នាងកញ្ញា លោក លោកស្រី ! គិតមកដល់ថ្ងៃទី១៥តុលាឆ្នាំ២០១៩នេះ ព្រះករុណា អតីតព្រះមហាក្សត្រនរោត្តមសីហនុបានយាងចូលទីវង្គត់ មានរយៈពេល ៧ឆ្នាំមកហើយ។ កូនចៅ ចៅទួត នៅមាននឹងរំលឹកព្រះអង្គ នឹងដល់ស្នាព្រហ្ថតព្រះអង្គជានិច។ អតីតព្រមហាក្សត្រ ត្រូវបាន រាស្ត្រខែហៅថា ជាព្រះបិតាឯករាជ្យជាតិ បង្រួបបង្រួមជាតិ ខ្មែរ។
កញ្ញាអ៊ុំ ច័ន្ទលក្ខិណា ជូនសេចក្ដីអធិប្បាយ ៖
ព្រះករុណា ព្រះបាទសម្ដេចព្រះ នរោត្ដម សីហនុ ព្រះបរមរតនកោដ្ឋ ព្រះវររាជបិតាឯករាជ្យជាតិទ្រង់ ប្រសូត្រនៅថ្ងៃអង្គារ ១១ កើត ខែកក្ដិក ឆ្នាំច ចត្វាស័ក ព.ស.២៤៦៥ ត្រូវនឹងថ្ងៃទី៣១ ខែតុលា ឆ្នាំ១៩២២ នៅរាជធានីភ្នំពេញ ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា។
សម្តេចព្រះនរោត្តម សីហនុ គឺជាឥស្សរជនលេចធ្លោមួយមួយអង្គ ក្នុងឆាកនយោបាយកម្ពុជា។ ព្រះអង្គ គឺជាព្រះមហាក្សត្រដែលបានឡើងសោយរាជ្យចំនួន ២លើក ដែលលើកទីមួយគឺនៅឆ្នាំ១៩៤១ដល់១៩៥៥ ហើយលើកទី ២ គឺនៅឆ្នាំ១៩៩៣ ដល់ ឆ្នាំ២០០៤។ ព្រះអង្គក៏ជាអ្នកទាមទារឯករាជ្យ ទាញប្រទេសកម្ពុជាចេញពីរបបអាណានិគមបារាំង បានយ៉ាងពេញបរិបូរណ៍ នៅថ្ងៃទី ០៩ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ ១៩៥៣។
ព្រះបាទសម្តេចនរោត្តម សីហនុ មានគោរម្យងារជាកិត្តិយសថា «ព្រះករុណា ព្រះបាទសម្ដេចព្រះ នរោត្តម សីហនុ ព្រះមហាវីរក្សត្រ ព្រះវររាជបិតាឯករាជ្យ បូរណភាពទឹកដី និងឯកភាពជាតិខ្មែរ»។ ព្រះអង្គ គឺជាតួអង្គ និងជាសាក្សីដ៏សំខាន់មួយក្នុងប្រវត្តិសាស្រ្តខ្មែរសម័យទំនើប ដែលរាប់ចាប់តាំងពីកម្ពុជាក្រោមអាណានិគមបារាំង សម័យរុងរឿងក្រោយឯករាជ្យ ទំព័រខ្មៅងងឹតនៃរបបខ្មែរក្រហម រហូតដល់យុគសម័យសន្តិភាព ការផ្សះផ្សារជាតិ និងការបង្កើតរបបរាជានិយមអាស្រ័យរដ្ឋធម្មនុញ្ញ នៅក្នុងទសវត្សរ៍ទី៩០។
ព្រះបាទ សម្តេច នរោត្តម សីហនុ ព្រះអង្គទ្រង់បានសិក្សានៅសាលា បារំាង ក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ បន្ទាប់មកព្រះអង្គបានបន្តការសិក្សានៅវិទ្យាល័យបារាំង នៅឯព្រៃនគរ។ ព្រះអង្គ ត្រូវបានបារាំងដែលជាមហាអំណាចអាណានិគម ជ្រើសតាំងឲ្យឡើងសោយរាជ្យនៅខែមេសា ឆ្នាំ ១៩៤១ ក្នុងព្រះជន្ម ១៨ព្រះវស្សា បន្តពីព្រះបាទមុនីវង្សី។ ការជ្រើសតាំងព្រះអង្គឲ្យឡើងសោយរាជ្យ ដោយរំលងព្រះបិតារបស់ទ្រង់គឺ ព្រះបាទនរោត្តម សុរាម្រិតយ៉ាងដូច្នេះ គឺដោយសារតែបារំាងយល់ថា ព្រះអង្គម្ចាស់វ័យក្មេង វក់ចិត្តនឹងសិល្បៈ មិនសូវខ្វល់ខ្វាយពីនយោបាយ ខ្វះពិសោធន៍ ព្រមទាំងងាយស្រួលក្នុងការបង្គាប់បញ្ជារបស់បារាំង ក៏ប៉ុន្តែផ្ទុយទៅវិញ នេះគឺជាការយល់ច្រឡំរបស់បារាំងមកលើព្រះអង្គ ព្រោះព្រះអង្គម្ចាស់វ័យក្មេងអង្គនេះ គឺក្រោយពីឡើងសោយរាជ្យ ព្រះអង្គបាន តស៊ូទាមទារឯករាជ្យពីបារាំង រហូតបានសម្រេច នៅឆ្នាំ ១៩៥៣។
ក្រោយពីប្រទេសទទួលបានឯករាជ្យរយៈពេល
២ឆ្នាំ ព្រះបាទ នរោត្តម សីហនុ ព្រះបិតាឯករាជ្យជាតិ ទ្រង់បានដាក់រាជ្យថ្វាយ
ព្រះបិតា របស់ទ្រង់គឺព្រះបាទនរោត្តម សុរាម្រិត នៅខែមេសា ឆ្នាំ ១៩៥៥ ដើម្បី បង្កើត
និងដឹកនាំចលនា «សង្គមរាស្រ្តនិយម» ដោយទទួលងារថា «សម្តេចព្រះឧបយុវរាជ»។
ចាប់ពីពេលនោះមក ព្រះបាទនរោត្តមសីហនុទ្រង់ បានកាន់អំណាចជានាយករដ្ឋមន្រ្តីផង
នឹងជាប្រមុខរដ្ឋផង រហូតមកដល់ថ្ងៃទី ១៨ ខែមីនា ឆ្នាំ១៩៧០
ព្រះអង្គទ្រង់ត្រូវបានក្រុមសេនាប្រមុខលន់ នុល និងព្រះអង្គម្ចាស់ ស៊ីសុវត្ថិ
សិរិមតៈ ធ្វើរដ្ឋប្រហារទម្លាក់ចេញពីដំណែង នៅពេលដែលព្រះអង្គកំពុងទស្សនៈកិច្ច
នៅទីក្រុង ម៉ូស្គូ សហភាពសូវៀត។
ក្រោយពីព្រះអង្គត្រូវបានទម្លាក់ចេញពីតំណែង
ព្រះអង្គបានយាងចេញពីទីក្រុងម៉ូស្គូ ទៅកាន់ ទីក្រុងប៉េកាំង ប្រទេសចិន ដើម្បីបង្កើតជារណសិរ្សរួបរួមជាតិកម្ពុជា
រួមជាមួយនឹងក្រុមខ្មែរក្រហម
ហើយបានប្រកាសអំពាវនាវឲ្យប្រជាជនកម្ពុជារត់ចូលព្រៃកាន់អាវុធ ក្នុងការតស៊ូប្រឆាំងនឹងរបបលន់នល់។
នៅថ្ងៃទី១៧ ខែមេសា ឆ្នាំ១៩៧៥
កងទ័ពខ្មែរក្រហមបានវាយចូលដល់ទីក្រុងភ្នំពេញ រំលាយរបបសាធារណរដ្ឋខ្មែរ ហើយបានបង្កើតជារបបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ
ដោយមានសម្តេចព្រះនរោត្តម សីហនុ ជាប្រមុខរដ្ឋ។ ក៏ប៉ុន្តែ មួយឆ្នាំក្រោយមក
នៅខែមេសា ឆ្នាំ១៩៧៦ ព្រះអង្គបានលាលែងចេញពីតំណែងជាប្រមុខរដ្ឋ
ហើយត្រូវរដ្ឋាភិបាលខ្មែរក្រហមបង្ខំឲ្យគង់តែនៅក្នុងព្រះរាជវាំង ក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ
រហូតដល់ខែមករា ឆ្នាំ១៩៧៩។
មុនពេលកងទ័ពវៀតណាម
និងកងទ័ពរណសិរ្សសាមគ្គីសង្រ្គោះជាតិកម្ពុជា វាយចូលដល់ទីក្រុងភ្នំពេញ
សម្តេចព្រះនរោត្តម សីហនុ ត្រូវបានខ្មែរក្រហមជម្លៀសចេញពីក្រុងភ្នំពេញ
តាមយន្តហោះ ទៅកាន់ទីក្រុងប៉េកាំង។ នៅក្នុងឆ្នាំ១៩៨២ ព្រះអង្គបានយាងចូលមកកាន់តំណែងជាប្រមុខរដ្ឋនៃរបបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យវិញ
ដែលនៅពេលនោះ គឺជារដ្ឋាភិបាលនិរទេស ដើម្បីប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងវត្តមានរបស់វៀតណាម
នៅកម្ពុជា។ ព្រះអង្គក៏បានបង្កើតចលនាតស៊ូផ្ទាល់មួយផងដែរ
គឺរណសិរ្សរួបរួមជាតិ ដើម្បីកម្ពុជាឯករាជ្យ អព្យាក្រឹត សន្តិភាព
និងសហប្រតិបត្តិការ ដែលហៅកាត់តាមភាសាបារាំងថា FUNCINPEC។
ក្រោយពីវៀតណាមដកទ័ពចេញពីកម្ពុជា នៅឆ្នាំ១៩៨៩ ព្រះអង្គទ្រង់បានលាលែងចេញពីតំណែងជាប្រមុខរដ្ឋាភិបាលចម្រុះត្រីភាគីកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ
នៅខែកក្កដា ឆ្នាំ១៩៩១ ដើម្បីទៅធ្វើជាប្រធាន «ក្រុមប្រឹក្សាជាតិជាន់ខ្ពស់»
ដើម្បីដើរតួជាអ្នកសម្របសម្រួលក្នុងការចរចា រវាងភាគីជម្លោះ
ក្នុងសង្រ្គាមស៊ីវិលខ្មែរ ដែលក្នុងនោះរួមមាន ចលនារាជានិយមហ្វ៊ុនស៊ិនប៉ិច,
ចលនាខ្មែរក្រហម, រណសិរ្សរបស់លោកតាសឺន
សាន និងភាគីរដ្ឋកម្ពុជា។ ការចរចានេះបានឈានទៅដល់ការចុះសន្និសញ្ញាលើកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាព
នៅទីក្រុងប៉ារីស។ នៅថ្ងៃទី២៣ ខែតុលា ឆ្នាំ១៩៩១ ព្រះអង្គបាននិរទេសព្រះកាយចេញទៅក្រៅប្រទេសអស់រយៈពេលជាងមួយទសវត្សរ៍
ទើបយាងចូលប្រទេសកម្ពុជាវិញ នៅថ្ងៃ១៤ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ១៩៩១
ដោយមានការទទួលអបអរសាទរយ៉ាងឱឡារិក ក្រុងឋានៈជាបិតាឯករាជ្យ
និងបង្រួបបង្រួមជាតិ។
នៅថ្ងៃទី២៤ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ១៩៩៣ ព្រះអង្គបានឡើងគ្រងរាជ្យម្តងទៀត ក៏ប៉ុន្តែ ការគ្រងរាជ្យជាលើកទីពីរនេះ គឺធ្វើឡើងក្នុងក្របខ័ណ្ឌនៃរបបរាជានិយមអាស្រ័យរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ដែលមានចែងក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញនៃព្រះរាជាណាចក្រទី២ គឺ ព្រះមហាក្សត្រទ្រង់គ្រងរាជ្យ តែមិនកាន់អំណាច។ សោយរាជ្យបានរយៈពេល ១១ឆ្នាំ ព្រះអង្គក៏បានប្រកាសដាក់ពាក្យសារជាថ្មីម្តងទៀត នៅថ្ងៃទី ០៦ ខែតុលា ឆ្នាំ ២០០៤ ទៅឲ្យព្រះបាទនរោត្តមសីហមុនី។
ព្រះបាទ នរោត្តមសីហនុទ្រង់បានយោងចូលទិវង្គត នៅថ្ងៃអង្គារ ១៥រោច ខែភទ្របទ ឆ្នាំរោង ចត្វាស័ក ត្រូវនឹងថ្ងៃទី ១៥ ខែតុលា ឆ្នាំ២០១២វេលាម៉ោង ១ និង ២០ នាទីយប់ (ម៉ោងនៅរាជធានីភ្នំពេញ) នៅឯទីក្រុងប៉េកាំង ប្រទេសចិន ដោយជរាពាធ ក្នុងអំឡុងពេលដែលព្រះអង្គបានយាងទៅព្យាបាលព្រះរាជសុខភាពនៅក្នុងប្រទេសចិន។ ចំពោះបញ្ហាព្រះរាជសុខភាពមួយចំនួនរបស់ព្រះអង្គនៅពេលនោះ រួមមានមហារីកព្រះពោះវៀនធំ ព្រះមធុមេហរោគ និង ព្រះសម្ពាធខ្ពស់។
ព្រះករុណាព្រះបាទនរោត្ដមសីហនុ ព្រះសពរបស់ទ្រង់ត្រូវបានដង្ហែចេញពី ទីក្រុងប៉េកាំងមកកាន់រាជធានីភ្នំពេញ ដោយព្រះករុណាព្រះបាទសីហមុនី និង សម្ដេច ហ៊ុនសែន នាយករដ្ឋមន្ត្រី នៅថ្ងៃទី១៧ ខែតុលា វេលាម៉ោង ២:៣០ រសៀល។ ការដង្ហែព្រះបរមសពពីព្រលានយន្តហោះអន្តរជាតិភ្នំពេញ មកព្រះបរមរាជវាំងកាត់តាមវិមានឯករាជ្យ បានបញ្ចប់នៅម៉ោង ៥:៣០ ល្ងាច ដោយមានប្រជានុរាស្ត្រប្រមាណជាង ១ ០០០ ០០០ (មួយលាន) ទៅជាង ១ ២០០ ០០០ (មួយលានពីរសែន) នាក់មកចាំដង្ហែដែលមានទាំងបព្វជិត និង គ្រហស្ថ។ ព្រះបរមសពរបស់ទ្រង់ត្រូវបានតម្កល់នៅព្រះបរមរាជវាំងរយៈពេល៣ខែ។ រហូតមកដល់ថ្ងៃទី០១ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០១៣ ព្រះបរមសព ព្រះករុណាព្រះបាទ សម្តេចព្រះនរោត្តម-សីហនុ ត្រូវបានប្រារព្ធ ពិធីដង្ហែ ចេញពីព្រះបរមរាជវាំងទៅកាន់វាលព្រះមេរុ ដើម្បីរៀបចំព្រះរាជពិធីថ្វាយព្រះភ្លើង។
នៅថ្ងៃ២៨ វិច្ឆិកា នៃឆ្នាំ២០១២ ព្រះមហាវីរក្សត្រនរោត្តម-សីហនុត្រូវបានប្រសិទ្ធិនាម ជាផ្លូវការដោយព្រះរាជក្រឹត្យនៃព្រះករុណាព្រះបាទសម្ដេចនរោត្តម-សីហមុនីជាមួយគោរម្យងារ ព្រះករុណា ព្រះនរោត្តម-សីហនុ ព្រះបរមរតនកោដ្ឋ។ មកដល់ថ្ងៃទី ០១ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០១៣ ហ្វូងមនុស្សបានប្រមូលផ្ដុំគ្នាលើផ្លូវនានានៅភ្នំពេញ ដើម្បីធ្វើការលាព្រះសីហនុជាចុងក្រោយ ពេលដែលព្រះសពរបស់ព្រះអង្គត្រូវបានដឹក ទូទាំងទីក្រុង។ ព្រះសពត្រូវបានយាងទៅកាន់ព្រះបរមរាជវាំង ដែលត្រូវបានបូជាព្រះសពនៅថ្ងៃ៥ កុម្ភៈ ២០១៣។ ព្រះអដ្ឋិធាតុរបស់ព្រះសីហនុ ក្រោយមកត្រូវបានពន្លិចចូលទៅក្នុងទន្លេមេគង្គ៕
