ភ្នំពេញ៖ គណបក្សនយោបាយមួយចំនួន រួមទាំងសង្គមស៊ីវិលធ្វើការលើការបោះឆ្នោតយល់ថា ការបន្ថយចំនួនថ្ងៃឃោសនាបោះឆ្នោត និងការកំហិតមិនឱ្យហែក្បួនឃោសនាបោះឆ្នោតក្រុមប្រឹក្សាឃុំ-សង្កាត់ ហែឆ្លងមណ្ឌល គឺជាការរឹតត្បិតសេរីភាព និងមិនអាចទទួលយកបាន។ ការលើកឡើងរបស់គណបក្សនយោបាយ និងអង្គការសង្គមស៊ីវិលនេះ ធ្វើឡើងនៅក្នុងកិច្ចពិភាក្សាតុមូល ស្តីពីវិសោធនកម្មនៃច្បាប់បោះឆ្នោតជ្រើសរើសក្រុមប្រឹក្សាឃុំ សង្កាត់ ដែលរៀបចំកាលថ្ងៃទី ០៧ ខែតុលា ឆ្នាំ ២០១៥ ។
ក្រុមការងារគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ លោកកែត ឃី មានប្រសាសន៍ថា គណបក្សសង្គ្រោះជាតិនៅតែប្រកាន់ជំហរថា យុទ្ធនាការហែក្បួនឃោសនាបោះឆ្នោត ត្រូវតែអាចហែឃោសនាឆ្លងភូមិបាន។ លោកបន្តថា ចំពោះការកំហិតរយៈពេលឃោសនាបោះឆ្នោតមកត្រឹម ១០ ថ្ងៃនោះ គណបក្សសង្គ្រោះជាតិនៅបន្តការចរចាឲ្យបានដល់ ១៥ ថ្ងៃ ដូចច្បាប់បោះឆ្នោតចាស់ដដែល ។
លោក កែត ឃី ៖ «យើងនៅតែរក្សាជំហរ ១៥ ថ្ងៃ ហើយយើងនៅតែទាមទារការហែរក្បួនហ្នឹងឲ្យហែរទូទាំងស្រុក ពេញទាំងស្រុក និងខ័ណ្ឌ ទើបចំណុចនេះមិនត្រូវគ្នា រហូតដល់ក្រុមការងារទាំងពីរបញ្ចប់ការជជែកគ្នា ហើយដាក់ចំណុកឲ្យប្រធានគណបក្សដើម្បីយកទៅចចារគ្នា តែនៅតែមិនត្រូវគ្នា»។
ចំណែកលោក យ៉េង វីរៈ ប្រធានគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យមូលដ្ឋានលើកឡើងថា ការកំណត់រយៈពេលឃោសនាបោះឆ្នោត និងទីតាំងក្នុងការដង្ហែក្បួន គឺមិនមានហេតុផលណាដែលត្រូវធ្វើការកែប្រែនោះទេ ព្រោះថាការបោះឆ្នោតក្រុមប្រឹក្សាឃុំសង្កាត់កន្លងមក គឺមិនដែលមានបញ្ហាអ្វីកើតឡើងនោះទេ។
ប្រធានគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យមូលដ្ឋានរូបនេះ បញ្ជក់ថា គណបក្សប្រជាធិតេយ្យមូលដ្ឋានសូមទាមទារឲ្យរក្សាចំណុចការដង្ហែក្បួនពេលឃោសនាបោះឆ្នោត និងរយៈពេលនៃការឃោសនាបោះឆ្នោតឲ្យដូចច្បាប់ដែលកំពុងមានជាធរមាន។ យ៉េង វីរៈ៖ «និយាយទៅយើងអត់គិតថាមានហេតុផលគួរកែប្រែនោះទេ យើងនៅតែទាមទារឲ្យរក្សាដដែលដូចច្បាប់ដែលកំពុង មានជាធរមានហ្នឹង ព្រោះអីការបោះឆ្នោតក្រុមប្រឹក្សាឃុំសង្កាត់៣ដងមកហ្នឹង តាំងពី២០០២ មកហ្នឹងគឺមិនមានជាបញ្ហាអ្វីទេក្នុងការបោះឃោសនាបោះឆ្នោតហ្នឹងបាទ»។
ប្រធានផ្នែកសិទ្ធិមនុស្ស និងជំនួយច្បាប់របស់សមាគមអាដហុក លោក នី ចរិយា និយាយថា ការធ្វើច្បាប់ដើម្បីកំណត់រយៈពេលឃោសនាបោះឆ្នោត និងកម្រិតការហែក្បួនឃោសនាបោះឆ្នោតបែបនេះ គឺហាក់រឹតត្បិតសេរីភាពរបស់ពលរដ្ឋ ក្នុងទទួលបានព័ត៌មានពីគណបក្សនីមួយៗ។
លោកបន្តថា គណបក្សជាប់ឆ្នោតទាំងពីរក្នុងរដ្ឋសភា គួរពិចារណាលើចំណុចទាំងពីរនេះឡើងវិញ ដើម្បីទុកឱកាសដល់គណបក្សដែលទើបបង្កើតថ្មី មានពេលវេលាគ្រប់គ្រាន់ ក្នុងការស្វែងរកសំឡេងគាំទ្រដូចគណបក្សធំៗទាំងពីរ។ លោកនី ចរិយា៖ «ឥឡូវ!ឧទាហរណ៍ថា បើឃុំពីរហ្នឹងនៅក្បែរគ្នា ហើយអ្នកនៅឃុំ ក មកចូលរួមឃោសនានៅឃុំ ខ គ្រាន់តែដើរមកហ្នឹងវាឃើញជាទ្រង់ទ្រាយដូចឃោសនាដែរទៅហើយអញ្ចឹង!អាហ្នឹងត្រូវចាប់ដាក់គុកឬម៉េច? អញ្ចឹង! បើយើងធ្វើច្បាប់របៀបហ្នឹង មានន័យថាយើង ប្រឆាំងទៅនឹងច្បាប់ធម្មជាតិ អញ្ចឹង!វាអត់អនុវត្តបាន។ ដូច្នេះគណបក្សត្រូវតែពិចារណាផង មិនមែនចេះតែនឹកឃើញធ្វើនោះទេ»។
ចំណែកនាយកប្រតិបត្តិនៃគណៈកម្មាធិការ ដើម្បីការបោះឆ្នោតដោយសេរី និងយុត្តិធម៌នៅកម្ពុជា ហៅកាត់ថា ខុមហ្វ្រែល (COMFREL) លោក គល់ បញ្ញា លើកឡើងថា សម្រាប់ចំនួន១៥ថ្ងៃនៃការឃោសនាបោះឆ្នោត គឺជាចំនួនមួយសមរម្យ ដោយគ្មានមូលហេតុអ្វីដែលគណបក្សប្រជាជនមកបន្ថយថ្ងៃឃោសនាបោះឆ្នោតនោះទេ។
លោកបន្តថា ការបន្ថយថ្ងៃនៃការឃោសនាបោះឆ្នោតបែបនេះ ធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់សេរីភាពក្នុងការប្រកួតប្រជែងរបស់គណបក្សដែលកំពុងស្វែងរកសំឡេងឆ្នោតពីប្រជាជន។ លោក គល់ បញ្ញា ៖ «អត់មានមូលហេតុត្រូវជជែកពីរឿងថ្ងៃពី ១៥ ថ្ងៃមក ១០ ថ្ងៃនោះទេ។ ចំនួន ១៥ ថ្ងៃវាល្មម ដូចប្រទេសខ្លះគេមានតែ ៣០ ថ្ងៃ តែក៏មានប្រទេសខ្លះក៏ធ្វើតិចអញ្ចឹងដែរ ក៏ប៉ុន្តែកម្ពុជា ១៥ ថ្ងៃហ្នឹងវាល្មមហើយ ហើយក៏គ្មាននរណមកទាស់ពីរឿងចំនួនថ្ងៃហ្នឹងទេ ចុះហេតុអ្វីគណបក្សប្រជាជនរឿងអីមកទាស់រឿងថ្ងៃមកថយឲ្យនៅសល់នៅថ្ងៃ ១០ ថ្ងៃ។ព្រោះការឃោសនាបោះឆ្នោត គឺជាការផ្តល់សេរីភាពឲ្យគណបក្សគេមកប្រកួតប្រជែកឲ្យបានច្រើន ហើយប្រជាពលរដ្ឋមានឪកាសស្តាប់គោលនយោបាយរបស់គណបក្ស»។
ពាក់ព័ន្ធក្នុងរឿងនេះដែរ លោក សុខ ឥសាន អ្នកនាំពាក្យគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា បានបញ្ជក់ថា មូលដែលគណបក្សប្រជាជនយកគោលការណ៍ក្នុងការហែក្បួនឃោសនាបោះឆ្នោតរយៈពេល១០ថ្ងៃបែបនេះ ក៏ព្រោះ ថាការចុះពី១៥ ថ្ងៃមកត្រឹម ១០ គឺស្រមតាមសមាមាត្រនៃការឃោសនាបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងតំណាងរាស្ត្រ ដែលបានចុះពី ៣០ថ្ងៃមក ២១ ថ្ងៃ។ ចំណែកឯការកំណត់ ក្បួនដង្ហែឃោសនាបោះឆ្នោតវិញនោះ អ្នកនាំពាក្យ គណបក្សប្រជាជនរូបនេះបង្ហាញថា ការបោះឆ្នោតឃុំសង្កាត់នេះ គឺស្ថិតក្នុងមណ្ឌលបោះឆ្នោត ដូច្នេះគ្មាន មូលហេតុអ្វីដែលគណបក្សនយោបាយត្រូវហែក្បួនឆ្លងមណ្ឌលដើម្បីឃោសនាបោះឆ្នោតនោះទេ។
លោក សុខ ឥសានបាននិយាយថា ៖ «ខ្ញុំយល់ថាការលើកឡើងរបស់គណបក្សប្រជាជនវាសមស្របទៅហ្នឹងសភាពការណ៍ជាក់ស្តែង។ អញ្ចឹង ! យោបល់យ៉ាងម៉េចជារឿងរបស់គេ ខ្ញុំមិនអាចថាខុសថាត្រូវបានទេ។ ដូច្នេះនៅពេលយកបញ្ហានេះពិចារណា ហើយសភាពេញអង្គនឹងពិភាក្សានាពេលខាងមុខនេះ បើសភាអនុម័តយ៉ាងណាយើងត្រូវតែទទួលស្គាល់ ហើយទទួលយល់ព្រមទៅតាមការអនុញ្ញាតរបស់រដ្ឋសភា»។
សូមរំឭកថា ក្នុងជំនួបរវាងប្រធានក្រុមតំណាងរាស្ត្រភាគច្រើន និងភាគតិចកាលពីល្ងាចថ្ងៃទី ០១ ខែតុលានៅវិមានរដ្ឋសភាជាតិដែលជជែកគ្នាអំពីរឿងវិសោធនកម្មច្បាប់បោះឆ្នោតឃុំ-សង្កាត់នៅមិនទាន់មានលទ្ធផលអ្វីនៅឡើយនោះទេ។ គណបក្សទាំងពីរនឹងបន្តកិច្ចពិភាក្សាគ្នាពីបញ្ហាវិសោធនកម្មច្បាប់បោះឆ្នោតឃុំ-សង្កាត់លើ ៥ ចំណុចក្នុងនោះមាន៖ ទី ១ ការដង្ហែក្បួនពេលឃោសនាបោះឆ្នោត ទី ២ ការលើកស្លាកសញ្ញាគណបក្សនៅទីសាធារណៈ ទី ៣ រយៈពេលនៃការឃោសនា ទី ៤ ទោសបញ្ញត្តិទាក់ទងនឹងបេក្ខជនឈរឈ្មោះ និងទី ៥ ការដាក់ពិន័យលើមន្ត្រីសាធារណៈនៅថ្ងៃសុក្រ ទី ០៩ ខែតុលាខាងមុខទៀត៕
