ភ្នំពេញ ៖ អង្គការសង្គមស៊ីវិល ដែលធ្វើការងារលើកិច្ចការបោះឆ្នោត និងអ្នកវិភាគស្ថានភាពសង្គម សុទ្ធតែបង្ហាញការលំបាក ក្នុងការប៉ាន់ប្រមាណពីចំនួនអ្នកចេញទៅបោះឆ្នោត ឬក៏ចំនួនស្ដ្រី បើទោះជាកាលពីបោះឆ្នោត ឃុំ សង្កាត់ ឆ្នាំ២០១៧ មានចំនួនពលរដ្ឋផុលផុសចេញទៅបោះឆ្នោត ហើយស្ដ្រីមានចំនួនច្រើនក៏ដោយ។
សូមស្ដាប់លោក លៀ ស៊ីណា ៖
ការបោះឆ្នោតដ៏ធំមួយ របស់កម្ពុជា នឹងត្រូវចាប់ផ្ដើមនៅថ្ងៃទី២៩ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៨។ នេះគឺជាការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងតំណាងរាស្ដ្រ នីតិកាលទី ០៦។ ការបោះឆ្នោតឆ្នាំ២០១៨នេះ មានគណបក្សនយោបាយចូលរួមប្រកួតចំនួន ២០ ដែលជាចំនួនច្រើនដាច់ឆ្ងាយពីការបោះឆ្នោតឃុំ សង្កាត់ ឆ្នាំ២០១៧ ដែលមានត្រឹមតែ ៨ គណបក្សចូលរួម។
ទិដ្ឋភាពទូទៅកាលណាមានគណបក្សចំនួនច្រើន ឈរឈ្មោះដើម្បីឲ្យប្រជាពលរដ្ឋបោះឆ្នោតគាំទ្រជ្រើសរើស សម្រាប់ការដឹកនាំប្រទេសគឺល្អ។ ក៏ប៉ុន្ដែសម្រាប់អង្គការសង្គមស៊ីវិល និងអ្នកវិភាគវិញ បែរជាពិបាកក្នុងការព្យាករណ៍ចំនួនពលរដ្ឋចេញទៅបោះឆ្នោត បើទោះជាពួកគាត់បានដឹងថា កាលពីការបោះឆ្នោតឃុំ សង្កាត់ ឆ្នាំ២០១៧ មានពលរដ្ឋជិត ៨ លាននាក់ ដែលភាគច្រើនជាស្ដ្រី មានឈ្មោះក្នុងបញ្ជីបោះឆ្នោត បានចេញទៅបោះឆ្នោតជ្រើសរើស មេឃុំ និងចៅសង្កាត់ គឺច្រើនជាងបុរស។
អង្គការសង្គមស៊ីវិល និងអ្នកវិភាគ ផ្ដល់ហេតុផលថា ការដែលពួកគាត់មិនអាចព្យាការណ៍ ឬប៉ាន់ស្មានពីចំនួនស្ដ្រី និងបុរស ដែលនឹងចេញទៅបោះឆ្នោតក្នុងឆ្នាំ២០១៨នេះ គឺដោយសារតែស្ថានភាពនាពេលបច្ចុប្បន្ន ខុសគ្នាកាលពីបោះឆ្នោតឆ្នាំ២០១៧។
លោកស្រី សឺន កេតសិរីលក្ខណ៍ មន្ដ្រីសម្របសម្រួលកម្មវិធីអប់រំ និងយេនឌ័រ នៃអង្គការខុមហ្វ្រែល មានប្រសាសន៍ប្រាប់វិទ្យុស្ដ្រីថា យោងតាមរបាយការណ៍អង្កេតរបស់អង្គការអ្នកស្រី បានបង្ហាញថា ស្ដ្រីមានចំនួនច្រើនជាងបុរស ដែលបានចេញទៅបោះឆ្នោតកាលពីឆ្នាំ២០១៧។ លោកស្រីបន្ដថា តាមការិយាល័យនីមួយៗ គឺមានចំនួនស្ដ្រីចន្លោះពី ៥០ភាគរយ ទៅ ៨០ភាគរយ ៖«ចំនួននៃការចេញទៅបោះឆ្នោតហ្នឹង គឺស្ដ្រី ច្រើនជាងបុរស ហ្នឹងជាការវាយតម្លៃរបស់ ខុមហ្វ្រែល តាមរយៈការសង្កេតការណ៍របស់យើង ហើយនៅក្នុងការិយាល័យមួយៗ ដែលយើងរកឃើញ។ ប៉ុន្ដែមិនមែន នៅទូទាំងប្រទេសទេ គឺក្នុងតំបន់តាមខេត្ដដែលយើងធ្វើកិច្ចការហ្នឹង»។
ដោយឡែកសម្រាប់ការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសតំណាងរាស្ដ្រ នីតិកាលទី០៦ ឆ្នាំ២០១៨នេះ លោកស្រី សិរីលក្ខណ៍ មិនអាចធ្វើការព្យាករណ៍បានឡើយ ពីចំនួនស្ដ្រី ដែលអាចនឹងចេញទៅបោះឆ្នោត ពីព្រោះតែស្ថានភាពនយោបាយនៅក្នុងប្រទេស ហាក់ពិបាកនៅក្នុងការពន្យល់។ តែយ៉ាងលោកស្រី គិតថា ទំនងស្ដ្រីក៏នៅតែមានចំនួនច្រើនចេញទៅបោះឆ្នោតច្រើនជាងបុរសដដែល បើផ្អែកទៅតាមចំនួនពលរដ្ឋដែលបានចុះឈ្មោះនៅ គ.ជ.ប ៖«ចំនួនស្ដ្រីមាន ៥៣.៥៣% ក្នុងបញ្ជីបោះឆ្នោតផ្លូវការអញ្ចឹង ពេលដែលចំនួនចេញទៅបោះឆ្នោតហ្នឹងយើងអាចធ្វើការសន្និដ្ឋានតាមរយៈយើងសង្កេតការណ៍កន្លងមក ថា ស្ដ្រីច្រើនជាង ហើយខ្ញុំនៅតែរំពឹងថា លើកនេះក៏អាចស្ដ្រីប្រហាក់ប្រហែលនឹងបុរសដែរ ចំពោះអ្នកដែលបានចេញទៅបោះឆ្នោត»។
ដូចគ្នាដែរលោកស្រី ធីតា ឃឹះ នាយិកាអង្គការ សីលីការ មានប្រសាសន៍ថា តាមការសង្កេតគឺលោកស្រីក៏មើលឃើញថា ស្ដ្រី បានចេញទៅបោះឆ្នោតកាលពីឆ្នាំ២០១៧ គឺមានចំនួនច្រើនជាងបុរសពិតមែន។ លោកស្រី យល់ថា មូលហេតុដែលនាំឲ្យស្ដ្រី ចេញទៅបោះឆ្នោតមានចំនួនច្រើនជាងបុរស ពីព្រោះតែស្ដ្រីបានយល់ដឹងកាន់តែច្បាស់ពីសិទ្ធិរបស់ខ្លួន និងសារៈសំខាន់នៅសម្រាប់ការបោះឆ្នោត ៖«ខ្ញុំមើលទៅស្ដ្រី ឥឡូវហ្នឹងគាត់ចេះដឹងកាន់តែច្រើន គាត់ដឹងពីសារសំខាន់នៃការទៅបោះឆ្នោត ហើយគាត់មានពេលអាចទៅបោះឆ្នោតបាន»។
លោកស្រីបន្ដថា សម្រាប់បុរសទំនងមកពីជាប់រវល់និងកិច្ចការងាររកចំណូលសម្រាប់គ្រួសារ ទើបធ្វើឲ្យពួកគេមួយចំនួន ខកខានមិនបានចេញទៅបោះឆ្នោត។ ដោយឡែកសម្រាប់ព្រឹត្ដការណ៍បោះឆ្នោតជ្រើសតាំងតំណាងរាស្ដ្រ នីតិកាលទី០៦ ឆ្នាំ២០១៨នេះ លោកស្រី ធីតា មិនទាន់អាចវាយតម្លៃអ្វីបាននោះទេ ទាក់ទិននិងចំនួនស្ដ្រី និងបុរស ដែលអាចនឹងចេញទៅបោះឆ្នោត ៖«នៅក្នុងពេលឥឡូវនេះ វាដូចពិបាកស្ថានការណ៍ មិនដឹងជា អ្នកណាទៅច្រើន អ្នកណាទៅតិចអី យើងអត់ទាន់ដឹង យើងចាំមើលសិន»។
ទាក់ទិនការបោះឆ្នោតនេះ សម្រាប់លោកបណ្ឌិត មាស នី អ្នកតាមដានស្ថានការណ៍សង្គម ក៏បង្ហាញពីភាពស្ទាក់ស្ទើរក្នុងការវាយតម្លៃពីចំនួនស្ដ្រី និងបុរស ក្នុងការចេញទៅបោះឆ្នោត ដើម្បីជ្រើសតំណាងរាស្ដ្រ នាពេលខាងមុខដែរ។ យ៉ាងណាលោកមើលឃើញថា ស្ថានការណ៍ទំនងមិនអាចល្អប្រសើរ ដូចកាលពីបោះឆ្នោតឆ្នាំ២០១៧នោះទេ ដោយលោកមានប្រសាសន៍ប្រៀបធៀបដូចនេះថា ៖«រឿងសំខាន់ដែលខ្មែរទាំងអស់គ្នាយល់ ហើយយើងក៏បានឃើញនៅតាមសាធារណៈ ហើយគិតថា នៅពេលដែលការប្រកួតហ្នឹង គូភាគីកាន់តែល្អមនុស្សកាន់តែចង់មើល ហើយពេលនោះយើងឃើញថា (ឆ្នាំ២០១៧) ទាំងគណបក្សកាន់អំណាច ទាំងគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ពលរដ្ឋហាក់ដូចជាសប្បាយក្នុងការចូលរួម ដើម្បីគាំទ្រទៅលើគណបក្សដែលខ្លួនគេស្រឡាញ់ បើប្រៀបធៀបទៅនិងយុទ្ធនាការនាពេលបច្ចុប្បន្នគឺមានភាពខុសគ្នាឆ្ងាយ»។
សូមជម្រាបថា បើតាមសេចក្ដីប្រកាសព័ត៌មានរបស់គណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត ហៅកាត់ថា គ.ជ.ប ដែលផ្សព្វផ្សាយកាលពីថ្ងៃទី២៤ ខែមករា ឆ្នាំ២០១៨ បញ្ជាក់ថា មានប្រជាពលរដ្ឋចំនួនជិត ៨លាន ៤សែននាក់ (៨,៣៨០,២១៧នាក់) បានចុះឈ្មោះក្នុងបញ្ជីបោះឆ្នោតផ្លូវការរបស់ គ.ជ.ប។
ការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងតំណាងរាស្ដ្រ នីតិកាលទី ០៦ ឆ្នាំ២០១៨នេះ មានគណបក្សនយោបាយចូលរួមប្រកួតចំនួន ២០ ហើយការបោះឆ្នោតនឹងប្រព្រឹត្ដទៅចាប់ពីម៉ោង ៧ ព្រឹក ដល់ម៉ោង ៣រសៀល នៅថ្ងៃអាទិត្យ ទី២៩ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៨៕
