និស្សិតស្រីភាគតិចណាស់ដែលមានឱកាសបន្ដការសិក្សានៅថ្នាក់បរិញ្ញាបត្រ ហើយក៏មាន និស្សិតស្រីតិចដែរ សម្រេចបន្ដការសិក្សានៅកម្រិតបរិញ្ញាបត្រជាន់ខ្ពស់ ដើម្បីបំពេញមហិច្ឆតារបស់ខ្លួននៅពេលអនាគត។ ប៉ុន្ដែនៅពេលនេះ និស្សិតស្រីមួយចំនួនដែលបញ្ចប់ថ្នាក់បរិញ្ញាបត្ររួចហើយ ពួកគេក៏សម្រេចចិត្តបន្ដការសិក្សានៅថ្នាក់បរិញ្ញាបត្រជាន់ខ្ពស់បន្ដទៀត ស្របពេលដែលកម្រិតអនុបណ្ឌិតនេះ ស្ដ្រីភាគច្រើនមិនសូវចាប់អារម្មណ៍សិក្សា។ ចង់ដឹងថា និស្សិតស្រីទាំងនោះ សម្រេចចិត្តបន្ដការសិក្សាថ្នាក់បរិញ្ញាបត្រជាន់ខ្ពស់ ព្រោះមូលហេតុអ្វី? ហើយអ្វីជាក្ដីស្រមៃ និងមហិច្ឆតារបស់ពួកគេ?
ជាបន្ដសូមអញ្ជើញ ស្ដាប់បទយកការណ៍ ដែលរៀបរៀងដោយកញ្ញា ជុំ ជោគជាតា ដូចតទៅ៖
និស្សិតស្រីដែលបញ្ចប់បរិញ្ញាបត្រមួយចំនួន បានចូលខ្លួនបង្ហាញពីភាពក្លាហានរបស់ខ្លួនឱ្យសង្គមបានដឹងថា ពួកគេរៀនបន្តយកអនុបណ្ឌិតក៏ព្រោះតែចង់ផ្លាស់ប្ដូរផ្នត់គំនិតសង្គម និងបំពេញក្ដីស្រមៃរបស់ខ្លួន។
ជាក់ស្ដែង ដូចជាកញ្ញា លី ដា គឺជានិស្សិតបញ្ចប់បរិញ្ញាបត្រច្បាប់ នៅសាកលវិទ្យាល័យភូមិន្ទនីតិសាស្ដ្រ និងវិទ្យាសាស្ដ្រសេដ្ឋកិច្ច ហើយបានបន្ដការសិក្សា បរិញ្ញបត្រជាន់ខ្ពស់ ផ្នែករដ្ឋបាលសាធារណៈ នៅសាកលវិទ្យាល័យពុទ្ធិកព្រះសីហមុនីរាជា។ កញ្ញា លី ដា បានប្រាប់ឱ្យដឹងមូលហេតុដែលកញ្ញាសម្រេចបន្ដការសិក្សាថ្នាក់អនុបណ្ឌិតថា ដោយសារតែកញ្ញា ចង់មានការងារ និងតួនាទីល្អមួយនៅក្នុងស្ថាប័នរដ្ឋ នៅពេលកញ្ញាបញ្ចប់ការសិក្សា មុខវិជ្ជារដ្ឋបាលសារធារណៈ។
«គោលដៅរបស់ខ្ញុំ គឺខ្ញុំចង់ក្លាយជាមន្ដ្រីរាជការមួយរួប ដែលអាចមានសមត្ថភាពបម្រើការងារ ជូនប្រជាពលរដ្ឋនៅក្នុងសហគមន៍ ក៏ដូចជាសង្គមជាតិខ្ញុំផ្ទាល់»។
កញ្ញាវ័យ ២៣ ឆ្នាំរូបនេះ ក៏បានប្រាប់ឱ្យដឹងបន្តថា នៅក្នុងថ្នាក់រៀនរបស់នាង គឺមានសិស្សភេទស្រីនាង ម្នាក់ប៉ុណ្ណោះ។ កញ្ញា លីដា បន្ថែមថា នេះគឺជារឿងមួយដែលនាងសោកស្ដាយខ្លះដែរ ដែលមិនមានស្ត្រីបន្តការសិក្សានៅថ្នាក់អនុបណ្ឌិតបែបនេះ។ យ៉ាងនេះក្ដី លីដា និយាយថា នាងក៏សង្ឃឹមថា នារីជាច្រើនអាចបន្ដការសិក្សា នៅកម្រិតបរិញ្ញាបត្រជាន់ខ្ពស់នេះបានច្រើនទៅថ្ងៃមុខ។
«ចា៎ ជាការពិត ការយើងជាស្ដ្រីអ៊ីចឹង យើងមករៀនតែងតែមានគុណសម្បត្តិ និងគុណវិបត្តិហើយ ប៉ុន្ដែសម្រាប់ខ្ញុំផ្ទាល់ វាមិនមែនជាឧបសគ្គទេ។ យើងស្ដ្រី យើងមករៀនបន្ដនេះ ហើយ ភាគច្រើន អ្នកផ្ទះខ្ញុំប៉ាម៉ាក់អ៊ីចឹង តែងតែលើកទឹកចិត្តថា ទោះជាកូនស្រីក៏ត្រូវតែរៀនដែរ បើស្រឡាញ់អី ឬក៏ចូលចិត្តអីហើយ ត្រូវតែរៀនត ទោះយើងមានជីវភាពខ្វះខាតក៏ដោយ ក៏យើងត្រូវខំប្រឹងដែរ ព្រោះអីសំខាន់ការសិក្សា ។ ខ្ញុំមានគំនិតថា ចង់ឱ្យមានស្ដ្រីច្រើន មករៀនដល់ថ្នាក់អនុបណ្ឌិតនេះ ចង់ឱ្យមានស្ដ្រីច្រើនមករៀនដល់ថ្នាក់អនុបណ្ឌិតនេះ ព្រោះអីយើងមានកង្វះខាតស្ដ្រីច្រើន។ អ៊ីចឹងគួរឱ្យសោកស្ដាយដែរ ប៉ុន្ដែយើងនឹងលើកកម្ពស់ ហើយសង្ឃឹមថា ស្ដ្រីរៀនច្រើន»។
ងាកមកនិយាយពីអនុបណ្ឌិតច្បាប់ នៅសាកលវិទ្យាល័យភូមិន្ទនីតិសាស្ដ្រវិទ្យស្ដ្រសេដ្ឋកិច្ច វិញម្ដង គឺកញ្ញា វណ្ណ ដាវី។ កញ្ញាបានប្រាប់អំពីមូលហេតុ មុនពេលកញ្ញាសម្រេចចិត្តបន្ដការសិក្សាអនុបណ្ឌិតនេះ ដោយសារតែកញ្ញា ចង់ធ្វើជាមេធាវី។
«បងឃើញមានឱកាសការងារខ្ពស់ អូន! នៅពេលដែលយើងបានត្រឹមបរិញ្ញាបត្រ អាហ្នឹង ទីផ្សារប្រកួតប្រជែងរបស់យើងមានកម្រិតមួយទាបនៅឡើយ។ ប៉ុន្ដែបើយើងតយកអនុបណ្ឌិត យើងអាចមានសក្ដានុពល ក្នុងការចូលបម្រើការងារ ដូចជាខាងគ្រូ នៅសាកលវិទ្យាល័យអ៊ីចឹង។ ដោយសារ ត្រឹមបរិញ្ញាបត្រ ទាល់ [តែ] យើងមានការងារធ្វើរាងខ្លាំង តែបែរថា អនុបណ្ឌិត យើងអាចចូលទៅក្នុងធ្វើជាគ្រូបង្រៀនប្រកបដោយវិជ្ជាជីវៈច្បាស់លាស់ (Professional Teacher)»។
និស្សិតច្បាប់ដែលមានបំណងប្រាថ្នាចង់ក្លាយជាមេធាវីរូបនេះ បានប្រាប់ឰឱ្យដឹងទៀតថា ទៅថ្ងៃអនាគត ដើម្បីក្លាយជាមេធាវីនេះ កញ្ញាព្យាយាមសិក្សារៀនសូត្រខ្លាំងណាស់ ក្រៅពីរៀន ជាមួយគ្រូមិនគ្រប់ កញ្ញាក៏រៀនបន្ថែមខ្លួនឯងទៀត ដោយការស្រាវជ្រាវ និងជជីកសួរព័ត៌មាន ទាក់ទងនឹងមេរៀន និងនីតិវិធីនៃដំណើរការនៃរឿងក្ដី បន្ថែមពីអ្នកជំនាញផ្នែកច្បាប់ រួមទាំង ពិភាក្សាជាមួយមិត្តភក្ដិអ្នកច្បាប់ដូចគ្នាជាដើម។
«ដូចបងចឹង ឱ្យតែថា ទោះបងរៀន តែថ្ងៃសៅរ៍ អាទិត្យ ឱ្យតែទំនេរអ៊ីចឹង បងកាន់សៀវភៅ ច្បាប់មើល ហើយជាពិសេសរំឭកមេរៀនរបស់គ្រូ។ ហើយ រួចហើយដាក់គោលដៅខ្លួនឯង មួយថា ថ្ងៃក្រោយ បងចង់ក្លាយជាមេធាវីចឹង រាល់មុខវិជ្ជាដែលមានពាក់ព័ន្ធជាមួយនឹងករណី (case) ខាងផ្នែកមេធាវីស៊ើបអង្កេតអីនេះហ្នឹង គឺបងផ្ដោតសំខាន់ទៅលើអាហ្នឹង ហើយរួចសួរដេញដោលគ្រូ រួចហើយឧស្សាហ៍តេទៅខាងមិត្តភក្ដិបង ទាក់ទងនឹងខាងវិស័យហ្នឹង ផងដែរ ខាងតុលាការអីហ្នឹង សួរគាត់មានករណី (case) អ៊ីចឹង ចឹងបោះមកបោះទៅ រួចហើយ សួរគាត់ពីនីតិវិធី និងការដោះស្រាយក្នុងរឿងក្ដីនោះ។ ហើយអ៊ីចឹងបងពង្រឹង បណ្ដើយៗ»។
ទៅជួបជាមួយអនុបណ្ឌិតអក្សរសាស្ដ្រអង់គ្លេស អ្នកស្រី ប៉ា វុត្ថា វិញម្ដង អ្នកស្រីក៏បានហ៊ាន បង្ហាញពីភាពក្លាហានរបស់ខ្លួន ពីរឿងសិក្សានៅថ្នាក់អនុបណ្ឌិតនេះដែរ។ អ្នកស្រី ប៉ា វុត្ថា និយាយថា ហេតុផលដែលគាត់បន្ដការសិក្សានៅថ្នាក់អនុបណ្ឌិត
ក៏ព្រោះតែគាត់ចង់ក្លាយជា តំណាងរាស្ដ្រ ដឹកនាំការងារជួយប្រជាពលរដ្ឋ និងគ្រប់គ្រងប្រជាជនទូទាំងពិភពលោក។
«គោលបំណងខ្ញុំទៅថ្ងៃអនាគត ខ្ញុំចង់គ្រប់គ្រងប្រជាជន ទូទាំងពិភពលោក បើសិនជាមាន ពេល និងកាលៈទេសៈ ខ្ញុំចាប់យកទាំងអស់»។
ជាមួយគ្នានេះដែរ មានវ័យ ៤៦ ឆ្នាំរូបនេះ បានឱ្យដឹងថា ក្រោយពេលបញ្ចប់ការសិក្សាថ្នាក់បរិញ្ញបត្រអក្សរសាស្ដ្រអង់គ្លេស អ្នកស្រីក៏បានចូលសិក្សានៅថ្នាក់អនុបណ្ឌិតអក្សរសាស្ដ្រ អង់គ្លេស នៅថ្ងៃសៅរ៍ អាទិត្យ ជាមួយគ្នា អ្នកស្រី ក៏ជាគ្រូបង្រៀននៅសាលាបឋមសិក្សាមួយ នៅទីក្រុងភ្នំពេញ មកទល់នឹងសព្វថ្ងៃនេះផងដែរ។
ទន្ទឹមនឹងនោះអ្នកស្រី ប៉ា វុត្ថា ក៏ជាស្ដ្រី ដែលមានស្វាមីរួចហើយដែរ តែទោះបីជា អ្នកស្រី មានស្វាមីហើយក៏ដោយ ក៏អ្នកស្រីមិនដែលបោះបង់ក្ដីព្យាយាម និងមហិច្ឆតា ដែលអ្នកស្រី ប្រាថ្នាចោលដែរ។
«ខ្ញុំមានគ្រួសារ ប៉ុន្ដែធម្មតា យើងកុំយកឧបសគ្គមកដាក់មុខ ធ្វើអ្វីក៏មានឧបសគ្គដែរ សូម្បីតែ យើងញ៉ាំបាយ ក៏មានឧបសគ្គដែរ ប៉ុន្ដែយើងកុំយកអ្វីមកជាឧបសគ្គ។ កម្លាំងចិត្តយើង យើង លើកទឹកចិត្តខ្លួនឯង គេធ្វើបាន យើងក៏ធ្វើបាន ឱ្យតែមានឆន្ទៈមោះមុតអ៊ីចឹងទៅហើយ ទៅមុខហើយ»។
ជាមួយគ្នាដែរ អ្នកស្រី ប៉ា វុត្ថា ក៏បានជម្រាបជូនពីចំណុចសំខាន់ៗ ដែលគាត់បានឆ្លងកាត់ ក្នុងអំឡុងពេលសិក្សាកន្លងមកថា ពីមុននឹងគាត់បានសិក្សានៅថ្នាក់អនុបណ្ឌិត ឬថ្នាក់បរិញ្ញាបត្រជាន់ខ្ពស់នេះ គាត់ក៏ធ្លាប់ប្រឡងធ្លាក់ជាច្រើនលើកច្រើនសារដែរ ដូចជា នៅកម្រិតបឋម សិក្សា និងកម្រិតវិទ្យាល័យ ប៉ុន្ដែឧបសគ្គទាំងនេះ ត្រូវបានជោគជ័យ នៅពេលដែលគាត់បានខិតខំរៀនសូត្រ រហូតទាល់តែបានប្រឡងជាប់ និងមានលទ្ធភាពបន្ដការរៀនសូត្រ នៅកម្រិតថ្នាក់បរិញ្ញាបត្រជាន់ខ្ពស់អក្សរសាស្ដ្រអង់គ្លេសនេះ។
«រៀនឌុបថា្នក់ ប្រឡងធ្លាក់រៀនទៀត ថ្នាក់ទីបី ខ្ញុំឌុបបីឆ្នាំ ឌុបហើយ រៀនទៀត ឌុបហើយរៀនទៀត រៀនៗ ទាល់តែចេញចំណោទលើក្ដារខៀន ចាំហ្មង រៀនទាល់តែជាប់ ប្រឡងឌីប្លូមធ្លាក់ រៀនទៀត រៀនទាល់តែជាប់ ប្រឡងបាក់ឌុបធ្លាក់ រៀនទៀត រៀនទាល់តែជាប់ ប្រឡងជាប់។ ហើយព្យាយាមបន្តិច ម៉ោងគេដេក យើងរៀន ចា៎! យើងរៀនដល់ម៉ោង ១យប់ ពីម៉ោង ៩ ម៉ោង ៧ កន្លះ ដល់ម៉ោង ១យប់ សិក្សាស្រាវជ្រាវឯកសារ រកមើលខ្លួនឯងទៅ ទន្ទេញសរសេរអក្សរមួយពាក្យ ឱ្យបានមួយជួរ ដូចកូនក្មេងចឹងចា៎ បង្វឹកខ្លួនឯងចា៎ ពីព្រោះអីថ្នាក់ធំ ត្រូវការសិក្សាស្រាវជ្រាវ ត្រូវការចេះអាន ចេះសរសេរ ចេះនិយាយ
ចឹងយើងធ្វើខ្លួនឯង»។
ជាថ្មីម្ដងទៀត អ្នកស្រី ប៉ា វុត្ថា ក៏ផ្ញើសារ ដល់នារីមួយចំនួនឱ្យមានភាពរឹងមាំ នៅក្នុងកិច្ចការ ដែលខ្លួនកំពុងតែធ្វើ និងបម្រុងតែធ្វើ ដោយធ្វើយ៉ាងណាឱ្យការងារដែលខ្លួនធ្វើបានទៅដល់ គោលដៅ តាមអ្វីដែលខ្លួនចង់បាន ដោយភ្ជាប់ជាមួយនឹងពាក្យតស៊ូផងដែរ។
«ថាហើយ ធ្វើ កុំបោះបង់អ្វីចោល។ តាមឱ្យដល់ទីបំផុត នឹងទទួលបានជោគជ័យគ្រប់យ៉ាង។ អ្វីដែលចង់បាន បានដូចចិត្ត
ធ្វើយ៉ាងម៉េចក៏ដោយ វិធីណាក៏ដោយ ឱ្យតែខ្លួនឯងយល់ថាល្អ ធ្វើទៅ អ្នកដទៃក៏គេយល់ថាល្អ យើងកុំទៅរំលោភប៉ះពាល់ដល់គេ គេក៏អត់រំលោភ ប៉ះពាល់ដល់ យើង យើងក៏សប្បាយចិត្ដ គេក៏សប្បាយចិត្ត យើងក៏មានកិត្តិយស គេក៏មានកិត្តិយស អ្នកណាក៏ដូចគ្នា គួបផ្សំនឹងឆន្ទៈទឹកចិត្តយើងទៀត មោះមុតគិតដោយ ខ្លួនឯង អ្វីៗល្អ អាក្រក់ខ្លួនឯង អ្នកសម្រេចចិត្ត ថាទៅ ឬមិនទៅ បើថាទៅ ត្រូវធ្វើ»៕
