ភ្នំពេញ៖ ការមិនចុះសម្រុងគ្នារវាងបក្សប្រឆាំង និងបក្សដឹកនាំប្រទេសនាពេលបច្ចុប្បន្នដែលនាំឱ្យស្ថានភាព សិទិ្ធមនុស្ស កាន់តែអាក្រក់នេះ បាននាំឱ្យមានការព្រួយបារម្ភយ៉ាងខ្លាំង ពីសំណាក់ សហគមន៍អន្តរជាតិ ជាពិសេសប្រទេសដែលជួយបញ្ចប់សង្គ្រាមស៊ីវិល នៅកម្ពុជា។ ដោយសារករណីនេះ សហរដ្ឋអាមេរិក ដែលជាប្រទេសមានឥទ្ធិពលជាងគេនៅលើពិភពលោក បានសម្រេចបញ្ចូនមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់របស់ខ្លួន ម្នាក់ទទួលបន្ទុកសិទ្ធិមនុស្ស និងការបោះឆ្នោត មកសិក្សាស្វែងរកការពិត ពីកំណត់ហេតុសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជា ដែលគេថាមានភាពកាន់តែអាក្រក់នៅពេលចុងក្រោយនេះ។
តាមរយៈទស្សនកិច្ចរបស់លោក Tom Malinowski នេះក្រុមអុ្នកវិភាគកម្ពុជា ពិនិត្យឃើញថា ទស្សនកិច្ចនេះអាចជាសុចនាករណ៍ ប្រាប់កម្ពុជាថាអាមេរិកនឹងមិនទុកឱ្យកម្ពុជា ដើរចេញពីគន្លងប្រជាធិបតេយ្យឡើយ។ តែអ្នកនាំពាក្យបក្សកាន់អំណាច បែរជាយល់ខុសពីនេះវិញ ។ សូមស្ដាប់កញ្ញា ច្រឹក ស្រីអូន ធ្វើអធិប្បាយបន្ថែមដូចតទៅនេះ៖
ទស្សនកិច្ចរបស់លោកឧបការីរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសសហរដ្ឋអាមេរិកលោក Torm Malinowski ទំនងមិនមែនជាធ្វើឡើង ដោយមិនមានការព្រាងទុកនោះទេ គឺជាការពិតបានកើតឡើង តែប៉ុន្មានថ្ងៃប៉ុណ្ណោះ បន្ទាប់ពីគណៈកម្មាធិការកិច្ចការបរទេស នៃសភាអាមេរិក បានអនុម័ត សេចក្ដីសម្រេចលេខ ៧២៨ ដែលដាក់ប្រទេសកម្ពុជា ជារដ្ឋមួយមានការរំលោភបំពានសិទ្ធិសេរីភាព របស់ពលរដ្ឋគួរព្រួយបារម្ភ ហើយបារម្ភមួយទៀតនោះ គឺខ្លាចប្រទេសកម្ពុជា កាន់តែរអិលឆ្ងាយពីគន្លងប្រជាធិបតេយ្យសេរីពហុបក្ស។
សេចក្ដីសម្រេចនេះ ក៏កើតឡើងបន្ទាប់ពីក្រុមប្រឹក្សាសិទិ្ធមនុស្ស អង្គការសហប្រជាជាតិសម្រេចដាក់កម្ពុជា ក្នុងរូបភាពអាក្រក់ដូចនេះដែរ។ បន្ថែមលើនេះសភាសហភាពអឺរ៉ុប គំរាមផ្ដាច់ជំនួយ សម្រាប់កម្ពុជាទៀតផង។
ទាំងនេះហើយមើលទៅ ដែលក្រុមអ្នកវិភាគគិតថាទស្សនកិច្ចរបស់លោក Torm Malinowski អាចនាំកម្ពុជា ទៅរកវេទិកាអន្តរជាតិមួយ និយាយកំណត់ត្រាសិទ្ធិមនុស្ស ដ៏គួរឱ្យព្រួយបារម្ភ។
លោកបណ្ឌិ មាស នី ជាអ្នកស្រាវជ្រាវដើម្បីអភិវឌ្ឍន៍សង្គម និងជាអ្នកវិភាគ ពិនិត្យឃើញថា ទស្សនៈកិច្ចរបស់ឧបការីរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសសហរដ្ឋអាមេរិក លោក Torm Malinowski គឺ ដូចជាគ្មានការត្រៀមទុកជាមុនទេ តែការបំពេញបេសកម្មមួយស្វែងរកការពិតនៃកំណត់ត្រាសិទ្ធិមនុស្សនៃប្រទេសកម្ពុជា ហើយដែលជាការជំរុញរបស់សមាជិកសភាអាមេរិក។
‹‹ខ្ញុំគិតថាការធ្វើទស្សនៈកិច្ចរបស់លោកឧបការីរដ្ឋមន្ត្រីសហរដ្ឋអាមេរិចវាជាផ្នែកមួយដែលមិនស្រុកគេមិនមានអំណាចប្រមូលផ្តុំដូចនៅក្នុងស្រុកយើងនោះទេអញ្ចឹងពេលសមាជិកសភាដាក់សំណើរឬវិធានការអ្វីមួយទៅរដ្ឋាភិបាលខាងរដ្ឋាភិបាលក៏ត្រូវតែមានគោលការណ៍មកអង្កេតកាណ៍។…ខ្ញុំគិតថាដំណើរទស្សនៈកិច្ចរបស់លោកឧបការីរដ្ឋមន្ត្រីសហរដ្ឋអាមេរិចនេះជាតំណើរការស្វែងរកការពិតកាលណាគេបានហើយគេនឹង របាយកាណ៍ជូនរដ្ឋាភិបាលដើម្បីការងារបន្ត››។
លោកពន្យល់ថាកាលដែល អន្តរជាតិលើកឡើងពីការបញ្ហារំលោភសិទ្ធិសង្គមស៊ីវិល និង បក្សប្រឆាំងហើយសហភាពអឺរ៉ុបគំរាម ផ្តាច់ជំនួយមកកម្ពុជាព្រោះការមិនគោរពសិទ្ធមុនស្សជាដើម គឺសញ្ញាអាក្រក់មួយចំពោះកម្ពុជា។ លោកថាតាមរយៈលោក Torm Malinowskiគឺអាច ប្រឈមមុខអ្វីថ្មីមួយទៀតប្រសិនបើ ពុំមានដំណោះស្រាយ បញ្ចប់កំដៅនយោបាយ ។
ទស្សនៈកិច្ចមកកម្ពុជារយៈពេល២ថ្ងៃគឺ១៨និងទី១៩កក្កដានេះ លោកឧបការីរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេស សហរដ្ឋអាមេរិក លោក Tom Malinowski ក៏បានទទូចឲ្យកម្ពុជាទម្លាក់បទចោទ លើមន្ត្រីបក្សប្រឆាំង មន្ត្រីអាដហុក និងមន្ត្រីគ.ជ.ប ហើយជំរុញឱ្យស្ថានការណ៍នយោបាយមានភាពល្អប្រសើរឡើងវិញ ដែលលោកថាការបោះឆ្នោតខាងមុខនេះ មានសារៈសំខាន់ បើកម្ពុជាបើកចំហសេរីភាពសម្ដែងមតិ។
លោកបានជំរុញដូចនេះ ក្នុងជំនួបជាមួយរដ្ឋលេខាធិការក្រសួងការបរទេសលោក អ៊ុច បូររិទ្ធ។ តែបែបនេះក្ដី លោក អ៊ុច បូររិទ្ធ អះអាងថាកម្ពុជាមិនបានគាបសង្កត់សិទ្ធិមនុស្ស អ្វីឡើយ។
លោក សូ ចន្ថា សាស្ត្រាចារ្យនយោបាយយល់ឃើញថាដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់លោក Torm Malinowski ក៏មានន័យថាសហរដ្ឋអាមេរិចចង់ឲ្យមានការអនុវត្តលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅ កម្ពុជាឲ្យមានភាពល្អប្រសើរឡើងវិញ។
លោកបន្តថាប្រសិនបើកម្ពុជាមិនអនុវត្តការគោរសិទ្ធិមនុស្សនោះទេ គឺជះឥទ្ធិពលអាក្រក់ដល់កម្ពុជាហើយអាចប៉ះពាល់ដល់សេដ្ឋកិច្ចកិច្ចនៅពេលខាងមុខ។ លោកគិតថាទាំង សហភាពអឺរ៉ុប និងអាមេរិកអាចផ្ដាច់ជំនួយ ឬដាក់សម្ពាធលើការនាំចេញផលិតផលក្នុងស្រុករបស់កម្ពុជាដែលលោកថា មុខមាត់កម្ពុជាពិតអាប់ឱននៅលើឆាកអន្តរជាតិ។
‹‹សម្រាប់កាលៈទេសៈបច្ចុប្បន្នរដ្ឋាភិបាលគួរគិតឡើងវិញទីមួយធ្វើយ៉ាងណាស្ថានការណ៍ គោរពសិទ្ធមនុស្សល្អឡើងវិញ ដោយគោរពតាមច្បាប់រដ្ឋធម្មនុញ្ញដែលមានចែង យ៉ាងច្បាស់ពីការគោលការណ៍សិទ្ធសេរីភាពប្រជាធិបតេយ្យ ហើយរដ្ឋាភិបាលគួរពិនិត្យនូវអនុសាស្ត្រដែលគេផ្តល់ឲ្យជាជាងការទាត់ចោល››។
លោកបន្តថារដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាគួរតែឱ្យតំម្លៃខ្ពស់ចំពោះទស្សនកិច្ចរបស់លោក Tom Malinowski។
ចំណែកលោក ហេង ស្រ៊ាង អ្នកស្រាវជ្រាវពីសង្គម និងនិយោបាយ ហើយជាអ្នកវិភាគម្នាក់ដែរ លោកពិនិត្យឃើញថាការមកទស្សនកិច្ច របស់ឧបការីរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសសហរដ្ឋអាមេរិក គឺជាការព្រួយបារម្ភយ៉ាងខ្លាំងពីប្រទេសមហាអំណាចមួយនេះ លើបញ្ហារំលោភសិទ្ធនៅកម្ពុជា។ លោកថាអាមេរិក ពិតជាមានឥទ្ធិពល ដែលធ្វើអោយមានការប្រែប្រួលនយោបាយនៅកម្ពុជា។
‹‹ជាវិបត្តធំសម្រាប់ស្រុកយើងដែលមានឈ្មោះអាសោចនៅអន្តរជាតិនាពេលបច្ចុប្បន្នហើយទីពីរធ្វើឲ្យបរទេសធំដែលមានទន់វិនិយោគគេមិនមករកស៊ីស្រុកខ្មែរគេមានលុយគេមានទន់គេទៅដាក់ប្រទេសជិតខាងមានថៃ ឡាវ វៀតណាមជាដើម។និងធ្វើឲ្យប្រជាជនរស់នៅដោយភាពភ័យក្លាចជាដើមដូចជាជីវិតលោក កែម ឡី និងជីវិតអ្នកមានចំនេះដឹងនិងស្រលាញ់សិទ្ធសេរីភាពជាដើម››។
លោក គិតថាប្រសិនបើកម្ពុជានៅតែបន្តការមិនកែតំរូវ នឹងធ្វើឲ្យលំហូរវិនិយោទុននៅកម្ពុជារត់ទៅប្រទេសជិតខាង។
តែបែបនេះក្ដី លោក សុខ ឥសាន្ត អ្នកនាំពាក្យបក្សប្រជាជនកម្ពុជាមិនយល់ស្របចំពោោះ ការយល់ឃើញរបស់អ្នកវិភាគទាំងនេះទេ។
លោក ថាកម្ពុជាស្វាគមន៍ចំពោះទស្សនកិច្ចរបស់ Tom Malinowski បើទោះជាលោក Torm នេះ មកវាយតម្លៃសា្ថនភាពនយោបាយនៅកម្ពុជា ក៏ដោយ។
តែទន្ទឹមនឹងនេះ លោកថារដ្ឋាភិបាលមានការព្រួយបារម្ភខ្លះដែរចំពោះការដាក់សម្ពាធពីសហរដ្ឋអាមេរិក ឬប្រទេសណាមួយ។
‹‹យើងចេះតែមានការបារម្ភហើយ តែបើថាឲ្យបារម្ភដល់បាត់ម្ចាស់ការហ្នឹងយើងមិនបាត់ម្ចាស់ការទេព្រោះយើងជាអ្នកគ្រប់គ្រងអំណាច យើងត្រូវតែមានវិធីផ្សេងៗដើម្បីដំណើរការឲ្យសេដ្ឋកិច្ចរបស់យើង ស្ថេរភាព និងនិរន្ដរ៍ភាព ប៉ុន្ដែគ្រាន់តែការបិតនេះវាប៉ះពាល់កំលាំងធំ››។
ក្រុមអ្នកវិភាគដែលវិទ្យុស្ដ្រី បានសុំការពន្យល់និងបកស្រាយជុំវិញទស្សនកិច្ចរបស់លោក Tom Malinowski ពួកគាត់បានលើកឡើងដូចៗគ្នាថា ទស្សនកិច្ចរបស់អ្នកការទូតជាន់ខ្ពស់អាមេរិករូបនេះអាចជា ជំហានដំបូងដើម្បីមកធ្វើការវាយតម្លៃហើយ ចុងក្រោយអាមេរិកនឹងកំណត់យុទ្ធសាស្ដ្ររបស់ខ្លួនថ្មីទៀតលើប្រទេសកម្ពុជាគឺធ្វើយ៉ាងណា ឲ្យមាននៅមុនការបោះឆ្នោតឆ្នាំ ២០១៧ និង ឆ្នាំ២០១៨៕
