សហភាពអឺរ៉ុប បានចាប់ផ្តើមបើកដំណើរការនីតិវិធីដកប្រព័ន្ធEBA ជាផ្លូវការលើកដំបូងពីកម្ពុជា កាលពីអំឡុងខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០១៩។ នីតិវិធី នៃការព្យួរ EBA មាន៣ដំណាក់កាល។ នៅដំណាក់កាលចុងក្រោយ គឺនៅអំឡុងខែកុម្ភៈឆ្នាំ២០២០ ដែលនៅសល់ ជិត៤ខែទៀតនឹងដាក់ចូលជាធរមាន ប្រសិនបើ កម្ពុជា មិនធ្វើតាមការទាមទាររបស់សហភាពអឺរ៉ុប ដោយតម្រូវអោយស្ដារលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ ជាមួយនឹងការធ្វើឱ្យរស់ឡើងវិញ នូវគណបក្សសង្រ្គោះជាតិ ដែលត្រូវបានរំលាយ។
ជាការកត់សម្គាល់ គឺនៅរយៈពេលចុងក្រោយនេះ សហភាពអឺរ៉ុប ស្ថិតក្នុងស្ថានភាពឃ្លាំមើលដោយភាពស្ងប់ស្ងាត់ ដោយលែងចេញសេចក្ដីថ្លែងការណ៍អ្វីទាំងអស់ ពាក់នឹងស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្ស និង នយោបាយនៅកម្ពុជា។
តើមូលហេតុអ្វីបានជាសហភាពអឺរ៉ុបប្រកាន់ជំហរស្ងប់ស្ងាត់ខណៈស្ថានការណ៍នយោបាយនៅពេលនេះកាន់តែផុយស្រួយ ក្នុងអន្តរកាលដែល លោកសមរង្ស៊ី ប្រកាសវិលចូលកម្ពុជានៅថ្ងៃទី៩វិច្ឆិកា?
ដើម្បី ជ្រាប ! សូមស្ដាប់ អត្ថាធិប្បាយរបស់ លោក នួនបូរិនដូចតទៅ៖
ក្នុងដំណាក់កាលចុងក្រោយនេះ គេសង្កេតឃើញ សហភាពអឺរ៉ុបលែងចេញសេចក្ដីថ្លែងការណ៍អ្វីទាំងអស់ អំពីកម្ពុជា ។
ក្នុងស្ថានភាពដូចសព្វថ្ងៃនេះ សម្រាប់សហភាពអឺរ៉ុប ច្បាស់ជានៅមិនស្ងៀមទេ គឺច្បាស់ ជាចេញសេចក្ដីថ្លែងការណ៍ ឬ ក៏កោះប្រជុំ សមាជិកសភា របស់ខ្លួន ដើម្បីវាយតម្លៃស្ថានការនយោបាយនិងសិទិ្ធមនុស្ស នៅ កម្ពុជា ដែល យ៉ាងហោចណាស់ នឹងទាមទារអោយកម្ពុជាបន្ថយការគាបសង្កត់ទៅលើក្រុមប្រឆាំងដែល តាមរបាយការណ៍របស់ក្រសួងមហាផ្ទៃ សកម្មជន គាំទ្រ ការវិលមកវិញរបស់លោកសមរង្ស៊ី ចំនួន ៤០នាក់ត្រូវបានចាប់ខ្លួន។ អាជ្ញាធរចោទ ពួកគាត់ថា បានធ្វើសកម្មភាពគាំទ្រផែនការរបស់ លោកសមរង្ស៊ី ប៉ុនប៉ងផ្ដួលរំលំរាជរដ្ឋាភិបាល ដែលគេហៅថា បទល្មើសឧប្បឃាត។ សកម្មភាពនៃការចាប់ខ្លួន សកម្មជនអតីតគណបក្សប្រឆាំង មានរៀងរាល់ថ្ងៃ គឺយ៉ាងហោចណាស ម្នាក់ឬពីរត្រូវចាប់ខ្លួន។ តែបែបនេះ ក្ដី សម្រាប់សហភាពអឺរ៉ុបដែលតែងតែឈឺឆ្អាលនឹងហេតុការណ៍ដូចនេះ បែរជានៅស្ងៀមស្ងាត់ទៅវិញ។
តើកត្តាអ្វីខ្លះ បានជាសហភាពអឺរ៉ុប ម្ចាស់ប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ EBAប្រកាន់ជំហរបែបនេះ?
ការពិតសហភាពអឺរ៉ុប បានបញ្ជូន តំណាងរបស់ខ្លួនគឺច្រើនលើកមកហើយ មកបញ្ចុះបញ្ជូលកម្ពុជាអោយ ធ្វើ់តាមតម្រូវការរបស់ខ្លួន គឺធ្វើយ៉ាងមិច អោយប្រជាធិបតេយ្យ ដែលគេថាបានដើរដល់មាត់ច្រាំងនៃគ្រោះថ្នាក់នេះត្រឡប់ថយក្រោយវិញ។ សហភាពអឺរ៉ុបចង់ និយាយថា រាជរដ្ឋាភិបាល និងបក្សកាន់អំណាច ត្រូវធ្វើការសន្ទនាគា្នឡើងវិញជាមួយ អតីតគណបក្សសង្រ្គោះជាតិ ប្រយោជន៍អោយ មានទំនុកចិត្តដែលថា ភាគីកម្ពុជា មានជម្លោះខាងនយោបាយនឹងគ្នា អាចឈានទៅរកដំណោះស្រាយ ដើម្បីត្រួសត្រាយផ្លូវ នៃការស្ដារ ប្រជាធិបតេយ្យហើយ ជាក្ដីសង្ឃឹមអំពីការផ្សះផ្សាគ្នាឡើងវិញ។
ការណ៍នេះ ក៏អាចមកពីសហភាពអឺរ៉ុប កំពុងសម្លឹកមើល អំពីចំហររបស់រាជរដ្ឋាភិបាល នៅដំណាក់កាលចុងក្រោយ ថាតើ បានគោរពនិងអនុវត្ត នូវការតាំងចិត្តរបស់ខ្លួនបានកម្រិតណា ដើម្បី ទប់ស្កាត់កុំអោយ ប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ EBA ត្រូវដកហូតជាផ្លូវការ។
ការណ៍ដែល សហភាពអឺរ៉ុបស្ថិតនៅក្នុងស្ថានភាពស្ងប់ស្ងាត់ បែបនេះ ទំនងមកពី សហគមន៍មាន២៨ប្រទេសជាសមាជិកនេះ ព្យាយាមអត់ធ្មត់ ព្រោះ ខ្លួនកំពុងស្ថិតក្នុងស្ថានភាពអន្តរកាល ដែលនឹងឈាន ទៅដល់ ការដាក់អោយចូលជាធរមាននៃប្រព័ន្ធពន្ធដ៏ធំសម្រាប់ផលិតទំនិញពីកម្ពុជា។ សហភាពអឺរ៉ុបដែលមិនឃើញប្រតិកម្មមកលើកម្ពុជាទៀតនេះក៏អាចមកពី បទបញ្ជាផ្ទៃក្នុងរបស់ស្ថាប័ននេះ បានចងលែងអោយ មានសកម្មភាពអ្វី គឺត្រូវតែរង់ចាំការឆ្លើយតបពីកម្ពុជាតែប៉ុណ្ណោះ។
បើដូច្នេះមែន មានន័យថា សភាពអឺរ៉ុប នៅពេល នេះ ដើរតួជាអ្នកចាំទី គឺចាំទទួលបាល់ពីកម្ពុជាទាត់មកវិញ ថាតើចង់លេងជាមួយសហភាពអឺរ៉ុប បន្តទៀត ឬទេ ។ បើ ចង់លេងបន្តទៀត សូមអញ្ជើញ ចាប់ដៃគូសន្ទាគ្នាឡើងវិញ ហើយសហភាពអឺរ៉ុប អាចនឹងក្លាយជាអ្នកសម្របសម្រួលជាថ្មីទៀត ។
តើកម្ពុជា គួរប្រកាន់ជំហរ បែបណា នៅពេលនេះ ?
កម្ពុជាកំពុងប្រឈមនឹងសម្ពាធពីការដកហូតប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ EBA ទៅវិញ។ ករណីនេះ បើកម្ពុជារបូត EBA គឺកម្ពុជាត្រូវបំពេញកាតព្វកិច្ចបង់ពន្ធចូលទីផ្សារអឺរ៉ុប យ៉ាងតិច ជិត ៧០០ លានដុល្លារអាមេរិកក្នុងមួយឆ្នាំៗ។ នេះ បើតាមទំហំពាណិជ្ជកម្មកម្ពុជា និង អឺរ៉ុប ដែលហក់ឡើងខ្ពស់នៅឆ្នាំ ២០១៨ គឺជាង ៥ពាន់ លានដុល្លារ ហើយក្នុងនោះកម្ពុជា នាំទំនិញទៅទីផ្សារអឺរ៉ុបកើនឡើងជាង ៤ពាន់ លានដុល្លារ។ ប៉ុន្តែអ្នកជំនាញផ្នែកសេដ្ឋកិច្ច និង ធនាគារពិភពលោក បានព្រមានថា សេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជាអាចនឹងឈរទ្រឹង ឬ ធ្លាក់មកក្រោម ៧ ភាគរយវិញ ប្រសិនបើបាត់បង់ EBA ។
ចំពោះកម្ពុជា EBA ផ្តល់ផលប្រយោជន៍យ៉ាងខ្លាំងដល់ វិស័យវាយនភ៏ណ្ឌ អង្ករ និងផលិតផលសក្តានុពលមួយចំនួនទៀត។ គ្រាន់តែវិស័យវាយនភ័ណ្ឌតែមួយមុខ គឺបានជួយ កម្មករ កម្មការិនី កម្ពុជា ជាង៨០ម៉ឺននាក់មានការងារ មានប្រាក់ចំណូល ។ ជាមួយគ្នានេះ បានជួយ ជាប្រយោជន៍ ដល់ អ្នកពាក់ព័ន្ធជិត២លាននាក់។ លើសពីនេះ វិស័យនេះ ជួយកាត់បន្ថយ អត្រាភាពក្រីក្រនៅកម្ពុជាបានទៀតហើយ អាចទប់ស្កាត់ចំណាកស្រុកទៅធ្វើការនៅប្រទេសថៃទៀតផង។ នេះជាផ្នែកមួយ ដែលរាជរដ្ឋាភិបាល កម្ពុជាពិតជាត្រូវប្រកាន់យកនិងធ្វើការពិចារណា ។ ប៉ុន្តែត្រង់ថាប្រកាន់យកដោយ សេចក្ដីត្រូវការចង់បានប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ EBA ខ្លាំងពេក ក៏ពិបាលយល់ ព្រោះ ថា ពេលខ្លះ ថ្នាក់ដឹកនាំកម្ពុជា មានថ្នាក់កំពូលៗ ដូចជាប្រកាន់ជំហរមិនត្រូវគ្នា ។ សម្រាប់ នាយករដ្ឋមន្ត្រីតែងតែ អះអាងថា បើបាត់ EBA ក៏បាត់ទៅ ព្រោះថា បើបាត់ក៏មិនធ្វើអោយសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា ក្រឡាប់ដែរ។ សម្រាប់ ឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី ដែលពេលខ្លះ ជានាយករដ្ឋមន្ត្រីស្ដីទី ថាចង់បាន ចង់រក្សាទុក ។ កាលពីពេលថ្មីៗនេះ នៅក្នុងដំណើរទស្សនកិច្ចមួយនៅប្រទេសអាល្លឺម៉ង់ ឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី រូបនេះ ដូចជាសម្ដែងការសោកស្ដាយបើកម្ពុជាបាត់របូត EBA ។ លោកសង្ឃឹមថា ប្រព័ន្ធសេដ្ឋកិច្ចមួយនេះ នឹងមិនបាត់បង់ងាយៗនោះទេ។
រឿង EBA ដែលកំពុងដើរជិតដល់មាត់ច្រាំងហើយនេះ សម្រាប់ សមាគមរោងចក្រកាត់ដេរ កម្ពុជា ក៏តែងតែចេញសេចក្ដីថ្លែងការណ៍អំពីជំហររបស់ខ្លួនដែរ។សមាគមនេះ គឺជាប្រភពរស់រវើក ដែលទទួលបានផលប្រយោជន៍ដោយផ្ទាល់ពីប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ EBA ។ ក្រុមហ៊ុននិងរោងចក្រសុទ្ធតែបានផលប្រយោជន៍ពី EBA គឺមិនថាឡើយកម្មករកម្មការិនីនោះទេ។ គេសង្កេតឃើញ សមាគមនេះ បានចេញសេចក្ដីថ្លែងការណ៍ ដោយបង្ហាញជំហរ ចង់រក្សាទុក EBA បន្តទៀត។ យ៉ាងណា ជំហរចង់រក្សាទុក EBA គឺជាស្ថិតនៅលើសេចក្ដីសម្រេចចុងក្រោយរបស់រាជរដ្ឋាភិបាល កម្ពុជាថាតើត្រូវការ ប្រាក់សន្សំដើម្បី កំណើនសេដ្ឋកិច្ច ឬក៏ប្រកាន់ជំហរយកឈ្នះដើម្បីរដ្ឋមួយដែលតែងតែនិយាយថា កម្ពុជាជារដ្ឋអធិបតេយ្យ គឺមិនអាចទទួលយកលក្ខខ័ណ្ឌគាបសង្កត់ណាមួយពីបរទេសឡើយ។
យ៉ងណា ពេលវេលាដើម្បីបន្តរក្សាទុកប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ EBA មើលទៅ កាន់តែខិតចូលមកដល់ហើយ។ គិតពីពេលនេះ ទៅគឺនៅខែកុម្ភៈឆ្នាំ២០២០ គឺជាដំណាក់កាលចុងក្រោយ ដែលគេថា ជាដំណាក់ ចូលជាធរមាននៃការដក EBA ពីកម្ពុជា ។ រយៈពេលនេះ គឺខ្លីណាស់ ព្រោះនៅសល់តែប៉ុន្មានខែទៀតបណ្ណោះ៕
