សិង្ហបុរី៖ ប្រធានាធិបតីវៀតណាមលោក Tran Dai Quang បានព្រមាននៅថ្ងៃអង្គារ ទី៣០ សីហានេះថា ពិភពលោកនឹងមិនអាចរកអ្នកឈ្នះឃើញនោះទេ ក្នុងជម្លោះប្រដាប់អាវុធនោះទេ ករណីជម្លោះដែនដីនៅសមុទ្រចិនខាងត្បូង។
លោក ក្វាង ដែលកំពុងបំពេញដំណើរទស្សនកិច្ចជាផ្លួវរដ្ឋទៅប្រទេសសិង្ហបុរីបានប្រាប់ក្នុងវេទិកាថា មានការវិវត្តនៅដំណាក់កាលចុងក្រោយនេះ ដោយមានការគំរាមកំហែងដល់សន្ដិសុខក្នុងតំបន់ជំលោះសមុទ្រចិនខាងត្បូង។
មេដឹកនាំវៀតណាមមិនបានពោលពាក្យអ្វីពីប្រទេសណាមួយនោះទេ ប៉ុន្តែការកើននៃសកម្មភាពរបស់ចិនដែលធ្វើឱ្យជំលោះកាន់តែមានភាពតានតឹងឡើង។
ប្រទេសចិនបានអះអាងថា ភាគច្រើននៃសមុទ្រចិនខាងត្បូងគឺជារបស់ខ្លួន។ ចិនបានក្តោបយកតំនបន់ថ្មប៉ប្រះទឹក និងបានសាងសង់វាលយន្តហោះយោធា ដែលបង្កឱ្យមានកំហឹងទាមទារដោយមេដឹកនាំវៀតណាម និងប្រទេសហ្វីលីពីន។
លោក Quang និយាយថា៖ «សមុទ្រចិនខាងត្បូង គឺមានទីតាំងស្ថិតនៅចំកណ្តាលនៃតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍វាមិនត្រឹមតែបាននាំមកនូវផលប្រយោជន៍ជាច្រើនសម្រាប់ប្រជាជាតិក្នុងតំបន់នោះទេ តែសមុទ្រចិនខាងត្បួងក៏មានសារៈសំខាន់ចាំបាច់ដើម្បីដឹកជញ្ជូនតាមសមុទ្រ ហើយវាក៏ជាផ្លូវអាកាសនៃពិភពលោកផងដែរ»។ ប៉ុន្តែ«ការអភិវឌ្ឍគួរឱ្យបារម្ភនាចុងក្រោយនេះ មានផលប៉ះពាល់ជាអវិជ្ជមានលើបរិស្ថាន សន្តិសុខក្នុងតំបន់នេះ ជាពិសេសគឺសន្តិសុខ និងសុវត្ថិភាពផ្លូវសមុទ្រ និងសេរីភាពនៃការធ្វើនាវាចរណ៍ និងការហោះហើរ»។
លោកក្វាងព្រមានថា៖«ករណីជម្លោះប្រដាប់អាវុធ យើងមិនគួរអនុញ្ញាតឱ្យមានអស្ថេរភាពនៅក្នុងតំបន់នោះទេ ព្រោះថានិងគ្មានអ្នកឈ្នះ និងអ្នកចាញ់នោះទេ ប៉ុន្តែគឺមានតែអ្នកឈឺចាប់"» ។
លោក Tran Dai Quang បាននិយាយដូច្នេះ ទៅកាន់អ្នកការទូត សាស្ត្រាចារ្យ និងនិស្សិត នៅក្នុងវេទិកាដែលរៀបចំដោយវិទ្យាស្ថាន ISEAS Yusof Ishak(អ៊ីហ្សីស យូហ្សូក អ៊ីហ្សាក់) ។
ប្រទេសចំនួនបួននៅតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ មានប្រ៊ុយណេ, ម៉ាឡេស៊ី, ហ្វីលីពីន និងប្រទេសវៀតណាម - ព្រមទាំងតៃវ៉ាន់បានទាមទារដែនសមុទ្រនេះដូចគ្នា។
វៀតណាម ស្ថិតនៅក្នុងចំណោមប្រទេសអ្នករិះគន់ខ្លាំងជាងគេ ចំពោះចិនដែលទាមទារយកទឹកដីដែលមានជំលោះនោះ។ កាលពីឆ្នាំ ២០១៤ ប្រទេសចិនបានផ្លាស់ប្តូរការដ្ឋានខួងប្រេងមួយចូលទៅក្នុងទឹកដីដែលមានជម្លោះដ៏ចម្រូងចម្រាស ដែលជំរុញឱ្យមានកុបកម្មនៅក្នុងប្រទេសវៀតណាមផងដែរ។
ជាងនេះទៅទៀត ចិនបានធ្វើសកម្មភាពក្នុងសមុទ្រដែលមានកំពុងមានជំលោះ ដែលប្រការនេះនាំឱ្យមានការរិះគន់ពីសហរដ្ឋអាមេរិក ហើយសហរដ្ឋអាមេរិកនឹងធានាស្វែងរកឱ្យបាននូវសេរីភាពនៃការធ្វើនាវាចរណ៍នៅតាមផ្លូវទឹកជំលោះនោះ ដែលដែនទឹកជំលោះនោះជាច្រកពាណិ ជ្ជកម្មពិភពលោកមួយ អាចមានសមត្ថភាពរកប្រាក់ចំណូលបានប្រមាណ ៥ ពាន់ពាន់លានដុល្លារប្រចាំឆ្នាំលើនាវាចរណ៍ដែលបានឆ្លងកាត់។
យ៉ាងណាជំលោះសមុទ្រចិនខាងត្បូង បានជំរុញឱ្យមានភាពតានតឹងរវាងសមាជិកនៃសមាគមប្រជាជាតិអាស៊ីអាគ្នេយ៍ខ្លួនឯង ដែលអាស៊ានបរាជ័យក្នុងឯកភាពគ្នាធ្វើសកម្មភាពភាពប្រឆាំងនិងក្រុងប៉េកាំង។
កាលពីខែមុន ប្រទេសហ្វីលីពីនបានឈ្នះក្តីប្រឆាំងនឹងចិន ដោយមជ្ឈឹត្តការអន្តរក្រុងឡាអេដែលមានការគាំទ្រដោយអង្គការសហប្រជាជាតិ បានច្រានចោលការអះអាងក្រុងប៉េកាំង ដែលទាមទារដែនសមុទ្រនោះ។
ប៉ុន្តែចិនវិញ ក៏បានធ្វើពហិការមិនចូលរួមក្នុងសវនាការ និងបានបដិសេធមិនព្រមទទួលស្គាល់សេចក្តីសម្រេចនេះដែរ៕ ប្រភព៖CNA
