ភ្នំពេញ៖ កសិករស្ត្រីឆ្នើមមកពីបណ្តាខេត្តមួយចំនួននៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា បានលើកឡើងថា ខ្វះទឹក ទុន និងទីផ្សារលក់ផលិតផលជាឧបសគ្គរាំងស្ទះចំពោះវិស័យកសិកម្មនៅកម្ពុជា។ តំណាងកសិករស្ត្រីឆ្នើមកម្ពុជា បានចាត់ទុកបញ្ហាទឹកសម្រាប់ធ្វើកសិកម្ម ដើមទុនកសិកម្ម និងស្វែងរកទីផ្សារសម្រាប់លក់ផលិតផលកសិកម្ម ជាអាយុជីវិតរបស់កសិករកម្ពុជានាពេលបច្ចុប្បន្ន។ តើកង្វះទឹក ទុន និងទីផ្សារលក់ផលិតផលជាឧបសគ្គចំពោះវិស័យកសិកម្មយ៉ាងដូចម្តេច?
វត្តមានជាតំណាងកសិករស្ត្រីឆ្នើមមកពីខេត្តបាត់ដំបង នៅក្នុងវេទិកាកសិករថ្នាក់ជាតិលើកទី៦ ស្តីពី «កសិករស្ត្រីឆ្នើមក្នុងវិស័យកសិកម្ម» អ្នកស្រី ខិល ខេម បាននិយាយថា ក្តីសង្ឃឹមរបស់កសិករនៅក្នុងតំបន់ដែលអ្នកស្រីរស់នៅ គឺពឹងលើទឹកសម្រាប់ធ្វើកសិកម្មចាំបាច់បំផុត។ ស្ត្រីវ័យជាង ៥០ ឆ្នាំ រូបនេះបានបន្តទៀតថា ខ្វះទឹក និង ប្រព័ន្ធធារាសាស្ត្រ កំពុងធ្វើឱ្យការបង្កបង្កើនផលកសិកម្មរបស់កសិករធ្លាក់ចុះយ៉ាងខ្លាំង ព្រោះប្រភពទឹកនាពេលបច្ចុប្បន្ន មិនគ្រប់គ្រាន់ឡើយសម្រាប់ផ្គត់ផ្គង់តំរូវការកសិករ។
តំណាងកសិករមកពីខេត្តបាត់ដំបងរូបនេះរៀបរាប់ឱ្យដឹងទៀតថា អ្នកស្រីនឹងកសិករឯទៀតនៅក្នុងស្រុកភូមិជាមួយគ្នា មិនខ្ជិលច្រអូសឡើយក្នុងកិច្ចការងារកសិកម្ម ព្រោះការធ្វើកសិកម្មមិនបានធ្វើឱ្យសមាជិកគ្រួសារចំណាកស្រុកទៅធ្វើការនៅក្រៅប្រទេសឡើយ ។ អ្នកស្រី ខិល ខេម បានឱ្យដឹងទៀតថា៖ «កសិករភាគច្រើននៅក្នុងតំបន់ភូមិស្រុកខ្ញុំគ្មានប្រាក់ ឬដើមទុនគ្រប់គ្រាន់សម្រាប់ធ្វើកសិកម្មនោះទេ។ ទន្ទឹមគ្នានេះកសិករភាគច្រើនបានខ្ចីប្រាក់ពីគ្រឹស្ថានមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុនានា មកធ្វើជាដើមទុន ដោយរង់ចាំដល់ពេលប្រមូលផលកសិកម្មទើបសងប្រាក់ទៅគ្រឹស្ថានមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុទាំងនោះវិញ»។ អ្នកស្រីថា ពេលលក់ផលិតផលកសិកម្ម កសិករបែរជាគ្មានទីផ្សារសម្រាប់លក់ទៅវិញ ហើយបញ្ហានេះកើតឡើងជារៀងរាល់រដូវប្រមូលផលកសិកម្ម។
អ្នកស្រី ខិល ខេម បានចាត់ទុកបញ្ហាគ្មានទីផ្សារសម្រាប់លក់កសិផលរបស់កសិករកម្ពុជាថា ដោយសារតែរដ្ឋាភិបាលបានអនុញ្ញាតិឱ្យប្រទេសជិតខាងនាំចូលផលិតផលកសិកម្មរវាយលុកដណ្តើមយកទីផ្សារផលិតផលក្នុងស្រុកយ៉ាងខ្លាំង។ ក្នុងនោះដែរ តម្លៃបន្លែផ្លែឈើ ឬ ផលិតផលកសិកម្មនាំចូលមកកម្ពុជា មានតម្លៃថោកជាហេតុនាំឱ្យប្រជាពលរដ្ឋសម្រេចចិត្តជ្រើសរើសផលិតផលទាំងនោះភ្លាមៗតាមតំរូវការ។
កំពុងឈរចាំបង្ហាញផលិតផលកសិកម្មរបស់ខ្លួនទៅកាន់អ្នកចូលរួម និងកសិករមកពីខេត្តផ្សេងទៀត តំណាងកសិករស្ត្រីឆ្នើមមកពីខេត្តកំពត អ្នកស្រី សុច ចន្ថា បាននិយាយថា កសិករនៅខេត្តកំពតកំពុងខ្វះទីផ្សារលក់ផលិតផលកសិកម្មរបស់ខ្លួន។ អ្នកស្រីថា កសិករលក់កសិផងចេញ មានស្រូវជាដើម លក់បានក្នុងតម្លៃទាប ហើយប្រាក់ដែលទទួលបាន មិនអាចកាត់កងទូទាត់នឹងថ្លៃដើមទុនក្នុងការចំណាយបានឡើយ ក្នុងនោះដែរកម្លាំងនៃការផលិតទៀតសោត ស្ត្រីបានបំពេញកិច្ចការក្នុងវិស័យកសិកម្មច្រើនជាងបុរស។
កសិករស្ត្រីឆ្នើមមួយរូបទៀត មកពីខេត្តកែប អ្នកស្រី ហ៊ុន សុខគា បាននិយាយថា៖ «បញ្ហាប្រឈមធំបំផុតរបស់កសិករនៅក្នុងសហ-គមន៍ដែលខ្ញុំរស់នៅគឺបញ្ហាខ្វះទឹកធ្វើកសិកម្ម»។ កសិកររូបនេះបានឱ្យដឹងថា ដោយសារខេត្តកែបជាតំបន់ គ្របដណ្តប់ដោយទឹកប្រៃ ព្រោះទឹកសាបសម្រាប់ធ្វើកសិកម្មមានតិចតួចបំផុត ហើយទឹកសាបមាននៅតាមតំបន់មួយចំនួនតែប៉ុណ្ណោះ។ ជាតំណាងកសិករនៅខេត្តកែប អ្នកស្រី ហ៊ុន សុខគា សុំឱ្យរាជរដ្ឋាភិបាល និង ភាគីនានាដែលធ្វើការងារពាក់ព័ន្ធនឹងវិស័យកសិកម្ម ជួយដល់កសិករដាំដំណាំតាមបែបធម្មជាតិឱ្យបានទូលំលាយ និងស្វែងរកទីផ្សារកសិកម្មផងដែរ។
និយាយបណ្តើរ លើកបង្ហាញពីផលិតផលកសិកម្មមានបន្លែ និង ស្ករត្នោតដែលខ្លួនផលិតដាក់តាំងក្នុងវេទិការកសិករថ្នាក់ជាតិបណ្តើរ អ្នកស្ត្រី ហុយ ផារិន កសិករស្ត្រីឆ្នើមមកពីខេត្តកំពង់ស្ពឺ បានឱ្យដឹងថា គ្មានទីផ្សារលក់ផលិតផលកសិកម្ម ជាកង្វល់ដ៏ធំបំផុតចំពោះស្ត្រីដែលដើរតួនាទីជាអ្នករកចំណូលរួមចំណែកលើកកម្ពស់ជីវភាពគ្រួសារ ។
ទន្ទឹមគ្នានេះ អ្នកស្ត្រី ហុយ ផារិន បាននិយាយថា៖ «ដ្បិតបច្ចប្បន្ននេះកសិករផលិតកសិផលបានក៏ពិតមែន ប៉ុន្តែចំនួននៃការផលិតហាក់នៅមានកម្រិតទាបនៅឡើយ ហើយប្រភពទឹក ទុន ព្រមទាំងទីផ្សារលក់ផលិតផលកសិកម្មជាអ្វីដែលកសិករក្នុងតំបន់អ្នកស្រីចង់បានបំផុត»។
ចំណែក លោក តឹក វណ្ណារ៉ា នាយកប្រតិបត្តិវេទិកានៃអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលស្ដីពីកម្ពុជា មានប្រសាសន៍ថា ប្រសិនបើបញ្ហាកសិកម្មមិនត្រូវបានដោះស្រាយ ឬ ស្វែងរកដំណោះស្រាយឱ្យបានសមស្របសម្រាប់កសិករនោះទេ នោះប៉ះពាល់លើជីវភាពគ្រួសារកសិករយ៉ាងខ្លាំង។ ទន្ទឹមគ្នានេះ កសិករស្ត្រីបានដើរតួនាទីសំខាន់ក្នុងដំណើរផលិតកម្មកសិកម្ម។
លោកមានប្រសាសន៍ថា៖ «ដើម្បីឱ្យផលិតផលកសិកម្មរបស់កសិករកម្ពុជា អាចប្រកួតប្រជែង និង មានវត្ដមាននៅក្នុងទីផ្សារក្នុងតំបន់អាស៊ានបាន ដរាបណាតម្លៃនៃវត្ថុធាតុដើមសម្រាប់ធ្វើកសិកម្មមានតម្លៃថោក ហើយកសិករលក់កសិផលចេញទៅវិញបានក្នុងតម្លៃសមរម្យ អាចឱ្យកសិករទទួលយកបាន ពេលនោះកសិករនឹងបង្កើនគុណភាពនៃការផលិតឱ្យកាន់តែល្អប្រសើរ»។
ថ្លែងនៅក្នុងវេទិកាកសិករថ្នាក់ជាតិលើកទី៦ ស្តីពី «កសិករស្ត្រីឆ្នើមក្នុងវិស័យកសិកម្ម» លោក ទី សុគន្ធ រដ្ឋលេខាធិការនៃក្រសួងកសិកម្មរុក្ខាប្រមាញ់និងនេសាទ និងជាសហប្រធានក្រុមការងារបច្ចេកទេសកសិកម្ម និង ទឹក មានប្រសាសន៍ថា បញ្ហាកសិករខ្វះទឹក ខ្វះទុនធ្វើកសិកម្ម រាជរដ្ឋាភិបាលកំពុងដោះស្រាយបញ្ហានេះជូនកសិករ។ ប៉ុន្តែលោកមិនបានបញ្ជាក់ពីចំនួនទឹកប្រាក់ដែលរដ្ឋាភិបាលផ្តល់ជួយទ្រទ្រង់ដល់វិស័យកសិកម្មឡើយ ដោយលោកគ្រាន់តែបញ្ជាក់ថា កន្លងទៅរដ្ឋាភិបាល បានយកចិត្តទុកដាក់សម្រួលដល់ការងារកសិកម្ម ដូចជា ការមិនយកពន្ធដីកសិកម្មពីកសិករ ការនាំចូលជី វត្ថុធាតុដើម ព្រមទាំងមិនយកពន្ធលើការនាំចូលឧបករណ៍ប្រើប្រាស់ក្នុងវិស័យកសិកម្មជាដើម ។
ទាក់ទងនឹងបញ្ហាកសិករស្ត្រីក្នុងវិស័យកសិកម្ម ចំពោះលោកស្រី អ៊ឹង កន្ថាផាវី រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងកិច្ចការនារី មានប្រសាសន៍ថា បញ្ហាកសិករខ្វះទឹក ខ្វះទុន និងខ្វះទីផ្សារលក់ផលិតផលកសិកម្ម ជាកង្វល់ដ៏ធំបំផុតរបស់កសិករ ជាពិសេសកសិករជាស្ត្រី ហើយបញ្ហានេះក្រសួងពាក់ព័ន្ធ ព្រមទាំងក្រសួងកិច្ចការនារីបានយកចិត្តទុកដាក់លើវិស័យនេះ ជាមួយអង្គការដៃគូមួយចំនួន។ លោកស្រីរដ្ឋមន្ត្រីបានឱ្យដឹងទៀតថា ដើម្បីឱ្យផលិតកម្មកសិកម្មមានទីផ្សារ ដំបូងឡើយកសិករត្រូវ យកចិត្តទុកដាក់ទៅលើគុណភាពនៃការផលិតរបស់ខ្លួនឱ្យ បានល្អជាមុនសិន ហើយការបណ្តុះបណ្តាលកសិករស្ត្រីក្នុងវិស័យនេះជារឿងចាំ បាច់ដែលស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធត្រូវយកចិត្តទុកដាក់ដែរ។
តាមការឱ្យដឹងពីវេទិកាកសិករថ្នាកជាតិលើកទី៦ នេះបានឱ្យដឹងថា នៅកម្ពុជាស្ត្រីបានដើរតួនាទីយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការចូលរួមលើកកម្ពស់សេដ្ឋកិច្ចគ្រួសារ និង សន្តិសុខស្បៀង។ ក្នុងនោះដែរ ចំនួនសរុបនៃគ្រួសារធ្វើកសិកម្មគឺ ២.៣ លាននាក់ ឬ ស្មើនឹង ៨៥ % នៃគ្រួសារសរុបក្នុងប្រទេស។ ក្នុងចំណោមនេះ មាន ៨០ % នៃគ្រួសារធ្វើកសិកម្ម ដែលមេគ្រួសារជាបុរស និង ២០ % មេគ្រួសារជាស្ត្រី។
វេទិកាកសិករថ្នាក់ជាតិលើកទី៦ ធ្វើឡើងនៅថ្ងៃទី ០៩ ខែមីនា ឆ្នាំ ២០១៦ នេះ ត្រូវបានរៀបចំឡើងដោយក្រុមការងារយេនឌ័រ និងកុមារនៃក្រសួងកសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់និងនេសាទ ដោយសហការជាមួយអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលជាតិ និងអន្តរជាតិចំនួនជាង ២០ ព្រមទាំងវិស័យឯកជនផងដែរ។ វេទិកានេះ មានអ្នកចូលរួមប្រហែល ២៥០ នាក់ជាតំណាងស្ថាប័នរាជរដ្ឋាភិបាល វិស័យឯកជន អង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលជាតិនិងអន្តរជាតិ ព្រមទាំងកសិករមកពីប្រាំតំបន់ក្នុងប្រទេសកម្ពុជា៕
