មេទ័ពអាមេរិកម្នាក់ និយាយថា អាមេរិកនៅរក្សាការប្រឈមជាមួយចិន កាន់តែខ្លាំងជាងមុន ជាពិសេស សម័យកាលនៃការគ្រប់គ្រងរបស់ លោកដូណាល់ត្រាំ ចំពោះ អ្វីដែលក្រុងវ៉ាស៊ីនតោន ព្រមានថា មិនទុកឱ្យចិន បង្ករឿងក្នុងការគ្រប់គ្រងដែនទឹក នៃសមុទ្រចិនខាងត្បូងតែម្នាក់ឯងបានឡើយ។
លោក Harry Harris មានប្រសាសន៍ថា៖«នយោបាយចិនតែមួយគឺជាការសន្យាផ្នែកការទូត ដែលអនុញ្ញតឱ្យអាមេរិក ធ្វើជំនួញជាមួយចិន និងតៃវ៉ាន់ តែបែបនេះក្ដីយើង មិនបណ្ដោយ ឱ្យមានការគ្រប់គ្រងដោយ ឯកតោភាគី ឡើយ។ វាគ្មានបញ្ហាទេ ទោះជាចិនស្ថាបនាកោះសិប្បនិមិ្មត ច្រើនក៏ដោយ នៅសមុទ្រចិនខាងត្បូង។ សម្រាប់យើង នឹងសហប្រតិបត្តិការទីណាដែលយើងអាចធ្វើបាន ប៉ុន្តែយើងត្រៀមរួចហើយ ដើម្បីប្រឈមមុខទីណាដែលយើងជួបប្រទះ»។
ការព្រមានរបស់មេបញ្ជាការកងទ័ពអាមេរិក ប្រចាំតំបន់អាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិច លោក Harry Harris ធ្វើឡើងបន្ទាប់ពី ក្រុងប៉េកាំងបាន ព្រមានក្រុងវ៉ាស៊ីនតោន កុំឱ្យលើកដំកើងកោះតៃវ៉ាន់ ដល់កម្រិតការទូត ដោយសម្រេចលុបចោល គោលនយោបាយចិនតែមួយ។
ទីក្រុងប៉េកាំង តាមរយៈរដ្ឋមន្ត្រីការបទេសចិន លោកវ៉ាងយី បានព្រមានថា បើអាមេរិកមិនទទួលស្គាល់នយោបាយ ចិនតែមួយគឺស្មើ នឹងអាមេរិកលើកដុំថ្មធំមួយហើយ ទម្លាក់ត្រូវជើងខ្លួនឯង។
ក្នុងន័យនេះ ចិនចង់អប់រំអាមេរិក ជាពិសេស លោកដូណាល់ត្រាំ ឱ្យគិតច្រើនដងសិនមុន នឹងសម្រេចដូចនេះ។ ទំនងមិនទទួលយកសារព្រមានរបស់ចិន ហើយ មើលទៅបានជា ឧត្តមនាវា អាមេរិក Harry Harris ព្រមានតបវិញថា ក្រុងវ៉ាស៊ីនតោនមិនបណ្ដោយ ក្រុងប៉េកាំង ប្រើប្រាស់អំណាចត្រួតត្រា តំបន់សមុទ្រចិនខាងត្បូង បានឡើយ។ លោកបន្តថា ទោះជា ចិនបានស្ថាបនា កោះសិប្បនិម្មិត ដើម្បីដាក់ពង្រាយ យន្តហោះ យោធាបានហើយក៏ដោយ។
លោកដូណាល់ត្រាំ ព្រមានលុបចោលគោលនយោបាយចិនតែមួយ
តែអ្វីនាំឱ្យក្រុងប៉េកាំង ប្រៀនប្រដៅអាមេរិកដូចនេះ គឺដើមចមដោយសារ លោកដូណាល់ ត្រាំអនាគតប្រធានាធិបតីអាមេរិក បានសន្ទនាគ្នាតាមទូរស័ព្ទជាមួយ សមភាគីកោះតៃវ៉ាន់ លោកស្រី Tsai Ing-wen ដោយមេដឹកនាំទាំង២រូបបានជជែងគ្នា យ៉ាងស៊ីជម្រៅ ពីបញ្ហាសហប្រតិបតិការទ្វេភាគី បញ្ហា ដែនអធិបតេយ្យរបស់ កោះតៃវ៉ាន់ ហើយទើបឈានដល់ការលើកឡើងពីគោលនយោបាយចិនតែមួយ «One China Policy»។
បន្ថែមទៀតនោះ លោកដូណាល់ត្រាំ បានព្រមានថា លោកនឹងពិនិត្យឡើងវិញ គោលនយោបាយចិនតែមួយ ឬក៏ត្រូវលុបចោល បើក្រុងប៉េកាំង មិនកែទមម្រង់ ឡើងវិញ នយោបាយពាណិជ្ជកម្មជាមួយអាមេរិក ដែលលោកត្រាំ ចោទថាចិន បានរំលោភគោលការណ៍សហការគ្នា ដោយស្មើភាព។
ការបំបែកខ្លួនពីចិន នាំឱ្យតៃវ៉ាន់ពង្រឹងសន្តិសុខជាតិរបស់ខ្លួនកាន់តែខ្លាំង
គោលនយោបាយចិនតែមួយ បានដាក់ចុះដោយប្រទេសចិន មានឡើងបន្ទាប់ពី ក្រុងតៃប៉ិ បានបំបែកខ្លួន ពីក្រុងប៉េកាំងនៅឆ្នាំ១៩៤៩ ដោយសារ បងប្អូនទាំង២នេះ មុនផ្ទុះសង្គ្រាមនឹងគ្នា។
តាមរយៈនេះ កោះតៃវ៉ាន់ បានក្លាយជា តំបន់ផ្ដាច់ខ្លួន ពីចិនទាំងសេដ្ឋកិច្ច និងរដ្ឋបាលសាធារណៈ រួមទាំង វិស័យកងទ័ពផងដែរ។ នៅពេលពីភពលោកផ្ទុះសង្គ្រាម ត្រជាក់ គឺអាមេរិក និងកោះតៃវ៉ាន់កាន់តែ ជិតស្និទ ដោយ ក្រុងតៃប៉ិ ធ្វើខ្លួនឱ្យតែស្និទ្ធ ទៅកាន់ក្រុងវ៉ាស៊ីនតោន តាមរយៈការទិញសព្វាវុធទំនើបៗជាច្រើន ពីប្រទេសមហាអំណាចមួយនេះ ដើម្បីយកប្រើប្រាស់ និងការពារដែនទឹករបស់ខ្លួន ត្រៀមបង្ការ ទប់ទល់សង្គ្រាមជាថ្មីទៀតជាមួយចិន។ សព្វាវុធដែលកោះតៃវ៉ាន់ ទិញពីអាមេរិក មានភាពទំនើបយ៉ាងខ្លាំង មិនអន់ជាងចិននោះទេ។ ចិន មានកាំជ្រួចបាញ់យន្តហោះ ឬនាវាចម្បាំង នាវាមុជទឹក កោះតៃវ៉ាន់ក៏មានដែរ។
លោកដូណាល់ត្រាំ នឹងចាប់យកការប្រឈមមុខខាងកងទ័ពជាមួយចិនមិនគិតពីពាណិជ្ជកម្ម
លោក Scott Kennedy នាយកគម្រោងនៃមជ្ឈមណ្ឌលយុទ្ធសាស្ដ្រអន្ដរជាតិក្រុងវ៉ាស៊ីនតោន បានព្យាករណ៍ថា លោក ដូណាល់ត្រាំ ទំនងនឹងជ្រើសរើសការប្រឈមមុខផ្នែកយោធាជាមួយចិនច្រើនជាង ការគិតទៅរកកែទម្រង់ទំនាក់ទំនងពាណិជ្ជកម្មទ្វេភាគី ដោយភ្ជាប់ជាមួយគ្នានេះ អាមេរិកកាន់តែធ្វើខ្លួនអោយស្និទ្ធថែមទៀតជាមួយកោះតៃវ៉ាន់។
ចំណែកឯ លោក John Bolton អតីតមន្ដ្រីសេតវិមាន របស់ប្រធានាធិបតី Bush បាននិយាយថា លោកត្រាំ អាចនិងរកវិធានការដើម្បីបញ្ឈប់សកម្មភាពយោធា នៅសមុទ្រចិនខាងត្បូង និងសមុទ្រចិនខាងកើត ហើយទីបំផុតនឹងនាំអោយមានការទទួលស្គាល់ទំនាក់ទំនងកាទូតកោះតៃវ៉ាន់ ពេញលេញ។
សកម្មភាពយោធារបស់ចិនកើតឡើងភ្លាមៗ
ក្រសួងការបរទេសចិន បាននិយាយកាលពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ទី១៥ធ្នូថា ចិនបានដាក់ពង្រាយគ្រឿងសព្វាវុធយោធា នៅលើ ប្រជុំកោះ Spratly រួចហើយ ដោយក្រុងប៉េកាំងចាត់ទុកថាសកម្មភាពរបស់ខ្លួនស្របច្បាប់។
តាមមន្ត្រីយោធាអាមេរិក ចិនបានដាក់ពង្រាយ អាវុធធុនធ្ងន់ មានទាំងកាំជ្រូច បាញ់យន្តហោះ និង កាំភ្លើងត្បាល់ នៅលើកោះសិប្បនិមិ្មតទាំង៧ដែលចិនបានស្ថាបនារួចហើយ។
ផលប្រយោជន៍នៃតំបន់សមុទ្រចិនខាងត្បូងនាំឱ្យមានជម្លោះ
តំបន់នោះ សម្បូរដោយ ត្រី ផ្កាថ្ម ឧស្ម័ន ប្រេងកាត។ ក្រៅពីនេះ វាជាផ្លូវនាវាចរណ៍អន្តរជាតិបើកឆ្លងកាត់ ទៀតផង។ តំបន់មួយចំនួន បានក្លាយជា តំបន់ខួងយកឧស្ម័ន និង ប្រេងកាត របស់ប្រទេសពាក់ព័ន្ធ មានដូចជាចិន ខ្លួនគេផ្ទាល់ ឥណ្ឌា វៀតណាម និងកោះតៃវ៉ាន់។ ប្រទេសជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងជ ម្លោះ នៅសមុទ្រចិនខាងត្បូងមាន ហ្វីលីពីន វៀតណាម ម៉ាឡេស៊ី ព្រុយណេ និងកោះតៃវ៉ាន់។
តែប្រទេស៤នៃសមាគមអាស៊ាន មានជម្លោះខ្លាំងជាមួយចិន។ ក្រុងប៉េកាំងបានទាមទារថាដីកោះនេះជាដែនទឹករបស់ខ្លួនតាំងពីបុរាណកាលមកខណៈក្រុងហាណូយ ក្រុងម៉ានីល និងក្រុងតៃប៉ិ ក៏អះអាងថាជារបស់ខ្លួនមួយផ្នែកនៅតំបន់នោះ ហើយជាដែនទឹកប្រវត្តិសាស្ត្រទៀតផង។
យ៉ាងណាក៏ដោយ មិនត្រឹមតែប្រទេសទាំងនោះទេមានជម្លោះជាមួយចិន សូម្បី អូស្ត្រាលី ជប៉ុន ឥណ្ឌា ជាពិសេស អាមេរិក ក៏បាន ទាមទារប្រើប្រាស់តំបន់នោះជាផ្លូវនាវាអន្តរជាតិរបស់ពួកគេដែរ។ ទាក់ទិនរឿងនេះ លោកដូណាល់ត្រាំ អនាគតប្រធានាធិបតីអាមេរិក ដែលនឹងចូលកាន់តំណែងនៅសេតវិមាន នៅថ្ងៃទី២០មករា ឆ្នាំ២០១៧ បានព្រមានថា លោកនឹងបញ្ចូននាវាចម្បាំងដ៏ធំមួយ របស់កងទ័ពជើងទឹកអាមេរិក កាត់ សមុទ្រចិនភាគខាងត្បូងនោះភ្លាម ដើម្បីប្រាប់ថា តំបន់នោះគឺជាផ្លូវនាវាចរណ៍អន្តរជាតិ៕ ប្រភពCNA –BBC