ភ្នំពេញ៖ ស្របពេលដែលបញ្ហាដីធ្លីនៅតែជាជម្ងឺដ៏រ៉ាំរ៉ៃនៅឡើយសម្រាប់កម្ពុជា ពីមួយថ្ងៃទៅមួយថ្ងៃ ដែលអ្នកវិភាគយល់ ថា ជម្ងឺដ៏រ៉ាំរ៉ៃនេះ នាំឱ្យពលរដ្ឋ ធ្លាក់ខ្លួនក្រីក្រ និងកើតមានគ្រោះថ្នាក់ដោយហិង្សាណាមួយផងដែរ។ បើតាមអ្នកវិភាគដដែល កាលណាបញ្ហាទាំងអស់នេះ មិនត្រូវបានព្យាបាលឱ្យទាន់ពេលវេលាគឺកាន់តែធ្វើអោយពលរដ្ឋបាត់បង់ជំនឿលើប្រព័ន្ធគ្រប់គ្រងរបស់រដ្ឋ។កញ្ញា ជុំ ជោគជាតា ជូនសេចក្ដីពិស្ដារលើបទវិភាគនេះ៖
សកម្មភាពតវ៉ាជាលក្ខណធ្វើពិធីបុណ្យស្រន់តាមជំនៀសាសនា រឿងទំនាស់ដីធ្លីជាមួយក្រុមហ៊ុន OCIC នៅសង្កាត់ជ្រោយចង្វារ ក្រុងភ្នំពេញ។រូបភាពពីWMC
មួយរយៈចុងក្រោយនេះ បញ្ហាដីធ្លីនៅតែជារឿងក្ដៅក៏គុករវាងពលរដ្ឋ និងរដ្ឋាភិបាល ឬក្រុមហ៊ុនពាក់ព័ន្ទ ដែលគេសង្កេតឃើញថា ពីមួយថ្ងៃទៅមួយថ្ងៃ មានទាំងការទួញយំសោករបស់ប្រជាពលរដ្ឋ និងការស្រែកទាមទារសុំកិច្ចអន្ដរាគមន៍មិនចេះចប់ឡើយ។
ជាក់ស្ដែងកាលពីថ្ងៃទី ០៥ ខែ ធ្នូ ឆ្នាំ ២០១៦ ពលរដ្ឋមកពីខេត្តស្វាយរៀង ខេត្តកោះកុង ខេត្តព្រះសីហនុ ហើយខ្លះទៀតមកពីខេត្តព្រះវិហារ បានឡើងមករាជធានីភ្នំពេញ ដើម្បីតវ៉ាដាក់ញត្តិសុំអន្តរាគមន៍រកដំណោះស្រាយ។ ពួកគាត់ត្រូវចំណាយទាំងលុយកាក់ថែមទៀត។
ជាក់ស្ដែងប្រជាពលរដ្ឋមកពីខេត្ដកោះកុងជិត ២០០នាក់ ដែលបច្ចុប្បន្នកំពុងស្នាក់នៅក្នុងវត្ដមួយនៃរាជធានីភ្នំពេញ បានរង់ចាំដំណោះស្រាយរឿងដីធ្លី ។ ពួកគាត់មកស្នាក់នៅវត្តជាច្រើនសប្ដាហ៍ហើយ។
មិនតែប៉ុណ្ណោះទៀត កាលពីថ្ងៃទី ១៤ ខែ មករា ២០១៧ សហគមន៍ជ្រោយចង្វារបានធ្វើពិធីសែនព្រេនមួយ ជំរុញឱ្យមានការដោះស្រាយបញ្ហាដីទំនាស់របស់ពួកគេជាមួយសាលាក្រុងភ្នំពេញ និងក្រុមហ៊ុន OCIC ដែលមានជាច្រើនឆ្នាំកន្លងមកហើយ។
បញ្ហាទាំងអស់នេះហើយដែលធ្វើអោយអ្នកវិភាគយល់ថា ករណីជម្លោះដីធ្លីនាំឱ្យពលរដ្ឋក្រីក្រ និងកើតមានគ្រោះថ្នាក់ដោយហិង្សានោះ។
លោកបណ្ឌិត មាស នី អ្នកស្រាវជ្រាវពីការអភិវឌ្ឍន៍សង្គមមានប្រសាសន៍ដូចនេះ៖ «សព្វថ្ងៃពលរដ្ឋដែលរស់នៅតំបន់មានជម្លោះ ដីធ្លី គឺ បញ្ហាសេដ្ឋកិច្ចរបស់ពួកគាត់ជួបការលំបាក ដោយសារទីមួយ.ធនធានធម្មជាតិទាំងឡាយដែលនៅជុំវិញគាត់គឺ អត់មានអីទេគាត់ទៅរស់នឹងគឺនៅតែចាំដីនឹងឯង ហើយចាំដីមួយទៀតគាត់អត់ហ៊ានដាំដុះអីដែល កាលណាដាំដុះទៅ ខ្លាចក្រែង លោវាមិនច្បាស់លាស់ថ្ងៃក្រោយគេមកឈូសចោលអស់។ ដល់ចឹងទៅវាធ្វើអោយគាត់រស់នៅក្នុងសង្គមខ្លួនមួយដែរ ក៏ប៉ុន្ដែអនាគតសម្រាប់រៀបចំជីវិតគឺមើលអត់ឃើញដល់មើលអត់ឃើញវាពិបាកចឹងបានជានៅក្នុងស្រុកយើងកើតរឿងរ៉ាវ។ គ្រោះថ្នាក់មួយទៀត កាល ណាដំណោះស្រាយធ្វើទៅមិនបានត្រឹមត្រូវមិនបានយុត្ដិធម៌វាអាចកើតទៅជាហិង្សាហើយបន្ទាប់ពីហិង្សាទៅវាធ្វើអោយបាត់បង់ជំនឿរវាងប្រព័ន្ធគ្រប់គ្រង ហើយនិងពលរដ្ឋ»។
ទន្ទឹមនឹងនេះដែរ លោក មឿន តុលា នាយកប្រតិបត្តិមជ្ឈមណ្ឌលសម្ព័ន្ធភាពការងារ និងសិទ្ធិមនុស្ស ហៅកាត់ថា សង់ត្រាល់ មានប្រសាសន៍ថា ជាការពិតសហគមន៍ណាមួយជំលោះដីធ្លី ជាមួយអ្នកមានអំណាចក្ដី មានលុយកាក់ក្ដី គឺ តែងធ្លាក់ខ្លួនក្រ។
លោក មឿន តុលា ៖«កាលណាយើងអត់យកច្បាប់ដែលមានស្រាប់យកមកអនុវត្ត ឱ្យមានប្រសិទ្ធិភាព ហើយយើងអនុវត្តតាមរបៀបបក្សពួកនិយម អ្នកណាមានលុយគឺអ្នកនឹងឈ្នះ នេះហើយដែលធ្វើឱ្យពលរដ្ឋដែលទន់ខ្សោយ ឬអ្នកដែលអត់មានខ្សែ មានខ្នងគឺទទួលរងគ្រោះដោយសារអំពើអយុត្ដិធម៌សង្គមហ្នឹង។កាលណាមានអំពើអយុត្ដិធម៌ច្រើន ធ្វើអោយពលរដ្ឋយើងកាន់តែក្រ មិនអាចរំដោះខ្លួនផុតចេញពីបន្ទាត់ក្រីក្រទេ ហើយធ្វើអោយគំលាតរវាងអ្នកមាន និងក្រកាន់តែច្រើន ហើយអ្នកចំណាកស្រុកកាន់តែមានការកើនឡើង»។
តើបញ្ហាទាំងអស់នេះកើតឡើងដោយសារមូលហេតុអ្វី?
តាមការកត់សម្គាល់ក្នុងរឿងពលរដ្ឋនៅខេត្តកោះកុងដែលឡើងមកទីក្រុងភ្នំពេញ សុំកិច្ចអន្ដរាគមន៍ពីក្រសួងរៀបចំដែនដីនគរូបនីយកម្ម និងសំណង់ គឺ អនុរដ្ឋលេខាធិការក្រសួងរៀបចំដែនដី លោក ទេព ធន ធ្លាប់បានមានប្រសាសន៍ថា បញ្ហារបស់ប្រជាពលរដ្ឋមកពីខេត្ដកោះកុងនេះ ក្រសួងបានព្យាយាមសម្របសម្រួលទាំងភាគីពលរដ្ឋ និងភាគីក្រុមហ៊ុនជាច្រើនលើកច្រើនសារប៉ុន្ដែ មូលហេតុដែលរហូតមកដល់ពេលនេះ នៅតែមិនទាន់មានដំណោះស្រាយ ពីព្រោះតែភាគីក្រុមហ៊ុនមិនទាន់ផ្ដល់ចម្លើយជាក់លាក់ណាមួយ មកឱ្យក្រសួង។ បន្ថែមពីនេះលោកបន្ដថា ដីធ្លីទាំងនោះ គឺ សុទ្ធតែជាដីរបស់រដ្ឋដែលផ្ដល់ការវិនិយោគដល់ក្រុមហ៊ុន។ ប៉ុន្ដែទោះជាយ៉ាងនេះក្ដី ក្រសួងក៏នៅតែបន្ដព្យាយាមស្វែងរកដំណោះស្រាយសមស្របសម្រាប់ពលរដ្ឋទាំងអស់។ ប៉ុន្ដែ បើតាមការអះអាងរបស់ពលរដ្ឋរហូតមកដល់ពេលនេះគឺពួកគាត់នៅតែមិនទាន់ទទួលបានការឆ្លើយតបពីភាគីពាក់ព័ន្ធនៅឡើយទេ។
ក្រៅពីមូលហេតុជាក់ស្ដែងទាំងនេះហើយថាតើនៅមានកត្តារួមផ្សំអ្វីខ្លះទៀត ?
លោក បណ្ឌិត មាស នី អ្នកស្រាវជ្រាវពីការអភិវឌ្ឍន៍សង្គមមានប្រសាសន៍ថារឿង នេះដោយសារតែមកពីមិនស្វែងរកការទុកចិត្តជាមួយគ្នា និងផ្សះផ្សាទើបកើតមានជម្លោះ ។
លោក មាស នី ៖« ព្រោះរឿងពីមុនដែលច្រើនតែមានបញ្ហាគឺមកពីការប្ដឹងផ្ដល់ហើយ ច្រើនតែកប់ទុក ដល់ចឹងធ្វើឱ្យបាត់ដំណឹង មិនឃើញប្រាប់អីទៅគាត់ថាដើរដល់ណាហើយ ធ្លាក់ទៅលើដៃអ្នកណា ដល់ពេលចាំយូរៗមិនឃើញ នាំគ្នាឡើងមកតវ៉ាទៀតទៅ»។
ជុំវិញរឿងនេះដែរ លោក មឿន តុលា នាយកប្រតិបត្តិមជ្ឈមណ្ឌលសម្ព័ន្ធភាពការងារ និងសិទ្ធិមនុស្ស ហៅកាត់ថា សង់ត្រាល់ (Central) មានប្រសាសន៍ដែរថា រឿងនេះមកពីប្រព័ន្ធនៃការដឹកនាំរបស់រដ្ឋមិនមានទស្សនវិស័យ ច្បាស់លាស់។
លោក មឿន តុលា ៖ «ខ្ញុំយល់ថាប្រព័ន្ធយើងវាអត់ទាន់ដើរ ការដឹកនាំរបស់យើងសព្វថ្ងៃនេះ យើងអត់មានទស្សនវិស័យអីច្បាស់លាស់ ដូចជាមុននឹងផ្ដល់ដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចទៅឱ្យក្រុមហ៊ុនឯកជនផ្សេងៗ យើងអត់បានអនុវត្តទៅតាមច្បាប់ភូមិបាលឱ្យបាច្បាស់លាស់ ដូចជាច្បាប់ភូមិបាលតម្រូវឱ្យមានការពិគ្រោះយោបល់ជាមួយសហគមន៍ ជាមួយអាជ្ញាធរមូលដ្ឋាន ល និង ល ទីមួយ។ ទីពីរ.ដោយសារតែអំណាចយើងប្រមូលមកថ្នាក់កណ្ដាលច្រើនពេក ដែលធ្វើអោយថ្នាក់ក្រោមខ្លាចក្នុងការអនុវត្ត »។
ទាំងលោក បណ្ឌិត មាស នី និង លោក មឿង តុលា ទទូចថាដំណោះស្រាយក្នុងរឿងនេះដ៏ល្អបំផុត គឺ បង្កើតយុទ្ធនាការថ្នាក់មូលដ្ឋាន ហើយរដ្ឋាភិបាលត្រូវពិនិត្យ និងចុះតាមដានផ្ទាល់ក្នុងរឿងនេះ ឱ្យបានឆាប់រហ័ស។
យ៉ាងនេះក្ដី អ្នកនាំពាក្យគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា លោកសុខឥសាន្ត ធ្លាប់បានអះអាងថា បក្សកាន់អំណាច មិនបណ្ដោយឱ្យរឿងជំលោះដីធ្លីរ៉ាំរ៉ៃទេ ដោយត្រូវរកយុត្តិធម៌ជូនពលរដ្ឋ ដែលលោកថាគោលនយោបាយបក្សប្រជាជនចាត់ទុកប្រជាជនក៏ជាផ្នែកមួយនៃការជួយអភិវឌ្ឍន៍ប្រទេសដែរ។
កាលពីដើមឆ្នាំ២០១៦ គេសង្កេតឃើញ សម្ដេចនាយករដ្ឋមន្ត្រី បានចូលខ្លួនអន្តរាគមន៍ផ្ទាល់ ជួយ ឱ្យពលករដ្ឋដែលមានជម្លោះដីធ្លីជាមួយក្រុមហ៊ុន ដោយសម្ដេចបង្ខំឱ្យភាគីពាក់ព័ន្ធជាពិសេសអាជ្ញាធរ ឆាប់ចេញមុខដោះស្រាយ ប្រយោជន៍កុំឱ្យមានហិង្សាកើត ឡើង។ ក្នុងកិច្ចអន្តរាគមន៍នេះ សម្ដេចសម្រចឱ្យពលរដ្ឋទទួលយុត្តិធម៌ទៀតផង។ តែចុងក្រោយនេះ គេពុំសូវឃើញ ប្រមុខ រដ្ឋចេញអន្តរាគមន៍រឿងនេះទៀតទេ។ពលរដ្ឋដែលឡើងមកតវ៉ា សង្ឃឹមថា មានតែសម្ដេចហ៊ុនសែនទេទើបអាចឱ្យពួកគាត់ឆាប់បានយុត្តិធម៌ ៕
