នាពេលបច្ចុប្បន្ន ជំនាញកសិកម្មមិនសូវមានអ្នកចូលសិក្សានោះទេ ដោយមានអ្នកខ្លះបង្ហាញទស្សនៈថា ការរៀនកសិកម្ម មិនមានប្រយោជន៍ព្រោះគ្មានទីផ្សារការងារ។ ផ្ទុយពីគំនិតរបស់យុវជនដទៃ កញ្ញា ឈឹម ចាន់ធី បានចំណាយពេលក្រោយពីបញ្ចប់បរិញ្ញាបត្រនៅសាលាជាតិកសិកម្មព្រែកលៀប មកចុះធ្វើការ ដាំដុះផ្ទាល់នៅក្នុងកសិដ្ឋានរបស់អង្គការសេដាក នៅក្នុងភូមិព្រៃក្តួច ឃុំត្រពាំងក្រញូង ស្រុកត្រាំកក់ ខេត្តតាកែវ ដើម្បីមានចំណេះបន្ថែមសម្រាប់បើកកសិដ្ឋានផ្ទាល់ខ្លួន។ ចាន់ធី ក៏បានរៀបដាំដំណាំខ្ទឹម និងម្រះផងដែរ។
ដើម្បីឱ្យបានជ្រាបកាន់តែច្បាស់ សូមស្ដាប់បទយកការណ៍ដែលរៀបចំដោយកញ្ញា ច្រឹក ស្រីអូន ដូចតទៅ៖
បច្ចុប្បន្នជាអ្នកបច្ចេកទេសដាំដុះបន្លែ សរីរាង្គរបស់អង្គការសេដាក កញ្ញាឈឹម ចាន់ធី បានប្រាប់ពីមូលហេតុដែលនាំឱ្យកញ្ញាចាប់ជំនាញផ្នែកកសិកម្មនេះថា ដោយសារកញ្ញាស្រឡាញ់ជំនាញនេះ ហើយក្រុមគ្រួសារក្រីក្រ និងមានការលើកទឹកចិត្តពីសំណាក់ឪពុកម្តាយ។
ជាកូនកសិកររស់នៅភូមិ ត្រពាំងស្នោរ ឃុំញ៉ែងញ៉ង ស្រុកត្រាំកក់ ខេត្តតាកែវ នៅពេលនាងមកស្នាក់នៅក្នុងកសិដ្ឋានត្រពាំងក្រញូងនេះ កញ្ញាត្រូវរស់ឆ្ងាយពីផ្ទះ និងក្រុមគ្រួសារប្រហែលជាង២០គីឡូដី។ កញ្ញាបន្ថែមថា ក្រោយពីមករស់នៅក្នុងកសិដ្ឋាននេះ កញ្ញាបានចេះវិធីដាំដុះច្រើនជាងមុន ជាពិសេសចេះជាងពេលរៀននៅសាលា ដែលរៀនបានត្រឹមទ្រឹស្តី តែមកដល់ទីនេះមានការអនុវត្តផ្ទាល់។ «និយាយទៅនៅរៀន យើងរៀនតែទ្រឹស្ដីទេ ប៉ុន្តែពេលមកទីនេះយើងអនុវត្តផ្ទាល់ ដូចជាការលើកការរងដាំបន្លែ ការដាក់ជី ធ្វើជីកំប៉ុសទឹក ជីកំប៉ុសគោក ហើយបច្ចេកទេសដាំដុះអ្វីយើងដាំទាំងអស់ យើងរៀនដឹងតែដឹង គេដាំយ៉ាងម៉េច យើងមិនដឹងផងហ្នឹង តែទីនេះយើងដាំខ្លួនឯងតែម្តង»។
នៅក្រោមកម្ដៅថ្ងៃ ដៃកាន់កាំបិតផ្គាក់ត្រួសព្រៃ លីចបកាប់ដីរាល់ថ្ងៃ ដើម្បីធ្វើសួនបន្លែ ជារឿងដែលកម្រឃើញមានស្ត្រីណាមានចំណូលចិត្តធ្វើកិច្ចការទាំងអស់នេះណាស់ តែកញ្ញា ឈឹម ចាន់ធី រាងតូចស្តើងបញ្ចប់បរិញ្ញាបត្រផ្នែកកសិកម្មនៅសាលាកសិកម្មព្រែកលៀប បែរជាធ្វើការយ៉ាងស្និទ្ធជាមួយដី ដោយលើករងដាំបន្លែជាច្រើនមុខនៅក្នុងកសិដ្ឋានមួយនេះ។ «មានម្រះ ! មានខ្ទឹម! មានត្រប់ ត្រចៀកជ្រូក ឆៃយ៉ា ហើយចាក ដំឡូងនេះគ្រាន់ទងទេអ្នកគ្រូ »។
នៅក្នុងកសិដ្ឋានត្រពាំងក្រញូង នោះមានសភាពស្ងាត់ជ្រងំ ងាកជុំវិញខ្លួនមានតែបន្លែពណ៌បៃតង និង រុក្ខជាតិជាច្រើនមុខ។ មិនត្រឹមតែប៉ុណ្ណោះកសិដ្ឋាននេះក៏នៅដាច់ឆ្ងាយពីផ្ទះអ្នកភូមិស្រុក និងផ្លូវជាតិ ប្រហែល១គីឡូម៉ែត្រ។ កញ្ញាចាន់ធីនិយាយថា ទោះជារស់នៅក្នុងសភាពស្ងប់ស្ងាត់ ក៏កញ្ញាមិនមានភាពភ័យខ្លាចដែរ។ កញ្ញាបន្ថែមថា មិនខ្លាច ព្រោះការរស់នៅទីនេះមាន ចាស់ទុំប្រុសស្រីរស់នៅជាមួយ ហើយពួកគាត់ជួយមើលថែដូចកូនចៅ ទើបកញ្ញាកក់ក្តៅ អាចកាត់បន្ថយការនឹកផ្ទះ។«វាអត់អ្វីទេព្រោះនៅទីនេះមានអ៊ំស្រីដូចថាគាត់ជាមនុស្សចាស់ ចាស់ទុំនៅទីនេះ ហើយណាមួយបងគាត់អ្នកគ្រប់គ្រងក៏គាត់ចិត្តល្អ និយាយទៅស្រឡាញ់គ្នាដូចបងប្អូនអញ្ចឹងនៅទីនេះ»។
នៅក្នុងចម្ការបន្លែ ដែលមានផ្ទៃដីប្រហែលជាង ២០អា ដែលចម្រុះទៅដោយដំណាំជាច្រើនប្រភេទ ដូចជាដើមត្រប់វែង ដាំជាជូរៗ និងកំពុងមានចេញផ្លែធំៗ ឯត្រសក់ផ្អរ និងម្រះវារឡើងទ្រើងដែលធ្វើពីសំណាញ់មានធ្លាក់ផ្លែរយោង មានទំហំធំៗ មួយផ្លែសឹងស្មើកន្លះគីឡូក្រាម។
កញ្ញាថា នាងសប្បាយចិត្តណាស់ព្រោះដំណាំនាងនាំឱ្យទទួលបានផល និង គុណភាពមិនចាញ់ដំណាំប្រើប្រាស់ជីគីមី។ «និយាយទៅខ្ញុំមានមោទនភាព ព្រោះបន្លែដែលខ្ញុំដាំបាន ខ្ញុំប្រៀបធៀបទៅបន្លែទីផ្សារវាសឹងតែប្រហាក់ប្រហែលគ្នាហើយបន្លែគេ គេប្រើជាតិគីមី ទាំងថ្នាំពុល ទាំងជីគីមីហើយយើងធម្មជាតិទាំងអស់ ហើយដល់ពេលអញ្ចឹងបន្លែសឹងប្រហែលគ្នាអញ្ចឹង ខ្ញុំសប្បាយចិត្តណាស់»។
ក្រោយពីចំណាយពេលអស់ជាងមួយឆ្នាំមក ចាន់ធីថា នាងអាចយល់ដឹងវិធីដាំដំណាំជាច្រើនប្រភេទដោយមិនចាំបាច់ប្រើជីគីមី ក៏ដំណាំនោះផ្តល់ផលរហ័ស។ កញ្ញាបានលើកជាឧទាហរណ៍ពីការដាំខ្ទឹមខ្យល់ថា ដើម្បីដាំដំណាំនោះឱ្យទទួលបានផលលឿន និងមានសុខភាពល្អ កសិករ គួរបំបែកដើមខ្ទឹមពីគុម្ពចាស់ដោយជ្រើសរើសដើមណា ដែលមានសុខភាពល្អ ដើមវាធំៗ រួចយកទៅដាំលើរងដែលកសិករត្រៀមជាស្រេច។ កញ្ញាបន្តថា នៅពេលយកទៅដាំ កសិករគួរតែដាំឱ្យត្រង់ជួរ ដូចជាស្ទូងស្រូវ ឬជួរពោត ដើម្បីឱ្យកសិករងាយស្រួលធ្វើស្មៅ។ «ដាំហើយអញ្ចឹងយើងស្រោចទឹករាល់ថ្ងៃអញ្ចឹងទៅ ដល់ពេលបានមួយអាទិត្យអញ្ចឹងយើងស្រោចជីទឹក ឬក៏បាញ់ជីទឹកអញ្ចឹងទៅ មួយអាទិត្យបាញ់ម្តងវាឆាប់ល្អ»។
កញ្ញាចាន់ធីបញ្ជាក់ថា ការដាំដំណាំខ្ទឹមងាយស្រួលក្នុងការថែទាំ ព្រោះដំណាំនេះមានក្លិនហាង ដូច្នេះមិនសូវមានសត្វល្អិតមកយាយីនោះទេ។ កញ្ញាបន្ថែមថា មុននឹងដាក់ដាំខ្ទឹម កសិករគួរដាក់ជីសរីរាង្គប្រភេទគោកបាចទ្រាប់លើរង ហើយមិនត្រូវឱ្យរងខ្ទឹមជាំទឹកនោះទេ ព្រោះវាអាចធ្វើឱ្យខ្ទឹមរលួយ។ «ដាំត្រង់ជួរអញ្ចឹងដើម្បីស្រណុកជ្រំធ្វើជើង បំផុសដីឱ្យវាល្អអញ្ចឹងទៅលើករង ដើម្បីជីវាដក់ជាប់នៅក្នុងរង កុំឱ្យភ្លៀងមក ទឹកហូរយកជីទៅបាត់ ហើយណាមួយលើកអញ្ចឹង វាស្អាតស្រណុកយើងបោចស្មៅអញ្ចឹងទៅ»។
ដោយសារនៅក្នុងចម្ការមានរងដំណាំម្រះដែលធ្លាក់ផ្លែរយីងរយោង អ្នកកាសែតក៏ស្នើឱ្យកញ្ញា ចាន់ធី ប្រាប់ពីវិធីដាំដំណាំម្រះបន្ថែមទៀត។ ចំណែកឯកញ្ញា ចាន់ធី ក៏មិនលាក់ចំណេះដឹងដែលខ្លួនមានដែរ ដោយកញ្ញាបានរៀបរាប់ថា ចំពោះម្រះក៏ងាយស្រួលក្នុងការដាំដុះដែរ។ កញ្ញាថានៅពេលដែលម្រះដុះចេញជាវល្លិ៍ ត្រូវធ្វើទ្រើងឱ្យវាតោងឡើង។ កញ្ញាថា ការធ្វើទ្រើងនេះកញ្ញាទើបចេះបច្ចេកទេសថ្មី ដោយប្រើសំណាញ់ក្រឡាល្អិត។
ចាន់ធីបញ្ជាក់ថាការដាក់សំណាញ់ក្រឡាល្អិតនេះ វាចំណេញ ព្រោះកសិករមិនចំបាច់ចំណាយឈើច្រើនធ្វើទ្រើង ហើយពិសេសជាងនេះ ម្រះមានការលូតលាស់លឿន និងឆាប់ផ្តល់ផល។ «ធ្វើទ្រើងឱ្យជាប់គ្នាអញ្ចឹងទៅ ហើយដាក់សំណាញ់ឱ្យវាឡើង ខុសគ្នាត្រង់អាដាក់បែបបុរាណអត់សូវឡើងទេ ហើយផ្លែក៏អត់ច្រើនដូចអានេះដែរ អាទ្រើងថ្មីដែលលោកគ្រូបង្រៀនបានផ្លែច្រើនជាង ឡើងជាហើយបានផ្លែច្រើនទៀត ចា៎ វាមានកម្លាំងទប់ ហើយណាមួយដូចថាពេលយើងដាក់ស្មៅដាក់អ្វីគ្រប់អញ្ចឹងទៅ វាត្រជាក់គល់»។
ក្នុងផ្ទៃដីជាង២០អានេះ កញ្ញា ចាន់ធី បានប្រាប់ថា នាងអាចប្រមូលប្រាក់ជិត១លានរៀលជារៀងរាល់ខែ។ កញ្ញាថានាងសប្បាយចិត្តណាស់ ហើយទៅថ្ងៃអនាគត កញ្ញាក៏មានគម្រោងបើកបង្រៀនដល់កសិករនៅក្នុងភូមិស្រុករបស់នាង និងបើកកសិដ្ឋានផ្ទាល់ខ្លួនផងដែរ។ «ព្រោះអ្វីខ្ញុំស្រឡាញ់ការដាំដុះ អញ្ចឹងខ្ញុំចង់បង្តើត farm តែទាល់តែយូរបន្តិច ព្រោះមិនទាន់សន្សំលុយបានផង»។
ទោះជួបការលំបាកដោយត្រូវនៅក្រោមកម្ដៅថ្ងៃ ធ្វើការនឿយហត់យ៉ាងណាក៏ដោយ ក៏កញ្ញា ចាន់ធី នៅតែលើកទឹកចិត្តដល់កសិករ និងសិស្សនិស្សិត ឱ្យចាប់អារម្មណ៍សិក្សាជំនាញកសិកម្ម ដោយព្យាយាមដាំដុះដាំដំណាំ និងចិញ្ចឹមសត្វតាមបែបធម្មជាតិ ដើម្បីទទួលបានអាហារសុវត្ថិភាព សម្រាប់ខ្លួនឯង និងក្នុងទីផ្សារកម្ពុជាបច្ចុប្បន្ន ដើម្បីជៀសវាងការនាំចូលផលិតផលបរទេស និងបង្កើតការងារសម្រាប់ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរផងដែរ។ «បើសិនជាយើងដាំបន្លែធម្មជាតិបានអញ្ចឹង អ្នកទទួលផលទាំងយើងហូបខ្លួនឯង ទាំងអ្នកទិញ មានសុខភាពល្អ មិនប៉ះពាល់សុខភាពអញ្ចឹងទៅ ណាមួយមិនយកទំនិញមកពីប្រទេសគេផង ដូចបន្លែយើងសព្វថ្ងៃនាំចូលពីប្រទេសវៀតណាម ២០០ តោន ក្នុងមួយថ្ងៃ មិនតិច ហើយបើយើងដាំបានទៅ វាជួយកាត់បន្ថយការនាំចូលបន្លែពីវៀតណាម»៕
