ភ្នំពេញ ៖ ប្រមុខរដ្ឋាភិបាលនៅថ្ងៃនេះ បានបន្ដថ្លែងសារនយោបាយជាថ្មីទៀត ដោយរំលឹកពីហានីភ័យ ដែលអាចកើតសង្គ្រាម បើសម្ដេចត្រូវបានទម្លាក់ចេញពីតំណែង ដែលសម្ដេចថា« ប្រសិនបើមាន សង្គ្រាមទៀត ប្រហែលជាគ្មាន ហ៊ុន សែន ទៅបញ្ចប់សង្គ្រាមទៀតនោះទេ»។
យ៉ាងណាអ្នកវិភាគ និងសង្គមស៊ីវិលយល់ថា សារព្រមាននេះ ជាយុទ្ធសាស្ត្រឱ្យពលរដ្ឋបន្តទម្លាក់សន្លឹកឆ្នោត ឱ្យលោក តែថាទំនងមិនសូវមានប្រសិទ្ធិភាពទេ ខណៈពលរដ្ឋជំនាន់ថ្មីហាក់ស្រែកឃ្លាតចង់បានចរន្តលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យកាន់តែខ្លាំង។
នៅប៉ុន្មានថ្ងៃជាប់ៗគ្នានេះ សម្តេច ហ៊ុន សែន នាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជា បានថ្លែងសារម្តងហើយម្តងទៀតលើកឡើងពីសន្តិភាព ដែលសម្តេចថា គឺមិនងាយនឹងរកបានងាយៗនោះទេ ប្រសិនគ្មានការបង្រួបបង្រួមក្រោមការដឹកនាំរបស់សម្តេច។
នៅថ្ងៃទី២៨ កុម្ភៈ នេះ គឺនៅក្នុងពិធី សម្ពោធ អនុវិទ្យាល័យ ហ៊ុន សែន បឹងកុក ខេត្តកំពង់ចាម សម្តេច បានព្រលយសារថ្មីមួយទៀតដោយថ្លែងចំៗថា ប្រសិនបើមានការប៉ុនប៉ងសម្លាប់ ឬចង់ប្តូរសម្ដេចចេញពីអំណាច នោះហានីភ័យនៃសង្គ្រាមស៊ីវិលក្នុងប្រទេសនឹងកើតមានជាថ្មីទៀត។
សម្តេចក៏បានលើកឡើងពីការខ្ទេចខ្ទាំនៅតាមបណ្តាលប្រទេសមួយចំនួននៅតំបន់មជ្ឈិមបូព៌ា ដែលបង្កឡើងពីមហិច្ឆតាចង់ផ្លាស់ប្តូរមេដឹកនាំ ដែលសម្តេចថា ចង់ដើរតាមរបបលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យទាំងងងឹតងងុលមិនស្គាល់បរិបទច្បាស់លាស់គឺគ្រោះថ្នាក់។ សម្តេច ហ៊ុន សែន៖«ចង់សម្លាប់កាដាហ្វីមួយ តើកើតកាដាហ្វីប៉ុន្មាន ហើយស្លាប់មនុស្សអស់ប៉ុន្មាន ចង់ផ្តួលរបបអាសាតមួយ តើឥឡូវប្រជាជនស៊ីរីស្លាប់អស់ប៉ុន្មាន។ ឥឡូវចង់ស្លាប់ ហ៊ុន សែន មួយចង់ផ្តួលហ៊ុន សែន មួយតើនឹងមានស្អីនៅពេលខាងមុខ នេះជាចំនុចដាក់ជាសញ្ញាសួរមួយថា តើខ្លួននៅមានស្ថេរភាពអង្គុយរបបហ្នឹងទេ?»
ក្នុងពេលជួយគ្នានេះ សម្តេចក៏ បានរំលឹកថា ព្រោះតែការផ្លាស់ប្តូររបបពីសម័យសង្គមរាស្ត្រនិយមរបស់សម្តេច នរោត្តម សីហនុ មករបបសាធារ ណរដ្ឋ របស់លោក លន់ នល់ បានធ្វើឲ្យពលរដ្ឋខ្មែរកន្លះលានអ្នកស្លាប់ និងរបប ប៉ុលពត ប្រមាណ៣លាននាក់ស្លាប់។ សម្តេចនាយករដ្ឋមន្ត្រីព្រមានថា បើអត់សម្ដេច ថាតើនរណាពន្លត់សង្គ្រាម បើ សង្គ្រាមកើតឡើង។ សម្តេច ហ៊ុន សែន៖«ប្តូរពីសម្តេច នរោត្តម សីហុន ព្រះបរមរតនកោដ្ឋ ទៅកាន់ លន់ នល់ សង្គ្រាមផ្ទុះផឹង ស្លាប់អស់មនុស្សប៉ុន្មាន ពីមុនមាន ហ៊ុន សែន សម្រាប់បញ្ចប់ តែឥឡូវអត់មាន ហ៊ុន សែន សម្រាប់បញ្ចប់ទេ ព្រោះចាស់ដែលហើយ មានកម្លាំងឯណាទៅធ្វើទៀត និយាយមិនចេះស្តាប់ ឱ្យសាកល្បងរសជាតិហ្នឹងទៀតទៅ។»
លោកបន្ថែមថា ការផ្លាស់ប្តូរមេដឹកនាំតាមរយៈសន្លឹកឆ្នោត ដោយអហិង្សា គឺមិនប៉ះពាល់ដល់ស្ថេរភាពសន្តិភាពនោះទេ ប្រសិនបើមេដឹកនាំចាញ់ ឆ្នោតព្រមទទួលយកលទ្ធភាពដោយសន្តិវិធី។ លោក ឯម សុវណ្ណារ៉ា៖«ប្រសិនបើការផ្លាស់ប្តូរគោរពតាមគោលការណ៍ប្រជាធិបតេយ្យមិនប្រើ ប្រាស់កម្លាំង ខ្ញុំគិតថាសង្គ្រាមឬបញ្ហាហានីភ័យផ្សេងៗដែលកើតឡើងនៅថ្ងៃអនាគត វាហ្នឹងមិនកើតឡើងទេ ហើយអ្នកដឹកនាំឱ្យតែគោរពតាមគោលការណ៍ប្រជាធិបតេយ្យវាមិនមានបញ្ហាទេ។»
កម្ពុជានឹងមានការបោះឆ្នោតក្រុមប្រឹក្សាឃុំសង្កាត់នៅពាក់កណ្តាលឆ្នាំ ២០១៧ នេះ និងឈានទៅការបោះឆ្នោតជាតិឆ្នាំ ២០១៨។ នៅដំណាក់ កាលចុងក្រោយនេះ ដំណើរការប្រកួតប្រជែងរកសំឡេងគាំទ្ររបស់គណបក្សនយោបាយហាក់មានបញ្ហាកើតឡើង ក៏ព្រោះតែ គណបក្សប្រឆាំងនៅពេលនេះ ត្រូវបានមជ្ឈដ្ឋានជាតិ និងអន្តរជាតិមើលឃើញថា កំពុងត្រូវបានគណបក្សកាន់អំណាចតាមរុកគួន។
លោក គល់ បញ្ញា នាយកប្រតិបត្តិនៃគណៈកម្មាធិការ ដើម្បីការបោះឆ្នោតដោយសេរី និងយុត្តិធម៌នៅកម្ពុជា ហៅកាត់ថា ខុមហ្វ្រែល មានប្រសា សន៍ថា សារនយោបាយរបស់នាយករដ្ឋមន្ត្រីនេះ គឺជាយុទ្ធសាស្ត្រមួយដើម្បីទាក់ទាញសន្លឹកឆ្នោតពីពលរដ្ឋ ដែលធ្លាប់រងទុក្ខលំបាកដោយបញ្ហាសង្គ្រាមកន្លងមក។ យ៉ាងណាលោកថា ការប្រកួតប្រជែងរកសំឡេងឆ្នោតដែលឈរលើគោលការណ៍ស្មើភាព សុច្ចរិត ត្រឹមត្រូវ ទៅបានលុះណាមានការចូលរួមមតិពីគណបក្សប្រឆាំង។
យ៉ាងណាមិញលោកបណ្ឌិត សុខ ទូច សាស្ត្រាចារ្យវិទ្យានយោបាយ មានប្រសាសន៍ថា ដំណើរការលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យគឺត្រូវការពេលវេលាមួយសមស្រប និងត្រឹមត្រូវតាមបរិបទសង្គមក្នុងប្រទេសនោះ។ លោកថា មហិច្ឆតាចង់ផ្លាស់ប្តូរលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ តាមរយៈការផ្លាស់ប្តូរមេដឹកនាំ គឺអាចបង្កហានីភ័យនៃការកើតមានសង្គ្រាម ព្រោះជម្លោះកម្ពុជាភាគច្រើនមានការលុកដៃពីបរទេស ដែលលោកថា ចុងបញ្ចប់ជម្លោះរវាងខ្មែរនឹងខ្មែរគឺចំណេញបរទេស។ លោកបណ្ឌិត សុខ ទូច៖«បើសិនគ្មានការទប់ទល់ឱ្យទាន់សភាពការណ៍នោះទេ កម្ពុជានឹងវិលត្រលប់តៅកាន់សង្គ្រាម ស៊ីវិលវិញ ពីព្រោះអ្នកសប្បាយ គឺអ្នកជិតខាងយើងគឺវៀតណាម និងថៃ គេចាំតែឆ្មក់បញ្ចូលស្អីដែលយើងចង់បានម្ខាងៗ ពីព្រោះកាលណាខ្មែរមានសង្គ្រាម កាលពីឆ្នាំ១៩៧០ អ្នកណាដែលបានទទួលផង គឺថៃ និងវៀតណាម។»
ការថ្លែងសាររបស់ ប្រមុខរដ្ឋាភិបាល ជាញឹកញាប់មកនេះ ត្រូវបាន អ្នកវិភាគថា ជាដាស់ អារម្មណ៍ពលរដ្ឋ ឱ្យចងចាំ ស្នាដៃរបស់បក្សប្រជាជនដែលរំដោះពលរដ្ឋចេញ ពីរបប ប្រល័យពូជសាសន៍របស់ប៉ុលពត និងការកសាងសន្តិភាព ជាមួយនឹងការ រស់នៅសុខដុមរមនា៕
