យ៉ាងតិច ដីកាបង្គាប់អោយចាប់និងនាំខ្លួន លោក Omar Al- Bashir ចំនួន២ ត្រូវបានចេញដោយ តុលាការឧក្រិដ្ឋកម្មអន្តរជាតិICC ប៉ុន្តែគ្មានប្រយោជន៍ទេ ដោយសារបុរសខ្លាំងរូបមានអំណាចក្នុងឋានៈជាប្រធានាធិបតី នៃប្រទេសសូដង់។ តែពេលនេះ ជនជាប់ចោទពីបទឧក្រិដ្ឋកម្ម ប្រឆាំងមនុស្សជាតិរូបនេះ ត្រូវបានប្រជាជននិងយោធាទាញទម្លាក់ពីអំណាចហើយ កាលពីថ្ងៃ ទី១១មេសា ឆ្នាំ២០១៩នេះ។ អង្គការលើកលែងទោសអន្តរជាតិនិងអង្គការសិទ្ធិមនុស្ស ជាច្រើនទៀត បានកំពុងទាមទារឱ្យពួកយោធានាំខ្លួនលោក Bashir និង មនុស្សជំនិតរបស់លោកមកចូលខ្លួននៅតុលាការICCជាបន្ទាន់។
តើ Al- Bashir អាចគេចខ្លួនចំពោះការប្រព្រឹត្តអំពើអមនុស្សជាតិបានដែរឬទេ?
លោក កែវ សុខា ជូនសេចក្ដីប្រែសម្រួល!
កាលពីសង្រ្គាមស៊ីវិលនៅ នៅរវាងឆ្នាំ២០០៣ ហើយបញ្ចប់ទៅនៅ ឆ្នាំ២០០៨ គឺ ប្រជាជននៅតំបន់ដាហ្វ័រគឺជាជនរងគ្រោះធ្ងន់ជាងគេ។ តាមរបាយការណ៍របស់ អង្គការសិទិ្ធមនុស្សលើកលែងទោសអន្តរជាតិជនស៊ីវិលបានស្លាប់ដល់ទៅជិត២ម៉ឺននាក់ដោយការវាយប្រយុទ្ធគ្នារវាងកងទ័ពរដ្ឋាភិបាលសូដង់និង ពួកឧទ្ទាមនៅសូដង់ខាងត្បូង ដែលបានផ្ដាច់ខ្លួននៅឆ្នាំ២០១១។ ប៉ុន្តែ បទឧក្រិដ្ឋប្រឆាំងមនុស្សជាតិត្រូវបានរកឃើញដោយអង្គការសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិគឺករណី រំលោភសិទ្ធិមនុស្ស ការចាប់ពង្រត់ ការរំលោភផ្លូវភេទនិងការធ្វើទារុណកម្ម ជាពិសេសនៅតំបន់ដាហ្វ័រ។ លោកAl- Bashir ខ្លួនលោកផ្ទាល់ជាអ្នកទទួលខុសត្រូវករណីនេះ ដោយ សារលោក ជាមេឧត្តមសេនីយ៍ផងជាប្រធានាធិបតីផង។ យ៉ាងណា ក្រោយពីករណីនេះ លោកAl- Bashir មានកំហុសច្រើនករណីទៀត ក្នុងការដឹកនាំប្រទេស។
លោកជាមេដឹកនាំរំលោភសិទ្ធិមនុស្ស ធ្ងន់ធ្ងរ ដែលបណ្ដោយអោយមានការសម្លាប់មនុស្សក្រៅប្រព័ន្ធជាពិសេស ការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញទៅលើ ក្រុមប្រឆាំង។ ជាក់ស្ដែងឧត្តមសេនីយ៍ឡើងកាន់អំណាចដោយរដ្ឋប្រហារ នៅឆ្នាំ ១៩៨៩ រូបនេះ ត្រូវបានក្រុមប្រឆាំងនិងអង្គការសិទិ្ធមនុស្ស ចោទថា ជាអ្នកនៅពីក្រោយការចេញបញ្ជាអោយបង្ក្រាបបាតុកម្ម ដែលបានទាមទារឱ្យលោកចុះចេញពីតំណែង ហើយចូលខ្លួន ទៅICC។ ការបង្ក្រាបនេះ បណ្ដាលឱ្យមនុស្សស្លាប់រាប់សិបនាក់និងរបួសច្រើនរយនាក់។
ករណី តុលាការICCបានចេញដីការចាប់ខ្លួនលោកAl- Bashir តាំងពីឆ្នាំ២០០៩ ហើយគិតមកដល់ពេលនេះមានចំនួន២ លើកមកហើយ។ ជាការពិតមិនមានតែលោកAl- Bashir ម្នាក់ទេ មានជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងបទឧក្រិដ្ឋនេះគឺមានមនុស្សជំនិតនិងលោក រាប់សិបនាក់ទៀត។
តាមសេចក្ដីរាយការណ៍បានអោយដឹងថា បងប្អូនប្រុសរបស់លោក Al- Bashir ចំនួន២នាក់ ត្រូវបានពួកយោធា ចាប់ខ្លួន រួមជាមួយនឹងមន្ត្រីស្និទ្ធនឹងមេដឹកនាំផ្ដាច់ការរូបនេះ ជាង១០០នាក់ទៀត។ទាំង លោកAl- Bashir និងប្អូនប្រសរបស់លោកកំពុងឃុំខ្លួននៅក្នុងពន្ធនាគារមួយនៅក្នុងប្រទេស។ ពួកយោធាចាប់ខ្លួនអ្នកទាំងនោះ បន្ទាប់ពីប្រជាជន បានទាមទារអោយបញ្ចប់របបពុករលួយបក្សពួកនិយម និងរំលោភសិទ្ធិមនុស្ស។ មកដល់ពេលនេះ ក្រុមប្រឆាំងនិងជនរងគ្រោះក្រោមការដឹកនាំរបស់លោកAl- Bashir នៅកំពុងតវ៉ាអោយ ពួកយោ ធា ប្រគល់ខ្លួនលោកAl- Bashir ទៅអោយតុលាការICC នៅឡើយ។ ពួកបាតុកម្ម ដែលបានចូលរួមទំលាក់លោកAl- Bashir បាននិយាយថា បក្សពួកនិងលោកAl- Bashir គឺជនមានបាតដៃ ប្រឡាក់ឈាមជនស្លូតត្រង់រាប់រយរាប់ពាន់នាក់។
យ៉ាងណា ពួកយោធា បានបដិសេធថានឹងមិន ប្រគល់ខ្លួនលោកAl- Bashir ទៅICCភ្លាមនោះទេ។ ក្រុមប្រឹក្សាយោធា ដែលកំពុងដឹកនាំរដ្ឋាភិបាល ស្រោចស្រង់ជាតិបានសន្យាថានឹងកាត់ទោស លោកAl- Bashir ដោយតុលាការក្នុងស្រុក ហើយក្រោមក្រសែភ្នែករបស់ជនរងគ្រោះ។
តែយ៉ាងណា អង្គការលើកលែងទោសអន្តរជាតិទទូចឱ្យពួកយោធា ឆាប់ផ្ទេរអំណាចទៅក្រុមស៊ីវិលក្នុងការគ្រប់គ្រងប្រទេស ដែលអង្គការនេះសង្ឃឹមថា លោកAl- Bashir នឹងមិនអាចគេចខ្លួនពីការកាត់ទោស ដោយICC ហើយ ជនរងគ្រោះ នឹងទទួលបានយុត្តិធម៌៕
