ក្រុមអង្គការលើកស្ទួយស្ត្រីប្រារព្ធទិវា ៨ មិនា ទិវានារីអន្តរជាតិលើកទី ១០៥ ឆ្នាំនេះ ក្រោមប្រធានបទ “ខ្ញុំបោះឆ្នោតឱ្យស្ដ្រីក្នុងការបោះឆ្នោតក្រុមប្រឹក្សាឃុំ-សង្កាត់ ឆ្នាំ២០១៧ ដើម្បីការអភិវឌ្ឍ ប្រកបដោយចីរភាព”។ ការប្រារព្ធទិវានារីអន្តរជាតិនេះ ក្នុងគោលបំណងជំរុញ និងលើកទឹកចិត្តឱ្យមានការបោះឆ្នោតឱ្យស្ត្រី ក្នុងការបោះឆ្នោតក្រុមប្រឹក្សាឃុំ/សង្កាត់ ឆ្នាំ២០១៧ និងបង្កើនការយលដឹងពីភាពជាដឹកនាំរបស់ស្ត្រីជាក្រុមប្រឹក្សាឃុំ/សង្កាត់ ដើម្បីផ្លាស់ប្តូរជាវិជ្ជមាននៅសហគមន៍ រួមតទាំងរឹតចំណងសាមគ្គីភាពរវាងអ្នកពាក់ព័ន្ធទាំងអស់ ដើម្បីលើកកម្ពស់សិទ្ធិស្ត្រី។
ចម្រៀងមានចំណងជើងថា «ស្ត្រី» ច្រៀងដោយយុវជនម្នាក់ដែលរៀបរាប់ពីទឹកចិត្តស្ត្រីជាម្តាយខិតខំព្យាយាមចិញ្ចឹមបីបាច់ថែរក្សាកូនតាំងពីតូចក្រូចឆ្មាររហូតដល់ធំដឹងក្តី។ អត្ថន័យនៃបទចម្រៀងនេះ បានរំឭកពីការតស៊ូរបស់ម្ដាយដើម្បីកូន ហើយម្ដាយចង់ឃើញកូនស្រីធំឡើង បានរៀនខ្ពង់ខ្ពស់ មានការយល់ដឹង និងធ្វើការមានមុខមាត់ក្នុងសង្គម។
ដើម្បីលើកកម្ពស់ស្ត្រីឱ្យចាកផុតពីការរើសអើងក្នុងសង្គម ហើយទទួលបានចំណេះដឹង ខ្ពង់ខ្ពស់ គឺដូចអត្ថន័យនៃបទចម្រៀងនេះ ក្រុមអង្គការលើកស្ទួយស្ត្រីប្រារព្ធ ទិវា ៨ មិនា ជាសិទ្ធិនារីអន្តរជាតិលើកទី ១០៥ ដោយមានការរៀបចំឱ្យមានកិច្ចពិភាក្សាស្តីពី ភាពជាអ្នកដឹកនាំរបស់ស្ត្រីនាំឱ្យមានការផ្លាស់ប្តូរជាវិជ្ជមានក្នុងសហគមន៍ និងផែនការសម្រាប់យុទ្ធនាការបង្កើតចំនួនស្ត្រីក្នុងក្រុមប្រឹក្សាឃុំ/សង្កាត់។
ក្រៅពីនេះក្រុងអង្គការធ្វើការលើការងារស្ត្រី បានបង្ហាញអំពីរូបថតនៃចលនាស្ត្រីកម្ពុជានៅសតវត្សរ៍ទី២១ និងបង្ហាញវីឌីអូស្តីពីភាពជាអ្នកដឹកនាំរបស់ស្ត្រីផងដែរ។ ក្រុមអង្គការធ្វើការងារលើស្ត្រីបានលើកឡើងដូចគ្នាៗថា ស្ត្រីនៅក្នុងវិស័យនយោបាយនៅមានតិចតួចនៅឡើយ ហើយពួកគេចង់ឃើញប្រជាពលរដ្ឋទាំងអស់ចូលរួមការបោះឆ្នោតគាំស្ត្រីនៅក្រុមប្រឹក្សាឃុំ/សង្កាត់នៅឆ្នាំ២១៧។ ពួកគេយល់ថា បញ្ហាស្ត្រីជាច្រើននៅតែមិនអាចដោះស្រាយបាន ក៏ព្រោះតែស្ត្រីមិនអាចសម្រេចចិត្តបានក្នុងវិស័យនយោបាយ។
អ្នកស្រី សឹម សុខុម ជាមេឃុំស្រុកព្រៃឈរមកពីសមាជិកគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា បានលើកឡើងថា ប្រជាពលរដ្ឋនៅក្នុងសហគមរបស់អ្នកស្រី បានផ្តល់ទំនុកចិត្តបោះឆ្នោតគាំអ្នកស្រីឱ្យធ្វើជាមេឃុំ ក៏ព្រោះតែអ្នកស្រីសកម្មក្នុងកិច្ចការងារ និងតែងតែដោះស្រាយបញ្ហាស្ត្រីជាចម្បង ហើយដើម្បីឱ្យប្រជាពលរដ្ឋមានមេដឹកនាំក្នុងកិច្ចការសង្គមគឺស្ត្រីគ្រប់រូបត្រូវមានការអត់ធ្មត់ និងមានសមត្ថភាព។
អ្នកស្រី សុខុម ចង់ឱ្យស្ត្រីមានចំនួនកាន់តែច្រើនទៀត បានធ្វើជាអ្នកដឹកនាំពីថ្នាក់មូលដ្ឋានរហូតដល់ថ្នាក់ជាតិគឺ ដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហាស្ត្រីឱ្យកាន់តែល្អប្រសើរជាងមុនថែមមួយកម្រិតទៀត។ អ្នកស្ត្រី សឹម សុខុម លើកឡើងថា៖ «ខ្ញុំចង់បានឱ្យស្ត្រីគ្នាយើង ដើម្បីឈរឈ្មោះជាក្រុមប្រឹក្សាឃុំ និយាយរួមថ្នាក់ដឹកនាំពីតូចរហូតដល់ធំ ព្រោះការងារក្នុងការដោះស្រាយជូនស្ត្រីបានរលូន ហើយស្ត្រីខ្លះមិនអាចនិយាយជាមួយបុរសបានទេ អញ្ចឹងមានតែស្ត្រីគ្នាយើង ជួយស្ត្រីគ្នាយើង»។
ដូចគ្នានេះដែរ យុវតី ស្តើង ភារ៉ុង ដែលមកចូលរួមវេទិកានេះ កញ្ញា ចង់ឃើញយុវតីវ័យក្មេងចូលរួមក្នុងកិច្ចការនយោបាយកាន់តែច្រើនឡើង ដោយកញ្ញាមើលឃើញថាស្ត្រីនៅក្នុងវិស័យនយោបាយមានចំនួនតិចតួចនៅឡើយ។ កញ្ញា បន្តថា ការរឹតត្បិតសេរីភាព ក្នុងការបញេ្ចញមតិ និងបញ្ហាផ្នត់គំនិតគ្រួសារបានរារាំងយុវតីវ័យក្មេងមិនហ៊ានប្រឡូកក្នុងវិស័យនយោបាយ។
កញ្ញា ស្តើង ភារ៉ុង និយាយថា៖ «ខ្ញុំគិតថាបញ្ហាស្ត្រីដែលជួបប្រទះច្រើនណាស់ ហេតុអ្វីបានជាមិនអាចដោះស្រាយបាន ព្រោះដោយសារស្ត្រីអត់មានសិទ្ធិចូលរួមក្នុងការសម្រេច ប្រសិនបើស្ត្រីមានសំឡេងស្ត្រីក្នុងការចូលរួមសម្រេចចិត្ត អញ្ចឹងស្ត្រីអាចនឹងដោះស្រាយបញ្ហាស្ត្រីបាន»។ កញ្ញាបានលើកឡើងទៀតថា យុវតីវ័យក្មេងត្រូវតែពង្រឹងចំណេះដឹង ចំនាញ និងសមត្ថភាព ដើម្បីអាចចូលរួមក្នុងវិស័យនយោបាយក្នុងដោះស្រាយបញ្ហាស្ត្រីខ្លួនឯងផ្ទាល់។
នាយកប្រតិបត្តិអង្គការអភិវឌ្ឍ និងភាពជាដៃគូក្នុងសកម្មភាព និងជាអនុប្រធាន គណៈកម្មាធិការដឹកនាំនៃ គ.ស.ន លោក ម៉ម សម្បត្តិ បានលើកឡើងថា ស្ត្រីមានជាង៥២% ជាកម្លាំងធនធានមនុស្សដ៏មានសក្តានុពលចូលរួមក្នុងការអភិវឌ្ឍជាតិ បានរាំងស្ទះក្នុងការក្លាយជាអ្នកនយោបាយ ដោយសារដំណើរការឈរឈ្មោះជាបេក្ខភាព និងប្រព័ន្ធបោះឆ្នោតក្នុងបញ្ជីបេក្ខជន និងលំដាប់លេខរៀងសម្រាប់ឈរឈ្មោះ។
លោកបន្តថាមិនត្រឹមតែប៉ុណ្ណោះ បញ្ហាវប្បធម៌បិតាធិបតេយ្យ វប្បធម៌សង្គម និងបន្ទុកការងារផ្ទះធ្លាក់ទៅលើស្ត្រី ក៏បានរារាំងស្ត្រីមិនអាចក្លាយជាអ្នកនយោបាយបានផងដែរ។ ទោះបីយ៉ាងក៏ដោយលោក រំពឹងថា ការចូលរួមបោះឆ្នោតឱ្យស្ត្រីក្នុងការបោះឆ្នោតក្រុមប្រឹក្សាឃុំ-សង្កាត់ នៅឆ្នាំ២០១៧ ខាងមុននេះ នឹងមានការកើនឡើង។
លោក ម៉ម សម្បត្តិ និយាយថា៖ «ចំណេះដឹង ឧបសគ្គផ្នែកសេដ្ឋកិច្ច និងជាបញ្ហា ដែលធ្វើឱ្យបុរសនៅតែធ្វើជាអ្នកធ្វើការសម្រេចចិត្តខ្ពស់ និងបញ្ហាស្ត្រីមិនត្រូវបានយកមកដោះស្រាយបានពេញលេញឆ្លើយតបទៅនឹងតម្រូវការជាក់ស្តែង»។
ចំណែកនាយកាប្រតិបត្តិអង្គការសីលការ អ្នកស្រី ធីតា ឃឹះ មានប្រសាសន៍ថា បានជាក្រុមអង្គការធ្វើការលើស្ត្រីយកប្រធានបទនេះ គឺដើម្បីជំរុញគណបក្សនយោបាយ និងគោលនយោបាយរបស់រាជរដ្ឋាភិបាល ទទួលយកគោលដៅអភិវឌ្ឍប្រកបចីរភាពសម្រាប់ឆ្នាំ ២០៣០ ត្រូវបញ្ចូលស្ត្រីទៅក្នុងវិស័យនយោបាយឱ្យបាន ៥០ និង ៥០ ដើម្បីឱ្យស្ត្រីធ្វើសម្រេចចិត្តមានតុល្យភាពជាមួយបុរស។ អ្នកស្រីនិយាយថា៖ «ស្ត្រីយកចិត្តទុកដាក់ច្រើនទៅលើសង្គមកិច្ចទៅលើករឿងកូនចៅ រឿងអប់រំ ដែលចេញពីក្នុងចិត្តរបស់ស្ត្រីសម្រាប់ជួយប្រទេសជាតិសង្គម និងគ្រួសារ»។
ជុំវិញបញ្ហានេះដែរ លោក ថេ ឈុនហាក់ អគ្គនាយករងនៃអគ្គនាយកដ្ឋានសមភាពយេនឌ័រ និងអភិវឌ្ឍន៍សេដ្ឋកិច្ច នៃក្រសួងកិច្ចការនារី បានមានប្រសាសន៍ថា រាជរដ្ឋាភិបាលបាន និងកំពុងឱ្យតម្លៃទៅលើស្ត្រីនៅក្នុងវិស័យនិយោបាយ រួមទាំងសុខុមាលភាពស្ត្រី និងសុវត្ថិភាពរបស់ស្ត្រីនៅតាមមូលដ្ឋានរបស់ពួកគេផងដែរ។
លោក ថេ ឈុនហាក់ មានប្រសាសន៍ថា៖ «ក្នុងនាមជាខ្ញុំជាបុរស ខ្ញុំនិយាយជាផ្ទាល់ខ្លួន ខ្ញុំអាចនិយាយបានថាបុរសកម្ពុជាសំណាងជាបុរសផ្សេងទៀត ទោះបីជាស្ត្រី គាត់ចូលរួមក្នុងវិស័យនយោបាយ ក្នុងវិស័យប្រាក់ចំណូលផ្សេងៗក៏ដោយ តែខ្ញុំមិនជឿថាស្ត្រីទាំងអស់ ឬក៏ស្ត្រីភាគច្រើនឱ្យបុរសចែករំលែកការងារផ្ទះស្មើគ្នាជាមួយគាត់ដែរ ប៉ុន្តែបុរសត្រូវតែចែកសំណាងរំលែកទៅឱ្យស្ត្រី ទៅឱ្យសមាជិកយើងវិញ មានន័យអញ្ចឹងបាទ»។
ខណៈក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិល និងគណបក្សប្រឆាំង ប្រារព្វទិវាសិទ្ធិនារី ៨ មីនា នៅឆ្នាំនេះ ប្រមុខរដ្ឋាភិបាល សម្ដេច ហ៊ុន សែន បានដាក់ចុះដំណោះស្រាយ ៥ ចំណុច ដែលជាគន្លឺះនៃការធ្វើឱ្យប្រសើរគោលនយោបាយសម្រាប់ស្ត្រីកម្ពុជា។
សម្ដេចនាយករដ្ឋមន្ត្រី បានថ្លែងដូចនេះថា៖ សំឡេង សម្ដេច ហ៊ុន សែន។
តែបែបនេះក្ដី គេសង្កេតឃើញស្ត្រីខ្មែរភាគច្រើនចេញមុខ ដើម្បីការពារអត្ថប្រយោជន៍សហគមន៍របស់ពួកគេកាន់តែមានចំនួនកើនឡើង ហើយជាពិសេសស្ត្រីទាំងនោះតវ៉ាឱ្យអាជ្ញាធរចេញមុខដោះស្រាយ ករណីរបស់ពួកគេ ដែលមានជម្លោះដីធ្លីជាមួយអ្នកមានអំណាច និងលុយកាក់។ ក្រៅពីនេះ គេសង្កេតឃើញស្ត្រីខ្មែរទាំងវ័យជំទង់ និងវ័យចំណាស់ ក៍បានក្លាយជាសមកម្មជនយ៉ាងសកម្ម និងអ្នកខ្លះជាតំណាងរបស់សហគមន៍ទៀតផង។ ប៉ុន្តែ នៅតែមានចំនួនតិចជាងបុរស បើនិយាយពីតំណាងនៅក្រុមប្រឹក្សាថ្នាក់ក្រោមជាតិ។
ក្រុមប្រឹក្សាឃុំ-សង្កាត់បច្ចុប្បនេះមានចំនួនស្ត្រីតែជាង ២ ពាន់នាក់ ស្មើនឹង ១៧.៧៨% នៅក្នុងចំណោមស្ត្រីជាង ១១៤00 នាក់ កាលពីឆ្នាំ ២០១៤ ហើយស្ត្រីមានចំនួនតិចតូចក្នុងមុខតំណែងជាមេឃុំ ចៅសង្កាត់មានចំនួន ៥.៨១% ស្ត្រីជាជំនប់ទី១ មានចំនួន ១១.៥៧% និងជំនប់ទី២ មាន ១០.០៤%។ នេះបើតាមការបញ្ជាក់នៅក្នុងលិខិតមួយរបស់ គណៈកម្មាធិការលើកស្ទួយស្ដ្រីក្នុងវិស័យនយោបាយ៕
