មណ្ឌលគិរី៖ ប្រជាពលរដ្ឋ អាជ្ញាធរដែនដី និងភ្នាក់ងារស្ម័គ្រចិត្តទ្រទ្រង់សុខភាពភូមិស្ថិតក្នុងសហគមន៍ភូមិស្រែអំពិល ឃុំស្រែខ្ទុម ស្រុកកែវសីមា ខេត្តមណ្ឌលគិរី លើកឡើងប្រហាក់ប្រហែលគ្នា បច្ចុប្បន្នប្រជាពលរដ្ឋហាក់យល់ដឹងច្រើនពីបញ្ហាថែទាំងសុខភាព ការទទួលទាននិងការធ្វើអនាម័យក្នុងជីវភាពរស់នៅ ពិសេសគឺចំណេះដឹងថែទាំសុខភាពមុននិងក្រោយពេលសម្រាលកូន។ ការលើកឡើងរបស់អ្នកពាក់ព័ន្ធខាងលើដោយ សារតែកន្លងមកនេះមានអ្នកស្ម័គ្រទ្រទ្រង់សុខភាពភូមិបានចុះមកធ្វើការផ្សព្វផ្សាយ និងផ្តល់ព័ត៌មានផ្សេងៗពីគុណប្រយោជន៍នៃការទៅទទួលសេវាថែទាំងសុខភាពតាមមន្ទីរពេទ្យ ឬមណ្ឌលសុខភាព ជាជាងការពឹងផ្អែកលើតែរឿងអបីយជំនឿឬវិធីសាស្រ្តបុរាណដែលពុំសូវមានប្រសិទ្ធភាព។

អត្ថបទសរសេរដោយ កញ្ញា កើក ញ៉ាញ និងកញ្ញា រម៉ាស់ រស្មី ហ់យកញ្ញា សៃ ចន្ធី ជូនសេចក្តីរាយការណ៍៖

ជនជាតិដើមភាគតិចព្នងមួយរូបអ្នកស្រី នឿន ​ស្រីម៉ៅ រស់នៅភូមិស្រែអំពិល ឃុំស្រែខ្ទុម ស្រុកកែវសីមា ខេត្តមណ្ឌលគិរី លើកឡើងថា អ្នកស្រីនិងប្រជាជនក្នុងភូមិមួយចំនួនបានងាកមកអនុវត្តវិធីសាស្រ្តថែទាំសុខភាពនិងទៅទទួលសេវាកម្មពិនិត្យ ព្យាបាល និងសម្រាលកូននៅតាមមណ្ឌលសុខភាព ឬមន្ទីរពេទ្យ បន្ទាប់ពីភ្នាក់ងារសុខភាពភូមិបានចុះផ្សព្វផ្សាយ។ អ្នកស្រីថា កាលមុនមិនទាន់មានអ្នកស្ម័គ្រចិត្តទ្រទ្រងសុខភាពភូមិមកអប់រំ ប្រជាពលរដ្ឋតែងតែប្រើប្រាស់វិធីសាស្រ្តបុណ្យស្រន់ ឬការព្យាបាលតាមបែបបុរាណដើម្បីព្យាបាល ហើយពេលស្រ្តីឆ្លងទន្លេវិញគឺមានតែឆ្មបចាស់ៗក្នុងភូមិមកជួយបង្កើតកូន។ អ្នកស្រីថា បច្ចុប្បន្នអ្នកភូមិភាគច្រើនទៅទទួលសេវាព្យាបាលជំងឺនៅតាមមណ្ឌលសុខភាព ឬតាមមន្ទីរពេទ្យរដ្ឋនិងឯកជន ហើយស្រ្តីវិញបានចាក់វ៉ាក់សាំងការពារច្រើនទាំងមុននិងក្រោយពេលសម្រាលកូន។

អ្នកស្រីបន្តថា« កាលពីមុនគ្មានអ្នកចុះអប់រំ មកទៅចាក់វ៉ាក់សាំង តែឥឡូវមានអ្នកចុះអប់រំមកចាក់វ៉ាក់សាំងនៅភូមិស្រែអំពិល ហើយពីមុនគឺប្រើឆ្មប់ធម្មតាតែឥឡូវមានអ្នកអប់រំទៅចាក់វ៉ាក់សាំងនៅមណ្ឌលសុខភាពយើងទៅចាក់វ៉ាក់សាំងងាយស្រួល យើងពីមុនយើងអត់ដឹងតែឥឡូវ យើងដឹងថាគេចុះអប់រំឲយើងចាក់វ៉ាក់សាំងហើយនិងក្រោយសម្រាល»។

សកម្មភាពក្រុមការងារទ្រទ្រង់សុខភាពភូមិចុះផ្សព្វផ្សាយពីចំណេះដឹងទាក់ទងសុខភាពជូនប្រជាពលរដ្ឋ។រូបភាព កើក ញ៉ាញ។

រីឯអ្នកស្រី ហៃ នួល ពលរដ្ឋម្នាក់ទៀតរស់នៅទីតាំងខាងលើលើកឡើងថា ក្រោយពីមានអ្នកស្ម័គ្រភូមិចុះអប់រំផ្នែកសុខភាពបែបនេះ អ្នកស្រីមានការយល់ច្រើន ព្រោះបានពិគ្រោះយោបល់និងបានទទួលការណែនាំឱ្យនាំកូនចៅទៅពិនិត្យនិងព្យាបាលនៅមន្ទីរពេទ្យ។ សម្រាប់អ្នកស្រីដែលកំពុងពរពោះស្រាប់ អ្នកស្រីបានទៅពិនិត្យផ្ទៃពោះជាប្រចាំដើម្បីតាមដានសុខភាព បញ្ចៀសនូវបញ្ហានានាពេលសម្រាល។ជាងនេះអ្នកស្រីនឹងទៅទទួលសេវាសម្រាលនៅមន្ទីរពេទ្យ។

អ្នកស្រីបន្តថា«នាងខ្ញុំឈ្មោះ ហៃ នួលរស់នៅភូមិស្រែអំពិល ឃុំស្រែខ្ទុម ស្រុកកែវសីមា ខេត្តមណ្ឌលគិរី មុនដំបូងទៅពេទ្យមុនពេទ្យខ្លះឆ្មបខ្លះដូចថាស្រួលជាងមុនវាពីមុនពិបាកយើងអត់បានទៅពេទ្យដូចគេណែនាំឥឡូវយើងបានទៅពេទ្យដូចគេណែនាំដូចថាយើងយល់ខ្លះអញ្ចឹងវាងាយស្រួលក្នុងការពរពោះការមើលថែទារកអីអញ្ចឹងអប់រំពីយើងពរពោះហើយឲយើងទៅពេទ្យថាមើលសុភាពកូនក្មេងក្រែងលឡវាមានកើតអីក្នុងពោះអញ្ចឹងទៅពិនិត្យរាល់ខែរាល់ថ្ងៃដល់ថ្ងៃកំណត់គេឲយើងទៅមើលសុខភាពក្មេងក្រែងឡវាកើតអត់គ្រប់ខែអីខុសគ្នាម៉េចវាងាយស្រួលជាងមុនជូនពរឲអ្នកពរពោះក្រោយៗឲទៅពេទ្យទាំងអស់គ្នាព្រោះអីយើងនៅក្នុងភូមិយើងអត់ថាមានសុវត្តិភាពយ៉ាងម៉េចយ៉ាងម៉ាទេនៅពេទ្យវាមានសុវត្តិភាពជាងនៅផ្ទះសុំឲអ្នកពរពោះក្រោយៗសុំឲទៅមណ្ឌលសុខភាពទាំងអស់គ្នាកើតនៅផ្ទះយើងមិនប្រាកដថាជីវិតយើងស្រួលដូចនៅពេទ្យដឹងអត់ទេ»។

កុមារក្នុងសហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិចបានទទួលវ៉ាក់សាំងការពារជំងឺក្រោយមានការចុះផ្សព្វផ្សាយ។រូបភាព កើក ញ៉ាញ។

ងាកមកអ្នកទ្រទ្រង់សុខភាពភូមិឯណ្ណោះវិញ គឺអ្នកស្រី ប៉ែន វិច្ចរ៉ា លើកឡើងថា ការងារជាអ្នកចុះផ្សព្វផ្សាយពីសុខភាពគឺជួបប្រទះបញ្ហាជាច្រើននៅគ្រាដំបូង ព្រោះចំណេះដឹងប្រជាពលរដ្ឋនៅមានកម្រិត ការទម្លាប់ប្រើវិធីព្យាបាលតាមបែបបុរាណរបស់ជនជាតិដើមភាគតិច និងបញ្ហាមន្ទីរពេទ្យនៅឆ្ងាយបានក្លាយជាឧបសគ្គរារាំងឱ្យពលរដ្ឋមិនសូវចង់ប្រើសេវាសុខភាពសាធារណៈ។ ប៉ុន្តែបច្ចុប្បន្នអ្នកស្រីថា បញ្ហានេះត្រូវបានកាត់បន្ថយច្រើន បន្ទាប់ពីមានភ្នាក់ងារទ្រទ្រង់សុខភាពភូមិដែលជាសេនាធិការរបស់ឃុំបានចុះទៅអប់រំ ផ្សព្វ ផ្សាយពីគុណប្រយោជន៍ផ្សេងៗនូវការប្រើប្រាស់សេវាសុខភាពតាមមណ្ឌលសុខភាព។ ហើយជាការសង្កេតអ្នកស្រីឃើញថា ប្រជាពលរដ្ឋពិសេសបងប្អូនជនជាតិដើមភាគតិចបានទទួលការចាក់វ៉ាក់សាំងនិងទៅសម្រាលកូននៅមន្ទីរពេទ្យបានច្រើនជាងមុនផងដែរ។

អ្នកស្រី ប៉ែន វិច្ចរ៉ា «ធ្វើជាអ្នកទ្រទ្រង់សុភាពភូមិរយះពេលដែលយើងចុះអប់រំដំបូងៗមានការពិបាកដែរព្រោះគាត់អត់សូវយល់ដឹងច្រើនពេលយូៗទៅគាត់យល់ដឺងច្រើនយើងធ្វើការក៏ងាយស្រួលដែរតែដល់ពេលយើងមានកម្មវិធីក្មុងភូមិហៅគាត់មកអប់រំឬហៅគាត់នាំកូនចាក់វ៉ាក់សាំងគាត់ធ្វើតាមយើងគាត់មកចាំបណ្តោយដល់ពេលយើងក៏ស្រួលដែរតែដល់ពេលគាត់អត់យល់ដឹងពេលយើងហៅគាត់ៗទៅរវល់នេះរវល់ទៅនោះវា។ពិបាកក្នុងនាមយើងជាអ្នកទ្រទ្រង់ទៅហៅគេអត់ចូលរួមអញ្ចឹងយើងពិបាកតាមវាពិបាកដល់ពេលគាត់យល់ដឹងច្រើនគ្រាន់តេយើងតេប្រាប់មានកម្មវិធីស្អែកគេចុះចាក់វ៉ាក់សាំងកូនយើងទៅប្រាប់គាត់ពេលល្ងាចឲហើយតេប្រាប់គាត់ពេលល្ងាចឲហើយអញ្ចឹងព្រលឺមមកគាត់ចាំម៉ោងប៉ុណ្ណេះខាងមណ្ឌលគេចុះមកចាក់វ៉ាក់សាំងកូនចាំអញ្ចឹងយមកូនមកចាក់វ៉ាក់សាំងគ្រប់ៗគ្នា។មិនដូចជំនាន់មុនពេកអ្នកខ្លះអត់យលដឹងពេលឃើញពេទ្យចុះមកដល់នាំកូនគេចបាត់ទៅស្រែទៅចម្ការធ្វើមិនដឹងយើងនិងគ្មានទេប្រជាពលរដ្ឋចូលរួមដល់ពេលឥឡូវគាត់យល់ដឹងច្រើននិយាយរួមទៅក្រុមពួកគាត់ពេលយល់ដឹងច្រើនយើងអត់ពិបាកទេអ្នកទ្រទ្រង់យើងណាត់គាត់ៗចាំគាត់សុខចិត្តខាតពេលវេលារបៀបម៉េចក៏គាត់ចាំតែបើជំនាន់មុនខ្លាចពេលវេលាគាត់ណាស់តែពេលឥឡូវគាត់យល់ដឹងច្រើនគាត់ចាំយើងបណ្តោយខាតការងារ»។

សកម្មភាពក្រុមការងារទ្រទ្រង់សុខភាពភូមិចុះផ្សព្វផ្សាយពីចំណេះដឹងទាក់ទងសុខភាពជូនប្រជាពលរដ្ឋ។រូបភាព កើក ញ៉ាញ។

ជុំវិញរឿងនេះលោក ដេន ណារ៉ា ជាមេភូមិក្នុងសហគមន៍ភូមិស្រែអំពិល ឃុំស្រែខ្ទុម ស្រុកកែវសីមា ខេត្តមណ្ឌលគិរីលើកឡើងថា ចាប់តាំងពីមានអ្នកស្ម័គ្រចិត្តទ្រទ្រង់សុខភាពភូមិមកប្រជាពលរដ្ឋបានផ្លាស់ប្តូរឥរិយាបថច្រើនពីការព្យាបាលតាមបែបប្រពៃណីបុរាណ មកប្រើប្រាស់សេវាសុខាភិបាលសាធារណៈ។ ក្នុងនាមជាអាជ្ញាធរដែនដី លោករំពឹងថា ប្រជាពលរដ្ឋនឹងអាចមកទទួលសេវាព្យាបាលនៅមន្ទីរពេទ្យបានច្រើនដើម្បីកាត់បន្ថយអត្រាមរណភាព ពិសេសអត្រាមរណភាពមាតានិងទារក។លោកបន្តថា«ការងារទ្រទ្រង់ឃើញថាពីមុនហើយនិងឥឡូវឃើញថាពីមុនមានភាពខុសគ្នាគ្រាន់ថាពីមុនគាត់មានការយល់ដឹងក្នុងការពិនិត្យផ្ទៃពោះផ្សេងៗនៅមណ្ឌលសុខភាពទេឥឡូវនេះពាក់ព័ន្ធនិងក្រុមទ្រទ្រង់ក្រុមយើងបានចុះទៅអប់រំជារៀងរាល់អាទិត្យប្រចាំខែនេះឃើញថាការយល់ដឹងរបស់គាត់ប្រសើរជាងមុនខ្លាំងណាស់គាត់ចេះពិនិត្យផ្ទៃពោះនិងគាត់ទៅទទួលសេវ៉ាផ្សេងៗនៅមណ្ឌលសុខភាព»។

សមាជិកក្រុមការងារទ្រទ្រង់សុខភាពភូមិប្រជុំនៅសាលាឃុំពីផែនការការងារ។រូបភាព កើក ញ៉ាញ។

សៀវភៅរបាយការណ៍លទ្ធផលទិន្នន័យស្ថិតិថ្នាក់ជាតិឆ្នាំ២០២០ត្រង់ចំណុចសុខាភិបាលកត់ត្រាថា ខេត្តមណ្ឌលគិរី មានសេវាកម្មមន្ទីរពេទ្យចំនួន១៩៣២ និងសេវាកម្មមណ្ឌលសុខភាពចំនួន៩៩០៦កន្លែង។ចំនួនបុគ្គលិកពេទ្យវិញវិញ មានវេជ្ជបណ្ឌិត២នាក់ គិលានុបដ្ឋានយិកាឬឆ្មប ៧៣០នាក់ និងឆ្មបបុរាណ ២២៣នាក់។រីឯអ្នកជំងឺដែលមកទទួលសេវាព្យាបាលតាមមន្ទីរពេទ្យនិងមណ្ឌលសុខភាពមានចំនួន ១២៩៧២នាក់៕

អត្ថបទសរសេរដោយ កញ្ញា រម៉ាស់ រស្មី និងកញ្ញា កើក ញ៉ាញ ជាសិក្ខាកាមក្នុងវគ្គបណ្តុះបណ្តាលអំពីអក្ខរកម្មប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ រៀបចំដោយអង្គការមណ្ឌលព័ត៌មានស្រ្តីកម្ពុជា(WMC) ក្រោមជំនួយឧបត្ថម្ភពី ភ្នាក់ងារស្វីសសម្រាប់ការអភិវឌ្ឍ និង កិច្ចសហប្រតិបត្តិការ (SDC) ជាមួយនិងស្ថានទូតស៊ុយអែតប្រចាំកម្ពុជា តាមរយៈអង្គការ BBC Media Action៕