កាលពីថ្ងៃទី១៦កក្កដា ក្រសួងការបរទេសកម្ពុជាបានចេញសេចក្ដីថ្លែងការណ៍ ដោយប្រតិកម្មទៅនឹងសភាសហរដ្ឋអាមេរិកដែលបានអនុម័តច្បាប់មួយសំដៅដាក់ទណ្ឌកម្មលើ មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់កម្ពុជា។
ច្បាប់ស្ដីពីប្រជាធិបតេយ្យកម្ពុជាឆ្នាំ២០១៩។ ក្រសួងការបរទេសកម្ពុជាបានហៅ ច្បាប់នេះថាមាន ស្ដង់ដារពីរវាយប្រហារលើរាជរដ្ឋាភិបាលនិងបក្សកាន់អំណាច នៅកម្ពុជាដោយលំអៀងទៅរកក្រុមប្រឆាំង។
កញ្ញា ឆោម ពៅនិកា ជូនសេចក្ដីប្រែសម្រួល៖
សេចក្ដីថ្លែងការណ៍របស់ក្រសួងការបរទេសកម្ពុជាមានកម្រាស់ជាង៤ទំព័រដោយធ្វើការពន្យល់ជាច្រើនទៅសភាសហរដ្ឋអាមេរិកជុំវិញសេចក្ដីស្នើច្បាប់ស្ដីពីលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជា។
សេចក្ដីស្នើច្បាប់របស់សភាអាមេរិកដែលបានបានអនុម័តជាឯកច្ឆ័ន្ទនេះសំដៅដាក់ទណ្ឌកម្មលើមន្រ្ដីរបស់បក្សកាន់អំណាចមួយចំនួនក្នុងនោះត្រូវបានរាយការណ៍មកថាមានទាំងឧត្តមសេនីយ៍មួយនិងសម្ដេចហ៊ុនសែន ព្រមទាំងកូនរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្រ្ដី ផងដែរ។តាមច្បាប់របស់សភាអាមេរិកនេះ គឺទណ្ឌកម្មមានទាំងការបង្កកទ្រព្យសម្បត្តិនិងបិទទិដ្ឋាការមន្រ្ដីបក្សកាន់អំណាចមិនឱ្យចូលទឹកដីសហរដ្ឋអាមេរិក។
សេចក្ដីថ្លែងការណ៍របស់ក្រសួងការបរទេសកម្ពុជាបានពន្យល់ថា ការលើកឡើងអំពីការកាន់អំណាចយូររបស់សម្ដេចហ៊ុនសែនគឺជាការមិនពិតព្រោះសម្ដេចនាយករដ្ឋមន្រ្ដីជាប់ឆ្នោតកន្លងមកគឺចាប់ពីឆ្នាំ១៩៩៨មកគឺតាមរយៈការបោះឆ្នោតនិងឆន្ទៈរបស់ប្រជាជន។ការបោះឆ្នោតនៅកម្ពុជាធ្វើឡើងក្រោមក្រសែភ្នែករបស់អ្នកសង្កេតការណ៍អន្ដរជាតិទៀតផង។នៅក្នុងាករបោះឆ្នោតខែកក្កដាឆ្នាំ២០១៨ បក្សកាន់អំណាចបានឈ្នះឆ្នោតដោយប្រជាជនចេញទៅបោះឆ្នោតជាង៨៣ភាគរយធ្វើឱ្យសម្ដេចនាយករដ្ឋមន្រ្ដីហ៊ុនសែនបន្ដកាន់អំណាចមួយអាណត្តិទៀត។
ក្នុងន័យនេះក្រសួងការបរទេសកម្ពុជាចាត់ទុកថា ចំនុចដែលច្បាប់របស់សភាអាមេរិក បានលើកឡើងនេះគឺជាការមិនឆ្លើយតបនឹងទិដ្ឋភាពជាក់ស្ដែងនៃ ការអនុវត្តលទ្ធិប្រ ជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជាឡើយ។ក្រសួងការបរទេសក៏បានពន្យល់ថែមទៀតអំពីការផ្ដល់សេរីភាពយ៉ាងច្រើនទៅលើប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយទាំងប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយវិទ្យុទូរទស្សន៍ សារព័ត៌មានបោះពុម្ពផ្សាយ សារព័ត៌មានតាមអ៊ីនធឺណេត បណ្ដាញសង្គម ហើយថ្មីៗនេះបានអនុញ្ញាតឱ្យវិទ្យុវីអូអា បើកការិយាល័យឡើងវិញនៅកម្ពុជា។មិនតែប៉ុណ្ណោះបានផ្ដល់សេរីភាពជាច្រើនទៀតឡើងវិញដល់អង្គការសង្គមស៊ីវិលដែលកំពុងធ្វើការងាររបស់ខ្លួនយ៉ាងសកម្ម។សេចក្ដីថ្លែងការណ៍របស់ស្ថាប័ននេះក៏បានពន្យល់ទៀតអំពីការចាប់ខ្លួនលោកកឹមសុខា និងការរំលាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ដោយបញ្ជាក់ថាលោកកឹមសុខាបានប្រព្រឹត្តបទល្មើសសន្ទិដ្ឋិភាពមានចែងក្នុងក្រមព្រហ្មទណ្ឌមាត្រា៤៤៣ដែលនាំឱ្យទៅដល់ការរំលាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ។
ក្នុងន័យនេះគឺកម្ពុជាបានអនុវត្តនូវគោលការណ៍រដ្ឋធម្មនុញ្ញនិងច្បាប់នានាស្រប់តាមប្រទេសមួយប្រកាន់នីតិរដ្ឋ។ក្រៅពីនេះទៀតក្រសួងការបរទេសក៏បានរៀបរាប់ផងដែរអំពីសមិទ្ធិផលមួយចំនួននៅក្នុងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការជាមួយសហរដ្ឋអាមេរិកដូចជាការស្រាវជ្រាវអដ្ឋិធាតុកងទ័ពអាមេរិកបានស្លាប់លើទឹកដីកម្ពុជា កាលពីសម័យសង្គ្រាមវៀតណាម ហើយក៏គាំទ្រកម្មវិធីPeace Corps របស់អាមេរិកផងដែរ។
ភ្លាមបន្ទាប់ពី សភាអាមេរិកបានអនុម័តសេចក្ដីស្នើច្បាប់នេះ លោកសមរង្ស៊ី ក្នុងនាម ប្រធានស្ដីទីនៃគណបក្សសង្រ្គោះជាតិ ដែលបាននិយាយនៅក្នុងបទសម្ភាសជាមួយវិទ្យុ សំឡេងសហរដ្ឋអាមេរិក ជាខេមរភាសា លោកបាន សាទរ ចំណាត់ការផ្លូវច្បាប់របស់សភាអាមេរិក។ លោកសង្ឃឹមថា បក្សកាន់អំណាច នៅកម្ពុជា នឹង កែប្រែជំហរ ឡើងវិញ។ យ៉ាងណា លោក ប្រាប់អ្នកសារព័ត៌មានវីអូអេថា ភាសាខ្មែរមួយនេះថាលោកនឹងត្រឡប់ចូលកម្ពុជាវិញ ទោះជាមានការគំរាមកំហែងអាយុជីវិតលោកក៏ដោយ។លោក ថាពេលវេលាទុំ ជ្រុលហើយ ដែលលោកចាំបាច់ទៅប្រទេសកម្ពុជាវិញ។ ទាំងលោកសមរង្ស៊ី និង ថ្នាក់ដឹកនាំបក្សជាច្រើនដែលបានបភៀសខ្លួនទៅនៅបរទេស បានសន្យាថា មិនយូរ គឺត្រឹមខែកញ្ញា ពួកគាត់នឹងវិលចូលកម្ពុជាវិញហើយ ការវិលវិញនេះ គឺដើម្បី ជួយស្ដារលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ និង ជួយកុំឱ្យមានសហភាពអឺរ៉ុប ផ្ដាច់ប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធEBA ពីកម្ពុជា។
ដោយឡែកអ្នកសង្កេតការណ៍ជាច្រើន ដែលកន្លងមកវិទ្យុស្រ្តីបានសុំការពន្យល់ អំពីលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ នៅ កម្ពុជា បន្ទាប់ពីរំលាយគណបក្សសង្រ្គោះជាតិ មិនចូលរួមការបោះឆ្នោត កាលពីខែកក្ដដា ឆ្នាំ២០១៨ គឺ ពួកគាត់ យល់ថា ការបោះឆ្នោតទោះជាមាន បក្សនយោបាយច្រើន ក្ដី តែ សុទ្ធតែបក្សគ្មានកម្លាំងស្មើឬប្រហាក់ ប្រហែលនឹងបក្សកាន់អំណាច គឺមិនល្អមើលទេ មិនឆ្លើយតបនឹង ឆន្ទៈម្ចាស់ឆ្នោត ហើយ ក៏មិន ស្របតាមលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ សេរីពហុបក្ស។ ពួកគាត់ថា នៅពេលសភាមួយមិនមានវត្តមានបក្ស បក្សប្រឆាំង ត្រូវបានមើលឃើញថា ប្រទេសនេះ ពុំមាន ពហុបក្ស ក្នុងការការពារអត្ថប្រយោជន៍របស់ ម្ចាស់ឆ្នោតដែលមាននិន្នាការក្រៅពីបក្សកាន់អំណាច។
យ៉ាងណា នៅចុងបញ្ចប់សេចក្ដីថ្លែងការណ៍របស់ក្រសួងការបរទេសកម្ពុជា បានធ្វើការប្ដេជ្ញាចិត្តជាថ្មីម្ដងទៀតថាកម្ពុជាកំពុងប្រកាន់យកលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យសេរីពហុបក្ស លើកកម្ពស់នីតិរដ្ឋនិងការគោរពសេរីភាពជាមូលដ្ឋានស្របតាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញរបស់កម្ពុជា៕
