ភ្នំពេញ៖ សម្ដេច ហ៊ុន សែន នាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជា នៅថ្ងៃចន្ទទី១៣ ខែមិថុនា នេះ បានប្រតិកម្មធ្ងន់ៗវាយប្រហារលើបក្សប្រឆាំង សង្គមស៊ីវិល និង សហគមន៍អន្តរជាតិ ករណីទិដ្ឋភាពនយោបាយដែលសម្ដេចថា គ្មានការចរចារឿងបុគ្គល ព្រោះជាដែនសមត្ថកិច្ចតុលាការ ហើយមិនខ្លាចផ្ដាច់ជំនួយ ខណៈសម្ដេចថាកម្ពុជាមិនស្ថិតនៅក្រោមការចង្អុលបង្ហាញពីប្រទេសណាមួយឡើយ។ សម្ដេច ហ៊ុន សែន បានថ្លែងដូចនេះ នៅក្នុងពិធីប្រគល់សញ្ញបត្រដល់និស្សិតសាកលវិទ្យាល័យភូមិន្ទភ្នំពេញ នាព្រឹកថ្ងៃចន្ទនេះ។ តែបែបនេះក្ដី អ្នកវិភាគនិយាយថា កម្ពុជាមិនមែនរដ្ឋមួយមានសក្ដានុពលគ្រាន់គ្រាន់ទេ គឺសូម្បីប្រទេសជិតខាងក៏កម្ពុជានៅតែក្រោមឥទ្ធិពលគេដែរ ។
សម្តេច ហ៊ុន សែន នាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជាមានប្រសាសន៍ថា ប្រទេសកម្ពុជាពុំមានវិបត្តិនយោបាយដូចទៅនឹងអ្វីដែលមនុស្សមួយចំនួនបានលើកទ្បើងនោះទេ ហើយកម្ពុជាក៏មិនស្ថិតក្រោមការបង្គាប់បញ្ជាពីប្រទេសណានោះដែរ ព្រោះប្រទេសកម្ពុជាមាននយោបាយឯករាជ្យរបស់ខ្លួន។ សម្ដេចមានប្រសាសន៍ថា មិត្តរបស់កម្ពុជាគឺចិន ដែលសម្ដេចថាគេមិនដែនប្រើឥទ្ធិពលលើកម្ពុជាម្ដងទេ។ សម្តេច ហ៊ុន សែន ៖
«ហើយចិនមិនដែលគំរាមកម្ពុជាពីអង្កាល់នោះដែរសូមទោសកម្ពុជាមាននយោបាយឯករាជ្យរបស់ខ្លួន ហើយចិនក៏មិនដែលទៅប្រដៅកម្ពុជាថាត្រូវធ្វើនេះធ្វើនោះដែរ ប៉ុន្តែខ្ញុំសូមគ្រាន់តែប្រាប់អញ្ចេះសូមអ្នកដទៃកុំគំរាមកម្ពុជារឿងអីអាងកាត់ ពេលខ្លះខ្ញុំថាកាត់ៗទៅអ្នកដែលងាប់មុនគេអ្នកណា អ្នកងាប់មុនគេគឺអ្នកស៊ីប្រាក់ខែ អ្នកងាប់មុនគេគឺអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលដែលស៊ីប្រាក់ខែបរទេស..»។
សម្តេច ហ៊ុន សែនក៏បានផ្តាំផ្ញើទៅជនបរទេសមួយចំនួនដែលបានលូកដៃចូលរឿងផ្ទៃក្នុងរបស់កម្ពុជា។ សម្តេច ហ៊ុន សែន៖
«ហើយជនបរទេសខ្លះក្តាប់ឱ្យបាន បើក្តាប់សុំណុំរឿងមិនបានមិនស្គាល់អង្គហេតុ មិនស្គាល់អង្គច្បាប់សុំកុំនិយាយវាប៉ះពាល់ដល់សិទ្ធិឋានៈក្នុងរដ្ឋអធិបតេយ្យ អ្នកឯងត្រូវតែជួយនិយាយប្រាប់អ្នកដែលធ្លាប់ធ្វើខុសឱ្យកែខ្លួនទៅទើបវាត្រូវជាង..»
ទាក់ទងនឹងការលើកទ្បើងខាងលើនេះដែរ សាស្ត្រចារ្យវិទ្យាសាស្ត្រនយោបាយ លោក សូ ចន្ថាមានប្រសាសន៍ថា ប្រទេសកម្ពុជាកំពុងស្ថិតនៅក្រោមឥទ្ធិពលពីបណ្តាប្រទេសមួយចំនួន។ លោក សូ ចន្ថា ថា ស្ថិតនៅក្រោមឥទ្ធិពលនោះព្រោះថា កម្ពុជាកំពុងស្ថិតនៅក្រោមឥទ្ធិពលនយោបាយ ឥទ្ធិពលសេដ្ឋកិច្ច ដែលគេហៅថាអាណានិគមសេដ្ឋកិច្ចបែបថ្មី មានន័យថា កម្ពុជាកម្លាំងផលិតមានតិច ហើយកម្លាំងនាំចូលមានច្រើន។ លោកពន្យល់ថា បើប្រទេសដែលនាំគ្រឿងឧបភោគ ឬសម្ភារៈផ្សេងៗទាំងនោះបិទច្រកព្រុំដែនចូលកម្ពុជានោះ នឹងធ្វើឱ្យកម្ពុជាខ្វះទំនិញប្រើប្រាស់ ដែលកម្ពុជាស្ថិតក្រោមឥទ្ធិពលអាណានិគមសេដ្ឋកិច្ចបែបថ្មី និងអាណានិគមនិយមបែបថ្មីដែលជាស្រមោលអរូបិយ។
លោក សូ ចន្ថាបានផ្តល់អនុសាសន៍ថាដើម្បីកុំឱ្យកម្ពុជាស្ថិតនៅក្រោមឥទ្ធិពលពីប្រទេសណាមួយនោះថ្នាក់ដឹកនាំរដ្ឋាភិបាលត្រូវមានវិធានការមួយចំនួនដូចជា៖
«ដើម្បីកុំឱ្យកម្ពុជាយើងមិនស្ថិតនៅក្រោមឥទ្ធិពល ឬអំណាចរបស់បរទេសណាមួយគឺទី០១ ត្រូវពង្រឹងពិវិស័យនយោបាយដោយយើងផ្តោតទៅលើនយោបាយអន្តរជាតិ យើងមិនប្រកាន់ប្រទេសណាមួយត្រូវតែឱបប្រទេសណាមួយនោះទេ ទី០២យើងត្រូវពង្រឹងនូវវិស័យសង្គមមានន័យថាយើងផ្តោតទៅលើស្ថាប័នរដ្ឋឱ្យមានលក្ខណៈប្រជាធិបតេយ្យ»។
ចំណែកអ្នកស្រាវជ្រាវពីការអភិវឌ្ឍសង្គមលោកបណ្ឌិត មាស នី ក៏យល់ឃើញដូចលោក សូ ចន្ថាផងដែរ។ លោកមើលឃើញថា កម្ពុជាស្ថិតនៅក្រោមឥទ្ធិពលពីបណ្តាប្រទេសមួយចំនួនផងដែរ តាមរយៈនយោបាយ និងសេដ្ឋកិច្ច។
លោក បណ្ឌិត មាស នី បន្តថាប្រទេសនីមួយនៅលើពិភពលោកមិនអាចរស់នៅតែម្នាក់ឯងបាននោះទេ មានន័យថាប្រទេសនីមួយៗតែងតែមានការពឹងផ្អែកគ្នាទៅវិញទៅមកដើម្បីបម្រើផលប្រយោជន៍រៀងៗខ្លួន។
លោក មាស នីបានបញ្ជាក់ផងដែរថាប្រទេសកម្ពុជាបានស្ថិតនៅក្រោមឥទ្ធិពលពីប្រទេសមួយចំនួន ហើយការទទួលឥទ្ធិពលទាំងនោះតាមរយៈសេដ្ឋកិច្ច និងនយោបាយជាដើម។ លោក មាស នីស្នើឱ្យអ្នកនយបាយត្រូវផ្សះផ្សារគ្នាទ្បើងវិញដើម្បីចូលរួមកសាងជាតិជាជាងការយកខ្មែរជាសត្រូវគ្នាឯង។ លោក មាស នី៖
«យើងមិនបាច់ចាំទៅមើលពីប្រទេសឆ្ងាយពីយើងនោះទេសូម្បីតែប្រទេសជិតខាងយើងដែលមានថៃ និងវៀតណាមក៏យើងមិនអាចជៀសផុតពីការទទួលឥទ្ធិពលពីគេនោះទេដូចជាវៀតណាមយើងទទួលឥទ្ធិលមិនមែនត្រឹមតែសេដ្ឋកិច្ចអីនោះទេ ទាំងនយោបាយផងអីហ្នឹងយើងទទួលឥទ្ធិពល»។
ប្រទេស កម្ពុជាបាន បញ្ចប់សង្គ្រាមស៊ីវិល នៅឆ្នាំ១៩៩១ តាមរយៈកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាព ក្រុងប៉ារីស ដោយមានប្រទេសធំមួយចំនួន ជួយបញ្ចប់សង្គ្រាមនេះ ក្នុងនោះមានអាមេរិក បារាំង អង់គ្លេស ចិន រុស្ស៊ី ប៉ុន្តែតាមរយៈកិច្ចព្រមព្រៀងនេះ កម្ពុជាមានការអភិឌ្ឍៃន៍ យ៉ាងខ្លាំង ដោយសារ ការផ្ដល់ជំនួយពីបរទេស មានសហភាពអឺរ៉ុប ជប៉ុន អាមេរិក ជាដើម។ តែក្នុងពីធីមួយនៅព្រឹកមិញនេះ សម្ដេចហ៊ុន សែន មិនបារម្ភឡើយចំពោះ ការគំរាមកាត់ជំនួយ មកកាន់កម្ពុជា ដែលសម្ដេចថា អ្នកដែលរងគ្រោះគឺមានតែ បុគ្គលិកអង្គការសង្គមស៊ីវិល ប៉ុណ្ណោះ៕
