកមកពីខាងគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យ លោក ចូ បៃដិន (Joe Biden)។
លោកលោក ចូ បៃដិន អនាគត ត្រូវគេជឿថានឹងក្លាយជាគូប្រជែងដ៏ធំរបស់លោក ត្រាំ នៅក្នុងការ បោះឆ្នោតប្រធានាធិបតីអាមេរិកជាថ្មីទៀត នៅខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២០។
ការចោទប្រកាន់ទៅលើលោកត្រាំទាំងពីរករណីនេះ ដោយសមាជិកសភា បក្សប្រឆាំង នៃគណបកល្ស ប្រជាធិបតេយ្យ បាននាំអោយព្រឹទ្ធសភា សម្រេចយកដំណោះស្រាយរបស់ សមាជិកសភា មកធ្វើការជំនុំជម្រះក្ដី កាលពីថ្ងៃអង្គារថ្ងៃទី២១ ខែមករា ឆ្នាំ២០២០ នេះ ។
ប៉ុន្តែមានការចោទសួរតើស្ថាប័នព្រឹទ្ធសភា ដែលគ្រប់់គ្រង ដោយបក្សសាធារណរដ្ឋនេះ អាចសម្រេចតាម បំណងរបស់ សមាជិកសភា នៃបក្សប្រជាធិបតេយ្យដែរឬទេ។ នេះ ជាចំងល់ដែលកំពុងតាមដានជាខ្លាំងនូវសវនការរបស់ព្រឹទ្ធសភា ដែលកំពុងប្រព្រឹត្តទៅហើយនេះ។ តែយ៉ាងណា សញ្ញាមិនល្អហើយ សម្រាប់បក្សប្រជាធិបេយ្យ ដែលព្រឹទ្ធសភា បក្សកាន់អំណាច បានទាត់ចោល សំណើសុំបន្ថែមសាក្សីដើម្បី ប្រឆាំងលោកត្រាំ។
2/-តើសមាសភាពណាខ្លះក្នុងសវនាការព្រឹទ្ធសភាអាមេរិក ដើម្បីដកហូតតំណែងប្រធានាធិកបតី ?
បើតាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញអាមេរិក គឺស្ថាប័នព្រឹទ្ធសភាទេដែលមានសិទិ្ធអំណាច ក្នុងការធ្វើសេចក្ដី សម្រេចក្នុងការដកហូតតំណែង តំណែងប្រធានាធិបតីអាមេរិកហើយសម្រាប់សភាតំណាងរាស្ត្រគែជាអ្នកចោទ ឬដើមបណ្ដឹង។ ក្នុងន័យនេះ ស្ថាប័នព្រឹទ្ធសភា គឺដូចតុលាការកំពូល មួយដែរ ក្នុងការប្រើប្រាស់ឆន្ទានុសិទិ្ធរបស់ខ្លួន ដើម្បីសម្រចជោគវាសនា ប្រធានាធិបតី កំពុងកាន់អំណាច។
តែយ៉ាងណា អំណាច បានផ្ដល់ខ្លះដែរទៅអោយប្រធានរដ្ឋសភា ក្នុងការចាត់តាំងសមាជិកសភា របស់ខ្លួនចំនួន ៧រូម ដើម្បីការពារបណ្ដឹងរបស់ខ្លួន ។ ដោយឡែកក្រុម សេតវិមាន គឺក្រុមចុងចោទ គឺលោក ប្រធានាធិបតី លោក ដូណាល់ ត្រាំផ្ទាល់ ត្រូវចាត់តាំងក្រុមតំណាងមកចូលរួមសវនការ ក្នុងនោះមានទាំងមេធាវីប្រចាំសេតវិមានផងដែរ។
ចំណែកស្ថាប័នព្រឹទ្ធសភា ដើរតួនាទី ជាអ្នកសម្រេចសេចក្ដី គឺដូចក្រុមប្រឹក្សាចៅក្រម។ ក្រុមនេះ មាន
សមាជិកព្រឹទ្ធសភាទាំង ១០០រូប។
តាមនីតិវិធី គឺក្នុងសវនាការនេះ សមាជិកព្រឹទ្ធសភាមិនត្រូវបានអនុញ្ញាតឱ្យឡើងបកស្រាយ អ្វីឡើយ គឺត្រូវអង្គុយដូចអ្នកសង្កេតការណ៍ ។តែអំណាចរបស់ស្ថាប័ន ព្រឹទ្ធសភាគឺសម្រេចដំណើររឿងក្ដីនេះ ហើយក៏មានសិទ្ធិ បន្ថែមសាក្សីនិងភស្តុតាងផ្សេងៗទៀត។ ជាមួយគ្នានេះ គឺសវនាការត្រូវមាន ប្រធានចៅក្រមតុលាការកំពូលដើរតួរជា ប្រធានសវនាការដកតំណែងប្រធានាធិបតី ។ តែសិទ្ធិអំណាចអោយមាន ដំណើរការរឿងក្ដីនេះ ដើរដល់ការសម្រេចសេចក្ដីចុងក្រោយគឺមានថាតើដកហូតឬ មិនដកហូតតំណែងប្រធានាធិបតី គឺអាស្រ័យលើ សំឡេងរបស់ព្រឹទ្ធសភា បូកនឹងការសម្រេចរបស់ ប្រធានសវនាការដែលជាប្រធានតុលាការកំពូល។
3/-តើសមាជិកព្រឹទ្ធសភា ប៉ុន្មានរូប ទើបអាចដកហូតតំណែងប្រធានាធិបតីបាន ?
គ្រានតែបើកឆាកដំបូង នៃសវនការ របស់ព្រឹទ្ធសភា នៅថ្ងៃទី២១មករា គឺសមាជិកសភា ៥៣ រូបបានប្រឆាំង នឹងបណ្ដឹងសុំដកហូត លោកប្រធានាធិបតី ដូណាល់ត្រាំទៅហើយ គឺដោយទាត់ចោល ការ សុំបន្ថែម សាក្សី ធ្វើឡើងដោយសមាជិករដ្ឋសភា។ នេះ ក៏បញ្ជាក់ថា អាចលំបាកណាស់ក្នុងការរកសំឡេង អោយបាន ២/៣ គឺស្មើនឹង ៦៧ រូប នៃស្ថាប័នព្រឹទ្ធសភា សរុប ១០០រូប ដែលពួកសាធារណរដ្ឋមាន៥៣រូបនិង បក្សប្រជាធិបតេយ្យមានតែ ៤៥នាក់ហើយ២រូបទៀត ជាសមាជិកព្រឹទ្ធសភា ដែល ឯករាជ្យ។ ដើម្បីដកតំណែងប្រធានាធិបតីពីត្រាំបាន គឺត្រូវការសំឡេង បន្ថែម២០រូប គឺ១៨រូប មកបក្សសាធារណរដ្ឋនិង២រូបទៀត ជាសមាជិកព្រឹទ្ធសភា គ្មានបក្សឬឯករាជ្យ។
មានន័យថា ការដកតំណែងប្រធានាធិបតីពិតជាមិនដូចដើមបណ្ដឹងចង់បាននោះទេ។
តាមប្រវត្តិសាស្ត្ររបស់អាមេរិក គឺ អតីតប្រធានាធិបតីលោក Andrew Johnson និងលោក Bill Clinton សុទ្ធតែធ្លាប់ត្រូវបានសភាតំណាងរាស្រ្ត បោះឆ្នោតដកតំណែង តែដល់សវនាការក្នុងព្រឹទ្ធសភា អ្នកទាំងពីរបានរួចផុតពីនីតិវិធីដកតំណែង។
ខណៈសវនាការ របស់ព្រឹទ្ធសភាកំពុងតែប្រព្រឹត្តទៅគឺលោកត្រាំ ជាចុងចោទ បានបន្តចំអកអោយ បក្សប្រជាធិបតេយ្យ ។
តាមប្រភពព័ត៌មាន របស់ BBC លោក ត្រាំ កំពុង ចូលរួមវេទិកាសេដ្ឋកិច្ចពិភពលោក នៅទីក្រុង Davos នៃប្រទេសស្វីស។ លោកប្រធានាធិបតីដែលរំពឹងថា សមាជិកព្រឹទ្ធសភា នឹងជួយការពាររូបលោក គឺលោក បានបន្តវាយបកទៅលើបក្សប្រជាធិបតេយ្យថា ជារឿងបោកបញ្ឆោត គ្មានខ្លឹមសារហើយ ថាសមាជិកសភា នៃគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យ មានពេលទំនេរច្រើន ទើបដាក់ផែនការរករឿងដកហូតតំណែង ប្រធានាធិបតីពីរូបលោក៕
ដោយ៖ ពៅនិកា
