ក្រុងភ្នំពេញ៖ វិបត្តិសេដ្ឋកិច្ចពិភពលោកគឺជាវិបត្តិយ៉ាងអាក្រក់ អាចធ្វើឲ្យប៉ះពាល់យ៉ាងខ្លាំងទៅលើគម្រោងវិនិយោគបរទេសតាមរយៈវិបត្តិហរិញ្ញវត្ថុដែលអាចជាកត្តា ធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់ការងារមនុស្សជាច្រើន។ អស់រយៈពេលជាង ១០ ឆ្នាំហើយ បើរាប់ចាប់តាំងពីឆ្នាំ ២០០៨ មក សញ្ញាណមួយចំនួនកំពុងលេចអណ្តែតជាបណ្តើរដែលអ្នកជំនាញផ្នែកសេដ្ឋកិច្ចជាច្រើនកំពុងព្រួយបារម្ភថា វិបត្តិសេដ្ឋកិច្ចពិភពលោកនឹងកើតមានក្នុងពេលឆាប់នេះ មិនយូរទេអាចខ្ទង់ឆ្នាំ ២០២០។
ម់ើលវីដេអូ៖
២ ឆ្នាំ ចុងក្រោយនេះ មហាយក្សសេដ្ឋកិច្ច ២ បានកំពុងប្រយុទ្ធគ្នាយ៉ាងខ្លាំងនៅលើសង្វៀនបច្ចេកវិទ្យា ដោយសហរដ្ឋអាមេរិក និង ប្រទេសចិន គឺជាគូរប្រកួត។ សង្រ្គាមពាណិជ្ជកម្មនេះ គឺកើតចេញពីកាលពី ១៨ ខែមុន លោក Trump បានចាប់ផ្តើមយុទ្ធនាការ “America First” សំដៅទៅលើការយកចិត្តទុកដាក់សហរដ្ឋអាមេរិកជាចម្បង។ ក្នុងយុទ្ធនាការនេះ គេមើលឃើញថា អាមេរិកបានយកពន្ធនាំចូលដែកប្រមាណ ២៥% ពីប្រទេស ដូចជា ចិន កាណាដា សហភាពអឺរ៉ុប និង ម៉ិចស៊ិក ជាដើម។ យ៉ាងណាមិញ ការអនុវត្តន៍នេះបានបង្វែរកាណុងទៅចិនមុនគេ ហើយលើសពីនេះទៀត សហរដ្ឋអាមេរិកក៏ធ្វើទុកបុកម្នេញ វាយសំពងទៅលើការនាំចូលប្រភេទទំនិញផ្សេងទៀត ដូចជា ឧបករណ៍អេឡិចត្រូនិច កុំព្យូទ័រ និង ទូរសព្ទជាដើម។ សង្គ្រាមនេះ មិនត្រឹមតែធ្វើអោយប៉ះពាល់សេដ្ឋកិច្ចចិននោះទេ ក៏ប៉ុន្តែប្រទេសជាច្រើន ក៏កំពុងរងប៉ះពាល់ផងដែរ។
ម្លោះហើយ ទើបមានពាក្យមានពាក្យមួយគេលើកឡើងថា «សាចទឹកដាក់គ្នា ប្រាកដជាទទឹកទាំងសងខាង»។ អ្នកណាទៅដឹងទៅថា មិនមែនតែប្រទេសចិនទេ ដែលកំពុងជួបនឹងវិបត្តិកំណើនសេដ្ឋកិច្ច តែអាមេរិក ក៏ក្លាយជាជនរងគ្រោះនៅលើសង្វៀនពាណិជ្ជកម្មផងដែរ។ ប្រទេសមួយចំនួនដែលយក ដែលយកលុយទៅផ្ញើនៅនឹងរដ្ឋាភិបាលសហរដ្ឋអាមេរិក ក្រោមរូបភាពមូលប័ត្របំណុល (Securities Bond) ចាប់ផ្តើមលក់ត ក្នុងតម្លៃថោក ដែលនេះវាប៉ះពាល់យ៉ាងខ្លាំង ទៅដល់ ទីផ្សារមូលបត្រ និង អត្រាការប្រាក់សហរដ្ឋអាមេរិក។ បន្ថែមពីលើនេះទៀត ដោយសារការបន្ថែមពន្ធនាំចូល ទំនិញទូទៅ ជាពិសេសដែកថែបនោះ វាបានធ្វើអោយប៉ះពាល់ ជាខ្លាំង ទៅដល់ឧស្សាហកម្មធំៗ។
តាមសេចក្តីរាយការណ៍វបានអោយដឹងថា សង្វាក់ផលិតផលរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក ចាប់ផ្តើមធ្លាក់ចុះហើយ ដែលមិនធ្លាប់មានអស់រយៈពេលជិត ១០ ឆ្នាំ។ ម្យ៉ាងទៀត អាមេរិកបានចាប់យកប្រទេសចិនជាប្រទេសទី ២ ក្នុងការតម្លើងរោងចក្រផលិតផ្សេងៗ ក្នុងនោះមានដូចជាក្រុមហ៊ុន APPLE ដែលទិញបន្ទះឈីប និង វត្ថុធាតុដើមពីប្រទេសចិនដើម្បីសង្វាក់ផលិតកម្ម របស់ខ្លួន ហើយកាលបើអាមេរិកខ្លួនឯងអនុវត្តបើវាកាន់តែអាក្រក់ជាងនេះ រោងចក្រមួយចំនួននឹងចាប់ផ្តើម កាត់បន្ថយបុគ្គលិក ហើយលទ្ធផលបន្ទាប់ទៀត គឺសេដ្ឋកិច្ចនឹងរងផលប៉ះពាល់ខ្លាំង។
ដោយសារតែចំហាយនិងឥទ្ធិពលរបស់សង្រ្គាមអាមេរិក-ចិន អាល្លឺម៉ង់ក៏ក្លាយជាជនរងគ្រោះទីបី បណ្តាលឲ្យសេដ្ឋកិច្ចរបស់ខ្លួនធ្លាក់ចុះប្រមាណ ២៥ ភាគរយ ប្រឈមមុខនឹងការអូសបន្លាយពេលយូរ។ គេថា តាំងតែពីសង្គ្រាមពាណិជ្ជកម្មបានចាប់ផ្តើម អាល្លឺម៉ង់ដែលជាប្រទេសផលិតរថយន្តសម្រាប់អាមេរិកគឺខាតឡុងចុង បន្ទាប់ពីការកម៉្មង់ទិញថមថយពីសហរដ្ឋអាមេរិក។ ការចាកចេញរបស់អង់គ្លេស ក៏ជាផ្នែកមួយដែលធ្វើឲ្យសេដ្ឋកិច្ចមេដឹកនាំអឺរ៉ុបដាំក្បាលចុះក្រោម អស់រយៈពេលពីរត្រីមាសមកហើយ។ អាឡឺម៉ង់គ្រោងនឹងបោះលុយចំនួន ៤៥ ប៊ីលានអឺរូ ដើម្បីស្តារសេដ្ឋកិច្ចមកវិញ តែអ្នកជំនាញបានព្យាករណ៍ថាចំនួននេះនៅតិចតួចនៅឡើយទេ ហើយវាក៏អាចនឹងយឺតយ៉ាវផងដែរ។ គេរំពឹងទុកថា សេដកិច្ចនៅអាល្លឺម៉ង់អាចនឹងនៅបន្តធ្លាក់ទៀតដល់ឆ្នាំក្រោយឯណោះ។ អ្នកជំនាញសេដ្ឋកិច្ចយល់ថា ប្រទេសដែលមានសម្ព័ន្ធសេដ្ឋកិច្ចជាមួយអាល្លឺម៉ង់ អាមេរិក និង ចិន ដូចជាបារាំង និង អេស្ប៉ាញក៏ប្រឈមនឹងការដាំក្បាលចុះក្រោមផងដែរ។
ចុះចំនែកចិន តើចិនជាជនរងគ្រោះដែរឬ? មិនធ្លាប់មានឡើយក្នុងរយៈពេល ៣០ ឆ្នាំ ដោយវិស័យសហគ្រាសផលិត ចាប់ផ្តើមធ្លាក់ចុះមកនៅត្រឹម 4.8%។ ការធ្លាក់ចុះនេះភាគច្រើនមកពីវិបត្តិបំណុល ព្រោះអ្នកផលិត ក៏ខ្ចីលុយពីធនាគារ ហើយអ្នកប្រើប្រាស់ដែលជាប្រជាជនធម្មតា ក៏ទៅខ្ចីលុយធនាគារ។ រាជរដ្ឋាភិបាលចិនផ្ទាល់ ក៏ពិបាកក្នុងការលូកដៃជួយដែរ ព្រោះផលប៉ះពាល់នេះ វាមិនត្រឹមតែកើតឡើងក្នុងប្រទេសចិនតែមួយទេ តែក៏លាតសន្ធឹងដល់ប្រទេសដទៃទៀតដែរ។ ថ្មីៗនេះ ការគម្រាមពីសហរដ្ឋអាមេរិក ក្នុងការផ្លាស់ប្តូរ សើរើ ទីតាំងរោងចក្រផលិតរបស់ក្រុមហ៊ុនបច្ចេកវិទ្យាអាមេរិកចេញពីប្រទេសចិន ក៏នឹងអាចធ្វើឲ្យកម្មករ កម្មការនី ចិនជាច្រើនម៉ឺននាក់នឹងបាត់បង់ការងារ ហើយវាអាចនឹងប៉ះពាល់ភ្លាមៗ ដល់សេដ្ឋកិច្ចរដ្ឋបាលក្រុងប៉េកាំង។
យ៉ាងណា គេក៏មើលឃើញពីសញ្ញាណនៃវិបត្តិពីការចាកចេញពីអឺរ៉ុបរបស់ប្រទេសអង់គ្លេស ដែលកំពុងត្រៀមចាកចេញនោះ នៅមិនទាន់ចប់នោះទេ ហើយវាកំពុងផ្តល់ផលប៉ះពាល់ជាខ្លាំងទៅដល់សេដ្ឋកិច្ចប្រទេសនេះផ្ទាល់ និងពិភពលោក។ ធនាគារពិភពលោក និងស្ថាប័ណ្ណ IMF ជាដើមបានព្រមានដល់អង់គ្លេសត្រូវមានលក្ខខណ្ឌពិសេសមួយ មុននឹងចាកចេញពី សហភាពអឺរ៉ុប ប្រសិនបើមិនចង់អោយមានវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ចអូសបន្លាយថែមទៀត៕
អត្ថបទដោយ៖ សេរី វឌ្ឍនៈ
