ភ្នំពេញ៖ ប្រធានរាជបណ្ឌិតកម្ពុជាបានថ្លែងថា មូលហេតុដែលប្រទេសកម្ពុជាហាក់បង្ហាញជំហរងាកទៅរកប្រទេសចិន ព្រោះប្រទេសមហាអំណាចមួយនេះ ផ្ដល់ជំនួយមកកម្ពុជាដោយគោរពអធិបតេយ្យភាព ដែលខុសពីប្រទេសមហាអំណាដទៃទៀតផ្ដល់ជំនួយរួមនឹងការបង្គាប់បញ្ជា។ ក៏ប៉ុន្ដែអ្នកស្រាវជ្រាវពីការអភិវឌ្ឍសង្គមមើលឃើញថា មហាអំណាចលើពិភពលោកនឹងមិនមកពាក់ព័ន្ធទេ បើប្រទេសមួយមិនបានគោរពលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យពេញលេញ។ លោក លៀ ស៊ីណា រាយការណ៍ព័ត៌មាននេះ៖
ក្នុងវេទិកាតុមូលស្ដីពីបច្ចុប្បន្នភាពនៃទំនាក់ទំនងកម្ពុជា-ចិន ក្នុងបរិបទប្រវត្ដិសាស្ដ្រ នយោបាយនិងសេដ្ឋកិច្ច ដែលរៀបចំឡើងនៅរាជបណ្ឌិតសភាកម្ពុជានាថ្ងៃទី២៩ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០១៧នេះ ប្រធានរាជបណ្ឌិតសភាកម្ពុជាមានប្រសាសន៍ថា កម្ពុជាហាក់បង្ហាញជំហរងាកទៅរកចិនមែន ព្រោះតែប្រទេសមហាអំណាចលើពិភពលោកមួយនេះ តែងតែជួយដល់កម្ពុជាដោយការគោរពយ៉ាងល្អ ចំពោះអធិបតេយ្យភាព និងច្បាប់កម្ពុជា ដែលខុសឆ្ងាយពីប្រទេសមហាអំណាចដទៃទៀតដែលជួយកម្ពុជាហើយបង្គាប់បញ្ជាកម្ពុជាទៀត។
លោកបណ្ឌិត សុខ ទូច ប្រធានរាជបណ្ឌិតសភាកម្ពុជាមានប្រសាសន៍ថា ប្រទេសចិន និងអាមេរិកសុទ្ធតែបានផ្ដល់ជំនួយមកកម្ពុជា ក៏ប៉ុន្ដែសហរដ្ឋអាមេរិកបានជំនួយនោះតាមរយៈសង្គមស៊ីវិល ដើម្បីមកធ្វើការរិះគន់រាជរដ្ឋាភិបាល ហើយយកលុយទាំងអស់នោះត្រឡប់ទៅវិញ ដែលខុសពីប្រទេសចិន ផ្ដល់ជំនួយមកកម្ពុជា ដោយអនុញ្ញាតឲ្យរដ្ឋាភិបាលស្របច្បាប់យកជំនួយនោះទៅអភិវឌ្ឍស្របតាមគោលការណ៍របស់កម្ពុជា។ លោក សុខ ទូច ៖«អាមេរិកាំងជួយមកឲ្យអ្នកណា ឲ្យ Ngo ក្នុងស្រុកឬក្រៅស្រុកហើយពួកហ្នឹងយកលុយទៅវិញ ហើយរិះគន់រដ្ឋាភិបាល បើមិនរិះគន់មិនទម្លាក់លុយមក អញ្ចឹងចិនផ្ទុយទៅវិញ ផ្ដល់លុយមកគឺអត់គិតគូថា អ្នកឯងត្រូវធ្វើអញ្ចេះ ធ្វើអញ្ចេះ គឺថា ស្អីដែលកម្ពុជាត្រូវការអភិវរឌ្ឍរបស់ខ្លួន»។
ជាងនេះលោកបញ្ជាក់ថា ថ្វីបើកម្ពុជាហាក់មានជំហរងាកទៅរកចិនពិតមែន ក៏ប៉ុន្ដែកម្ពុជាមិនបានទាត់ចោលទំនាក់ជាមួយប្រទេសអាមេរិក ឬប្រទេសមហាអំណាចលើពិភពលោកណាមួយនោះទេ។ តែប្រធានរាជបណ្ឌិតសភាកម្ពុជារូបនេះ ចង់ឲ្យប្រទេសទាំងអស់លើពិភពលោកគោរពឲ្យបានពេញលេញនូវច្បាប់ ដោយមិនត្រូវលូកដៃចូលកិច្ចការផ្ទៃក្នុងរបស់កម្ពុជាឡើយ។
ទាក់ទិនករណីនេះ លោកបណ្ឌិត មាស នី អ្នកស្រាវជ្រាវពីការអភិវឌ្ឍសង្គមមានប្រសាសន៍ថា ប្រទេសមហាអំណាចលើពិភពលោកដូចជាសហរដ្ឋអាមេរិក គេនឹងមិនលូកដៃចូលកិច្ចការផ្ទៃក្នុងរបស់ប្រទេសណាមួយនោះទេ បើប្រទេសនោះគោរពលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យបានត្រឹមត្រូវ តែបើទោះជាប្រទេសទាំងនោះមិនគោរពលទ្ធិប្រជាធិបតេប្រទេសមហាអំណាចលើពិភពលោក គេក៏មិនលូកដៃចូលកិច្ចការផ្ទៃក្នុងដែរ។ តែគេនឹងរៀបចំដកខ្លួនចេញពីប្រទេសដោយសារមិនគោរពលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ ហើយនឹងឈានទៅដល់ការបិទទីផ្សារនាំទំនិញចូលតែប៉ុណ្ណោះ។ លោក មាស នី ៖«ការគោរពអធិបតេយ្យបានន័យថា គេមិនលូកដៃចូលមកការសម្រេចចិត្ដរបស់យើងទេ នៅពេលដែលប្រទេសមួយហ្នឹងគោរពសិទ្ធិមនុស្ស និងគោរពលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ ក៏ប៉ុន្ដែបើយើងមិនបានគោរពគេក៏មិនមកលូកដៃអីដែរ គ្រាន់តែគេការពារខ្លួនគេ បើថា យើងមិនបានអនុវត្ដឲ្យសមស្របចូលគេចុះជាមួយប្រទេសក្នុងតំបន់គេគ្រាន់តែមានសិទ្ធិកាត់ជំនួយ នឹងបិទទីផ្សារមិនឲ្យទៅប៉ុណ្ណឹង»។
តែយ៉ាងណាលោកបណ្ឌិត មាស នី ក៏បានព្រមានពីជំនួយរបស់ចិនមកកម្ពុជាផងដែរ ដែលលោកបានលើកពីសុភាសិតខ្មែរ ចាស់បុរាណបានពោលថា “ខ្មែរចេះតែកិន ចិនចេះតែកត់”។ លើសពីនេះលោកបញ្ជាក់ថា ប្រទេសដែលបានរត់ទៅជិតស្និទ្ធជាមួយប្រទេសចិនភាគច្រើនធនធានធម្មជាតិ រ៉ែ និងថាមពល នៃប្រទេសនោះតែហិនហោច៕
