ភ្នំពេញ៖ នៅថ្ងៃទី ៣១ ខែធ្នូ ឆ្នាំ ២០១៦ នេះ ប្រជាពលរដ្ឋរងគ្រោះដោយសារបញ្ហាដីធ្លី អង្គការសង្គមស៊ីវិល ព្រមទាំងព្រះសង្ឃប្រមាណ ៣០០ នាក់និងអង្គ បានចាប់ផ្តើមយុទ្ធនាការ បញ្ឈប់ការលុបបឹងធម្មជាតិនៅក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ។ ការផ្តើមឱ្យមានយុទ្ធនាការនេះ ដោយពួកគេមើលឃើញថា បឹងមួយចំនួននៅក្នុងរាជធានីភ្នំពេញត្រូវបានលុប ហើយការលុបទឹកទាំងនោះបាន បង្កឱ្យមានផលប៉ះពាល់យ៉ាងខ្លាំងដល់ការរស់នៅរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ បរិស្ថាន និងសោភ័ណ្ឌភាពទីក្រុង។ បឹងធម្មជាតិនៅរាជធានីភ្នំពេញ មានចំនួន ២៥ ត្រូវបានលុបនៅក្នុងរយៈពេល ១០ ឆ្នាំចុងក្រោយនេះ។ ជាអកុសលយុទ្ធនាការនេះ ត្រូវខកខានដោយតែសមត្ថកិច្ចឡោមព័ន្ធ មិនឱ្យចេញដើរក្បួន ដែលពួកគេបានមកប្រមូលផ្ដុំគ្នានៅតំបន់បឹងកក់ ។
ដើម្បីជ្រាប បញ្ហានេះ ជាបន្តថា សូមស្តាប់បទយកការណ៍ដែលរៀបចំដោយកញ្ញា ឆេង ណាតាដូចតទៅ៖
ប្រជាពលរដ្ឋមកពីសហគមន៍នានានៅរាជធានីភ្នំពេញ ផ្តើមឱ្យមានយុទ្ធនាការប្រឆាំងនឹងការលុបបឹងធម្មជាតិ បានចាប់ផ្តើមជួបជុំ នៅម៉ោង ៨ ព្រឹក នៅវាលខ្សាច់ក្នុងតំបន់បឹងកក់ ដែលអតីតជាបឹងធម្មជាតិដ៏ធំមួយ។ យុទ្ធនាការកាលពីព្រឹកមិញនេះ ក្រុមប្រជាពលរដ្ឋទាំងនោះ មានគោលបំណងដាក់ញតិទៅរដ្ឋសភា ដើម្បីអន្តរាគមន៍បញ្ឈប់ជាបន្ទាន់នូវការលប់បឹងធម្មជាតិ។
មុនពេលហែរញតិ្ត ប្រជាពលរដ្ឋបានដាំផ្កាឈូកនៅលើដីខ្សាច់ តំណាងឱ្យឈូកដែលដុះក្នុងបឹង។ បន្ទាប់ពីបានឡើងអានញត្តិ និង បញ្ចេញមតិផ្សេងៗនៅលើវាលខ្សាច់ សកម្មជនដីធ្លីបានរៀបចំក្បួនជាពីរជួរ ដើម្បីដើរហែរញត្តិទៅកាន់រដ្ឋសភា។
គម្រោងហែរក្បួនដើម្បីយកញត្តិនៅរដ្ឋសភាជាតិ មិនបានប្រព្រឹត្តិដូចបំណងឡើយ។ ការខកខាននេះ គឺបន្ទាប់ពីពួកគាត់បានដើរហែរបានចំងាយ ៥០ ម៉ែត្រ ត្រូវបានអាជ្ញាធរ រួមមានកងកម្លាំងសន្តិសុខរបស់សាលារាជធានភ្នំពញ និងកម្លាំងដែលប្រដាប់ទៅដោយខែល ប្រមាណជា ១០០ នាក់រារាំងមិនឲ្យពួកគេ។ អាជ្ញាធរ លើកឡើងថា ការហែរក្បួនរបស់ប្រជាពលរដ្ឋទាំងនោះធ្វើកកស្ទះចរាចរណ៍។
ការរារាំងនេះ ត្រូវបានមន្ត្រីសង្គមស៊ីវិលមួយរូបរិះគន់ថា ការអនុវត្តច្បាប់នៅកម្ពុជាមានស្តង់ដារពីរ។ លោក ណៃ វ៉ងដា អនុប្រធានផ្នែកស៊ើបអង្កេតនៃអង្គការអាដហុក ដែលឃ្លាំមើលការហែរក្បួនរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ ដើម្បីប្រឆាំងការលុបបឹងធម្មជាតិ បាននិយាយថា បើគេពិនិត្យទៅលើ ការតវ៉ារបស់ក្រុមនិស្សិត ទាមទារឱ្យលោក កឹម សុខា បកស្រាយរឿងខ្សែអាត់សំឡេងឆ្លងឆ្លើយរឿងស្នេហា គឺមានលក្ខណៈផ្ទុយគ្នា ។ លោកបន្តថាការតវ៉ារបស់ក្រុមនិស្សិតត្រូវបានអាជ្ញាធរ ប៉ូលីសចរាចរណ៍ ជួយសម្រួលយ៉ាងរលូន ចំណែកប្រជាពលរដ្ឋដែលហែក្បួនដោយសន្តិវិធី បែរជាត្រូវបានអាជ្ញាធររារាំង។
លោកបន្តថា ករណីនេះបានបញ្ជាក់ឱ្យឃើញថា ការអនុវត្តច្បាប់របស់សមត្ថកិច្ច មិនស្មើភាពគ្នា មាននិយាមពីរខុសគ្នា ដែលលោកថាថានេះជាការរើសអើងចំពោះប្រជាពលរដ្ឋករណីរងគ្រោះដីធ្លី។
លោក ណៃ វ៉ងដា ៖ «យើងគ្រាន់តែមានការចម្លែក ថាហេតុអីបានជាការអនុវត្ត មានលក្ខណៈស្តង់ដារ ការអនុវត្តមិនស្មើភាពគ្នា រវាងក្រុមអ្នកដង្ហែរដោយសន្តិវិធីដូចគ្នា។ខ្ញុំថាសមត្ថកិច្ច ជាពិសេសខាងសមត្ថកិច្ចចរាចរណ៍ អាចរៀបរយចរាចរណ៍ថាតើឥឡូវ ត្រូវរៀបក្បួនយ៉ាងម៉េច អាចដង្ហែរដោយមិនស្ទះចរាចរណ៍ ដោយមិនប៉ះពាលសណ្តាប់ធ្នាប់។»
បន្ទាប់ពីមានចរចាគ្នារវាងក្រុមអ្នកតវ៉ា និង សមត្ថកិច្ចចម្រុះ អស់រយៈពេលជាងមួយម៉ោង និងក្រោយពេលដែលក្បូនបានរំសាយ។ សមត្ថកិច្ចបានបើកផ្លូវ ហើយក្រុមអ្នកប្រជាពលរដ្ឋដែលសល់គ្នាប្រមាណ ៥០ នាក់ ត្រូវបានអនុញ្ញាតឱ្យជិះម៉ូតូ និងរ៉ឺម៉កកង់បី ទៅរដ្ឋសភា ដើម្បីដាក់ញតិតាមការគ្រោងទុកដោយគ្មានការប៉ះទង្គិចគ្នានោះឡើយ។
អ្នកស្រី ទេព វន្នី តំណាងសហគមន៍បឹងកក់ ឈរកាន់មេក្រូខាងមុខប្រជាពលរដ្ឋ ឈរកាន់បណ្តានៅមុខរដ្ឋសភា បានថ្លែងថាការលុបបឹងធម្មជាតងិមួយចំនួននៅក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ បានបង្កផលលំបាកយ៉ាងធ្ងធ្ងរដល់ប្រជាពលរដ្ឋ ហើយវាមិនបានផ្តល់ប្រយោជន៍អ្វីដល់ប្រជាពលរដ្ឋ ក៏ដូចជាប្រទេសជាតិឡើយ។ ផ្ទុយទៅវិញការលុបបឹង បានបង្កឱ្យមានបម្រែបម្រួលអាកាសធាតុ ធ្វើឱ្យទីក្រុងភ្នំពេញបាត់បង់នូវសោភ័ណ្ឌភាព និងទីក្រុងលិចលង់នៅពេលមានភ្លៀងធ្លាក់ជាដើម។
លើកបង្ហាញរូបថតលោក ប៉ា សុជាតិវង្ស អភិបាលរាជធានីភ្នំពេញ និងលោក កែវ ជុតិមា អតីតអភិបាលរាជធានីភ្នំ ពេញ និង ជាសមាជិកសភាមកពីគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា តំណាងសហគមន៍រងគ្រោះដីធ្លីរូបនេះ បានស្រែកតាមឃោសនស័ព្ទ ដោយចោទប្រកាន់ទៅលើទៅលោក ប៉ា សុជាតិវង្ស និងលោក កែវ ជុតិមា ថារួមគ្នាជាមួយឈ្មួញ ដើម្បីលុបបឹងកក់ ដែលជាបឹងធម្មជាតិមានអាយុកាលជាច្រើនរយឆ្នាំមកហើយ។
ទន្ទឹមនឹងនេះ អ្នកស្រី ទេព វន្នី បានស្នើឱ្យរដ្ឋសភា កោះហៅអភិបាលរាជធានីភ្នំពេញ និងអតីតអភិបាលរាជធានីភ្នំពេញ មកឆ្លើយបំភ្លឺទាក់ទងនឹងនឹងការលុបបឹងជាច្រើនកន្លែងនៅក្នុងរាជធានីភ្នំពេញផងដែរ។
«យើងមិនត្រូវការឱ្យបុគ្គលណាម្នាក់មកលុបបឹង ដើម្បីផលប្រយោជន៍ខ្លួនឯង ដើម្បីផលប្រយោជន៍ក្រុមបក្សហើយបំផ្លាញនូវទ្រព្យសម្បត្តិជាតិ ហើយបំផ្លាញនូវការរស់នៅរបស់ប្រជាពលរដ្ឋបានឡើយ។»
ជាការកត់សម្គាល់នៅ ព្រឹកនេះ មិនមានតំណាងរាស្ត្រ ឬ មន្ត្រីរដ្ឋសភាចេញមកទទួលញតិដូចសព្វមួយដងគឺ ខុសពីញតិ្តរបស់ក្រុមយុវជនដែលអះអាងថាជានិស្សិតមកពីសាកលវិទ្យាល័យនានានៅរាជធានីភ្នំពេញ ដែលដឹកនាំដោយយុវជន ស្រី ចំរើន ត្រូវបានលោក ឈាង វុន សមាជិករដ្ឋសភាពចេញមកទទួល និងសន្យាថាចាត់វិធានឱ្យបានលឿន។
តំណាងសហគមន៍ចំនួន ០៤ រូប បានអនុញ្ញតយកញ្ញតិ្តទៅដាក់ខាងផ្នែករដ្ឋបាលរបស់រដ្ឋសភា។ បន្ទាប់ពីបានដាក់ញ្ញត្តិរួចហើយ អ្នកស្រី ប៉ូវ សោភា តំណាងសហគមន៍បានប្រាប់ឱ្យដឹងថា៖«គេអត់និយាយសន្យាអីផង គ្រាន់តែសំណូមហើយសូមឱ្យញត្តិរបស់យើងហ្នឹង សុំឱ្យមានការអន្តរាគមន៍ ដូចញត្តិរបស់ក្រុមនិស្សិត ស្រី ចំរើន ផង ! ព្រោះអី ញត្តិរបស់សហគមន៍រងគ្រោះដីធ្លីហ្នឹងច្រើនមែនទែន … គេថាអាហ្នឹងជារឿងរបស់ថ្នាក់លើគេ មិនដឹងទេ»។
ជុំវិញការលុបបឹងនៅក្នុងទីក្រុងភ្នំពេញលោក អ៊ី សារ៉ុម នាយកប្រតិបត្តិសមាគមធាងត្នោត មានប្រសាសន៍ថា មកដល់ពេលនេះ បឹងនៅក្នុងរាជធានៅភ្នំពេញមិនតិចជាង ២៥ បឹងដែលត្រូវបានលុប។ លោកសង្កេតឃើញថា បឹងជាច្រើនត្រូវបានលុប គឺអំឡុងមុនឆ្នាំ ២០០០ ។
«ថ្មីៗនេះ ឃើញថានៅឆ្នាំ ២០០០ ជាង ឃើញថាមានការលុបបន្តបន្ទាប់ច្រើន។ យើងឃើញថា ចុងក្រោយនេះឃើញមានលុបបឹងស្នោរ ។ យើងមើលឃើញចំណុចសំខាន់មួយទៀតនៅបឹងទំនប់កប់ស្រូវ ដែលជាបឹងមួយលាតសន្ធឹងធំមែនទែន ហើយបច្ចុប្បន្ននេះសាលារាជធានីភ្នំពេញចាប់ផ្តើមធ្វើការលុបមួយចំនួន ហើយមានការអភិវឌ្ឍមួយចំនួនប៉ះពាល់ទៅលើបឹង…»។
នាយកប្រតិបត្តិសមាគមធាងត្នោតរូបនេះ បញ្ជាក់ថានាពេលបច្ចុប្បន្ននេះ បឹងនៅរាជធានីភ្នំពេញសល់មិនច្រើនទៀតទេ នៅមានតែបឹងទំនប់កប់ស្រូវ និងបឹងត្របែកតែប៉ុណ្ណោ ។ លោកថា បើរដ្ឋាភិបាលនៅតែបន្តអនុញ្ញាត ឱ្យលុបបឹង នោះវានឹងបង្កឱ្យមានផលប៉ះពាល់យ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ និងបាត់បង់នូវអត្តសញ្ញាណបឹងធម្មជាតិ។
សូមជម្រាបថា កាលពីថ្ងៃទី ២៨ មីនា ក្រសួងធនធានទឹក និងឧតុនិយម បានអំពាវនាវឱ្យបញ្ឈប់ការលុបបឹងនៅក្នុងរាជធានីភ្នំពេញផងដែរ។ យោងតាមរបាយការណ៍ស្រាវជ្រាវឆ្នាំ ២០១៥ របស់សមាគមធាងត្នោត បានរកឃើញថា បឹងធម្មជាតិក្នុងរាជធានីភ្នំពេញដែលត្រូវបានលុបក្រោមហេតុផលនៃការអភិវឌ្ឍនោះ មានចំនួន ២៥ រួមមាន៖ បឹងត្របែក១ និងបឹងត្របែក២, បឹងទំពុន១, បឹងទំពុន២, បឹងជើងឯក, បឹងស្នោរ, បឹងឈូក, បឹងសាឡាង, បឹងកក់, បឹងតាមោក ឬទំនប់កប់ស្រូវ, បឹងពោងពាយ និងបឹងបាយ៉ាបជាដើម៕
