ភ្នំពេញ៖ទន្ទឹមនឹងព្រឹត្ដិការណ៍ថ្នាក់ជាតិធំៗមួយចំនួន ត្រៀមនឹងលេចរូបរាងជាវិជ្ជមានឡើងនៅឆ្នាំ២០១៧ និងឆ្នាំ២០១៨ ខាងមុខ គេសង្កេតឃើញអ្នកនយោបាយខ្មែរហាក់បន្ទន់ជំហររៀងៗខ្លួនហើយធ្វើឱ្យស្ថានការណ៍ល្អប្រសើរ ។ ប្រការនេះត្រូវបានប្រជាពលរដ្ឋបង្ហាញក្ដីសាទរជាខ្លាំង។ សម្រាប់អ្នកវិភាគយល់ថា ការផ្សះផ្សាគ្នារវាងអ្នកនយោបាយគឺជារឿងចាំបាច់ណាស់មុនការបោះឆ្នោតថ្នាក់ជាតិឈានចូលមកដល់។ តើអ្នកវិភាគមានហេតុផលអ្វីបានជាលើកជាមានទស្សនៈដូចនេះ? សូមស្ដាប់បទអត្ថាធិប្បាយដូចតទៅ៖
ស្ថានការណ៍ដែលធ្លាប់តែតានតឹងរវាងអ្នកនយោបាយខ្មែរនៅដំណាក់កាលនេះត្រូវបានគេមើលឃើញថា កំពុងតែវិលមករកភាពស្រុះស្រួលគ្នាវិញហើយ ដែលប្រការនេះអ្នកវិភាគយល់ថា អ្នកនយោបាយខ្មែរល្មមបញ្ឈប់វប្បធម៌ចង់ឈ្នះចាញ់គ្នាដោយល្បិចកលបន្ដទៀត ហើយងាកមកដោះស្រាយរឿងជាតិធំៗដែលកំពុងជាប់គាំងវិញទើបជាការប្រសើរ។
លើសពីនេះអ្នកវិភាគចង់ឃើញអ្នកនយោបាយបង្ហាញពីឯកភាពជាតិដោយពិតប្រាកដប្រាប់ទៅពលរដ្ឋដើម្បីឲ្យពួកគាត់មានជំនឿចិត្ដហ៊ានបង្ហាញឆន្ទៈពិតក្នុងការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសមេដឹកនាំក្នុងឆ្នាំ ២០១៧ និងឆ្នាំ ២០១៨ ដោយពុំមានការភ័យខ្លាច។
លោកបណ្ឌិត មាស នី អ្នកស្រាវជ្រាវពីការអភិវឌ្ឍសង្គមមានប្រសាសន៍តាមរយៈបទសម្ភាសន៍ជាមួយវិទ្យុស្ដ្រីអេហ្វអឹម ១០២ នៅថ្ងៃទី ០៦ ធ្នូ ថា ការលេចធ្លាយសារជាសំឡេង សារឆ្លើងឆ្លើយគ្នាផ្សេងៗគឺជាការបង្ហាញពីរូបភាពនៅក្មេងខ្ចីរបស់អ្នកនយោបាយខ្មែរ។ លោកថា អ្នកនយោបាយខ្មែរគួរតែឈប់ការកាច់កុងគ្នាដោយយករឿងបុគ្គលមកវាយប្រហារគ្នាបន្ដទៀត។ លោកថា កម្ពុជាគឺជាប្រទេសរបស់ខ្មែរទាំងអស់គ្នាពុំមែនជាប្រទេសរបស់គណបក្សណានោះទេ។ លោកបន្តថា ដើម្បីឲ្យពលរដ្ឋហ៊ានជឿលើអ្នកនយោបាយថា ពិតជាមានគំនិតឯកភាពគ្នាមែន គឺអ្នកនយោបាយត្រូវតែផ្ដល់ភាពកក់ក្ដៅឲ្យអ្នកនយោបាយដូចគ្នាជាមុនសិន ដោយមិនត្រូវគាបសង្កត់សិទ្ធិសម្ដែងមតិ និងបើកទូលាយសម្រាប់អ្នកនយោបាយដូចគ្នាអាចរិះគន់បានដោយមិនត្រូវប្រឈមនឹងទោសទណ្ឌដូចសព្វថ្ងៃ។ លោកបណ្ឌិត មាស នី៖«អ្នកនយោបាយដំបូងមុនផ្ដល់ភាពកក់ក្ដៅឲ្យពលរដ្ឋគឺត្រូវចេះផ្ដល់ភាពកក់ក្ដៅឲ្យអ្នកនយោ បាយដូចគ្នាសិន ធ្វើម៉េចកុំឲ្យការតិះតៀនទាំងឡាយក្លាយទៅជាបរិហាកេរិ៍្ដ ។ ការរិះគន់ក្លាយទៅជាមាន ទោសទណ្ឌ ដូចជារឿងព្រំដែនអីនេះវាសុទ្ធតែជារឿងរបស់ខ្មែរទាំងអស់គ្នាដែរដូច្នេះគួរទុកសិទ្ធឲ្យពល រដ្ឋបានបញ្ចេញមតិ»។
តែយ៉ាងណាអ្នកស្រាវជ្រាវពីការអភិវឌ្ឍសង្គមរូបនេះក៏ទទូចផងដែរដល់អ្នកនយោបាយថាត្រូវតែបញ្ឈប់ការចាត់ទុកពលរដ្ឋរបស់ខ្លួនជាក្រុមប្រឆាំងបន្ដទៀត។ លោកបណ្ឌិត មាស នី បញ្ជាក់ថា បើរដ្ឋអំណាចនៅតែចាត់ទុកពលរដ្ឋជាក្រុមប្រឆាំង ហើយចេះតែធ្វើការបង្ក្រាបនោះរដ្ឋាភិបាលប្រាកដជានឹងបាត់បង់ការគាំទ្រកាន់តែខ្លាំង។ លោកបណ្ឌិត មាស នី៖«នៅរយៈពេលកន្លងមកយើងឃើញថា រដ្ឋាភិបាលហាក់ប្រឈមច្រើនមុខព្រួញដែលធ្វើឲ្យប្រជាប្រីយភាពធ្លាក់ចុះ ហើយគណបក្សប្រឆាំងគឺជាអ្នកប្រឆាំងទៅហើយប៉ុន្ដែសម្រាប់ពលរដ្ឋដែលទាមទាររឿងដីធ្លី រឿងសិទ្ធិមនុស្សអស់ហ្នឹងក្រុមគ្នាមិនមែនចង់ដណ្ដើមអំណាចអីទេគ្នាគ្រាន់តែចង់ប្រាប់រដ្ឋាភិបាលថា គ្នាមានទុក្ខសុំឲ្យជួយប៉ុន្ដែមិនជួយបែរជាចោទថាក្រុមប្រឆាំងទៅវិញ»។
នៅពេលស្ថានការណ៍ឡើងកំដៅ ហើយសង្គមមានការបែកបាក់គ្នា គេសង្កេតឃើញ ពលរដ្ឋមាននិន្នាការ ខុសគ្នា ក៏មានជំលោះនឹងគ្នាដែរ ។ ការនេះបាននាំឱ្យមានការ ព្រួយបារម្ភដល់ការបញ្ចេញឆន្ទៈរបស់ពលរដ្ឋក្នុងការបោះឆ្នោត ។ ពលរដ្ឋជាម្ចាស់ប្រទេស ពិតជាបារម្ភពីជោកវាសនាប្រទេសជាតិនិងអំពើណាមួយនាំទៅរកអស្ថេរភាពសង្គម ។ តែប៉ុន្មានថ្ងៃមកនេះ ស្ថានការណ៍នយោបាយមានភាពធូរស្រាលឡើងវិញដោយសង្ឃឹមថា ការបោះឆ្នោតខាងមុខ ពិតជាមិនមានអស្ថេរភាព ហើយពលរដ្ឋពិតជាអាចបញ្ចេញឆន្ទៈរបស់ខ្លួនដោយពុំមានការភ៏យខ្លាចអ្វីឡើយ។ តែបើ ធ្វើឱ្យពលរដ្ឋបានបាត់ជំនឿក្នុងការប្រើសិទ្ធិរបស់ខ្លួន ជ្រើសរើសតំណាង គឺមិនមានន័យអ្វីទេ សម្រាប់លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជា។ លោក គឹម សុខ អ្នកឃ្លាំមើលការអភិវឌ្ឍសង្គម និងនយោបាយនៅតែប្រកាន់ពាក្យមួយឃ្លាថា បើអ្នកនយោបាយឈ្លោះគ្នាហើយក្លែងធ្វើជាត្រូវរូវគ្នាដើម្បីបំផ្លាញគ្នានៅថ្ងៃក្រោយ នោះកម្ពុជានឹងមានតែឈ្មោះប៉ុណ្ណោះ។
លោកថា ដើម្បីឲ្យពលរដ្ឋមានជំនឿជឿជាក់លើរាជរដ្ឋាភិបាលថា ពិតជាមានឆន្ទៈដើម្បីធ្វើឲ្យជាតិមានការរីកចម្រើនមែនគឺត្រូវតែបើកចំហឲ្យបានទូលាយសម្រាប់គណបក្សប្រឆាំង អាចផ្ដល់យោបល់ឬក៏ចូលរួមចំណែករិះគន់ដើម្បីស្ថាបនាបានដោយមិនត្រូវបានបិទសិទ្ធិ។ ជាងនេះលោកថា ការស្រុះស្រួ លគ្នាពិតប្រាកដគឺស្ដែងចេញតាមរយៈការដែលគណបក្សប្រឆាំងអាចជជែកគ្នាជាមួយបក្សកាន់អំណា ចស្ដីពីផលប្រយោជន៍ជាតិ បើមិនដូច្នេះគឺបានន័យថា ការស្រុះស្រួលគ្នានាពេលនេះគឺត្រឹមតែជាការបោកបញ្ឆោតរាស្ដ្រ ហើយនៅតែស្ថិតនៅក្រោមឥទិ្ធពលរបស់ជនបរទេស។ លោក គឹម សុខ៖«បញ្ហាក្នុងប្រទេសកម្ពុជាមួយចំនួនធំ ជាពិសេសកំណើនសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជាគឺគ្រប់គ្រងដោយបរទេសទៅហើយ គឺបានន័យថាកម្ពុជាមិនបានដើរតាមគំរូអភិវឌ្ឍន៍ប្រទេសតាមសម័យទំនើបនោះទេ បញ្ហាទាំងអស់នេះហើយដែលជាបញ្ហា អ្នកនយោបាយត្រូវលើកមកជជែកគ្នា បើគណបក្សប្រឆាំងមិនហ៊ានលើកយករឿងទាំងអស់នេះមកជជែកជាមួយបក្សកាន់អំណាចទេគឺបានន័យថា គ្មានការឯកភាពជាតិទេ គឺជាល្បិចដដែល»។
បន្ថែមលើនេះអ្នកឃ្លាំមើលការអភិវឌ្ឍសង្គមប្រាប់ឲ្យរដ្ឋាភិបាលគួរយកគំរូតាមភូមាដែលជាប្រទេសជិតខាង ព្រោះប្រទេសអតីតយោធានិយមនេះគឺពោពេញទៅដោយបញ្ហារាប់មិនអស់ប៉ុន្ដែប្រទេសនេះនៅតែអាចមានការដោះដូរអំណាចបានដោយសន្ដិវិធី។ សម្រាប់ប្រទេសកម្ពុជាគួររៀនមើលប្រទេសគេខ្លះដើម្បីធ្វើឲ្យប្រទេសកម្ពុជាអាចឈានទៅរកភាពរីកចម្រើនដូចប្រទេសដទៃទៀតហើយពលរដ្ឋក៏ហ៊ានបង្ហាញឆន្ទៈពិតៗក្នុងការជ្រើសរើសតំណាងរបស់ខ្លួនដែរ។ លោក គឹម សុខ៖«ដូច្នេះសូមឲ្យអ្នកនយោបាយខ្មែរជម្រុះចោលនៅអស្មិមានះបុគ្គលហើយចេះធ្វើការរួមគ្នាដោយសំឡឹងមើលគំរូរបស់លោកស្រី អង់ សានស៊ូជី បានធ្វើរួបរួមគ្នាជាមួយមេដឹកនាំយោធាភូមាជាគំរូមួយដែលយើងគួរតែអនុវត្ដតាមដើម្បីអាចដោះស្រាយបញ្ហាខ្មែរ»។
ស្របពេលស្ថានការណ៍នយោបាយ ធូរស្រាលមួយកម្រិត លោក សម រង្ស៊ី ប្រធានគណបក្សប្រឆាំងដែលកំពុងនិរទេសខ្លួនកាលពីថ្ងៃអង្គារ ទី៦ ធ្នូ បានផ្ញើសារជូនជនរួមជាតិថា ស្ថានការណ៍នយោបាយនៅប្រទេសកម្ពុជានឹងមានការវិវត្តន៍ទៅរកភាពវិជ្ជមានក្នុងពេលដ៏ខ្លីខាងមុខនេះ។ ប្រទេសកម្ពុជានឹងមានការបោះឆ្នោតសំខាន់ចំនួន ២ គឺការបោះឆ្នោតក្រុមប្រឹក្សាឃុំសង្កាត់ថ្ងៃទី៤ មិថុនា ឆ្នាំ២០១៧ និងការបោះឆ្នោតសភាអាណត្តិទី៦នៅឆ្នាំ២០១៨៕
